Ministerie van Defensie

Toespraak Minister van Financiën en Vice-Premier Drs. G. Zalm tijdens Nederlandse Veteranendag

Den Haag, 29-6-2005 18:20:00

TOESPRAAK VICE-PREMIER ZALM NEDERLANDSE VETERANENDAG 29 JUNI 2005

VETERANEN: " INGEZET IN DIENST VAN DE VREDE."

Koninklijke Hoogheid, Leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Veteranen, dames en heren

Vandaag is een bijzondere dag. Met de invoering van de Veteranendag voegt Nederland een stukje toe aan zijn geschiedenis. De Veteranendag onderstreept de rol die Nederland én onze krijgsmacht vandaag de dag op internationaal gebied innemen.

De Veteranendag, elk jaar op 29 juni, is óók een eerbetoon aan Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard die zoveel heeft betekend voor de Veteranen in ons land. De instelling van de Veteranendag had zijn warme instemming en het stemt weemoedig dat hij deze dag niet kan beleven. U weet als geen ander welke bijzondere band er bestond tussen hem en onze krijgsmacht, in het bijzonder de Nederlandse veteranen.

Het militaire beroep is geen gewoon beroep. Militairen worden ver van huis, vaak onder primitieve omstandigheden, ingezet in risicovolle situaties. Die militairen doen dat ook nog eens ver buiten het dagelijkse blikveld van de samenleving. Dat maakt waardering voor militairen en veteranen minder vanzelfsprekend. Misschien begrijpelijk, maar zeker niet terecht.

De militair is zonodig bereid om zijn leven op te offeren voor de uitvoering van zijn taak en daarmee voor het Nederlands belang. Militairen worden vaak geconfronteerd met ingrijpende gebeurtenissen, waarbij gebruik van extreem geweld kan voorkomen. Velen komen van dergelijke missies beschadigd terug. De aandacht van de overheid, met name voor de psychische schade bij militairen als gevolg van de deelname aan vredesmissies, is laat op gang gekomen. Het zijn met name de Indië-veteranen, voor wie het aan tijdige nazorg heeft ontbroken. Zij deden hun plicht, maar vonden bij terugkeer geen erkenning, respect en waardering voor de taken die zij in opdracht van de toenmalige regering uitvoerden. Dat is betreurenswaardig. De regering acht het uit respect voor deze groep Veteranen van belang dit juist op deze dag nog eens te onderstrepen. Deze Veteranendag is daarom ook een postume blijk van waardering en respect voor al die Veteranen die ons de laatste jaren zijn ontvallen. Hun succesvolle strijd voor erkenning en nazorg komt nu de jongere veteranen ten goede.

Sinds eind jaren tachtig is er pas sprake van structurele aandacht voor de problematiek van de veteranen. De eerste Nota Veteranenzorg verscheen in 1990. In deze nota werd met concrete maatregelen een fundament gelegd voor de verdere ontwikkeling van het veteranenbeleid. Zo werd de Stichting Dienstverlening Veteranen opgericht, werd een speciale Veteranenpas ingevoerd en werd het draaginsigne gewonden ingesteld. Ook vond de aanstelling plaats van de Inspecteur der Veteranen en werd een galerij met herdenkingszuilen toegevoegd aan het monument ter nagedachtenis aan de militairen die gesneuveld zijn in het voormalig Nederlands-Indië en Nieuw Guinea.

Sinds begin jaren negentig zijn meer dan 50.000 Nederlandse militairen ingezet tijdens vredesoperaties. In Cambodja, Bosnië, Haïti, Angola, Eritrea, Cyprus, op de Golanhoogte, in de Sinai-woestijn, Macedonië, Afghanistan, Irak, Liberia en de aangrenzende wereldzeeën. Niet alleen in eenheidsverband, maar ook op individuele basis hebben duizenden militairen hun bijdrage geleverd aan de vredesmissies van de verschillende internationale organisaties. Elk jaar komen er weer zon vijfduizend, veelal jonge veteranen bij.

Militaire inzet gaat vaak gepaard met slachtoffers, zowel tijdens de missie maar soms ook daarna. Gelukkig gebeurt dat niet meer op de schaal zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, de Politionele Acties in het voormalige Nederlands-Indië of in Korea. De gevolgen zijn er voor de slachtoffers en hun naasten echter niet minder om. De lege stoel in deze zaal is een symbool van deze slachtoffers.

Essentieel voor elke veteraan, ongeacht of hij wel of geen lichamelijk of psychisch letsel oploopt, is de politiek- en maatschappelijke erkenning: de waardering en het respect voor zijn inzet. De jaarlijks terugkerende landelijke Veteranendag kan hieraan een bijdrage leveren.

Ik hoop dat we vandaag het begin van een nieuwe traditie meemaken. Immers, het overgrote deel van Nederland heeft respect voor de inzet en offers van zijn militairen en veteranen. We tonen dat echter nooit zo uitbundig.

Wat mij betreft verandert dat vandaag. Dan kan namelijk deze eerste Nederlandse Veteranendag het begin zijn van een traditie. .. een traditie waarin onze samenleving wél openlijk en expliciet respect betuigt aan al die mannen en vrouwen die zich namens Nederland hebben ingezet voor vrede en veiligheid. Zij verdienen waardering en wij zijn hen respect verschuldigd.

Ik dank u voor uw aandacht.