Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Speech van minister Dekker bij het in ontvangst nemen van de eerste BouwGarant-Award op maandag 3 oktober 2005 in de Jaarbeurs in Utrecht.

Dames en heren,

Het is een grote eer hier vandaag de eerste Bouwgarant-Award in ontvangst te mogen nemen. Het doet me deugd dat het werk, dat ik tien jaar geleden als directeur van de NVOB heb verzet, nu waardering oogst. Want in het afgelopen decennium is Bouwgarant uitgegroeid van een garantieproduct tot een maatgevend kwaliteitslabel voor bouwend Nederland. En ook voor de consument is Bouwgarant zeer herkenbaar.

Dat is een prestatie om trots op te zijn. Zeker gezien de turbulente periode die de bouwsector achter zich heeft. Een periode waarbinnen Bouwgarant zich juist sterk heeft ontwikkeld. Dames en heren, proficiat!

We kijken vandaag voldaan terug op de eerste tien jaar Bouwgarant. Maar een dag als vandaag leent zich ook uitstekend om iets uitgebreider bij de toekomst stil te staan. Daarom zou ik U graag vertellen over mijn visie op kwaliteit in de bouw.

De economische hoogtijdagen van de jaren '90 deden de vraag naar duurdere en meer diverse woningen sterk stijgen. Mijn voorgangers probeerden daar ruimte voor te maken. De recessie die in maart 2000 in de virtuele wereld van de dot.com aandelen begon, zorgde echter voor een omslag. De bouwproductie bleef achter. Er ontstond een tekort aan goedkope woningen en stagnatie van de woningmarkt.

Sindsdien hebben we meer oog gekregen voor een heel simpel feit: er moet productie worden gedraaid. Zodat er meer ruimte en dus meer beweging komt op de woningmarkt. Als minister zet ik mij hier voor in.

Met de corporaties heb ik afspraken gemaakt over het opvoeren van de productie van met name betaalbare huur- en koopwoningen. Indien de corporaties hierin slagen, dan krijgen zij in ruil daarvoor meer ruimte in de huurhoogte. Om meer ruimte te maken voor het bouwen werk ik aan een vereenvoudiging van de regels en procedures, zodat de spa sneller de grond in kan. Daar hoort ook een Omgevingsvergunning bij - een samenvoeging van de bestaande sloop-, bouw-, gebruiks-, monumenten- en milieuvergunningen.
Er worden nu reeds proeven mee gedaan. Ik hoop dat die succesvol zullen zijn en dat de vergunning op korte termijn van kracht wordt.

Door middel van woningbouwafspraken met stedelijke regio's en met gemeenten jaag ik de bouw van nieuwe woningen aan. Door middel van prestatiefafspraken tussen gemeenten en corporaties maak ik vaart met de stedelijke vernieuwing.
Zodat goede woningen beschikbaar komen en de hogere en middeninkomens voor een woning van hun voorkeur niet langer hoeven te verhuizen uit de stad.

En ik zal U zeggen - het werkt! De productie van nieuwe woningen trekt weer aan! Toch is dit geen reden voor zelfgenoegzaamheid. Nu het beter gaat met de kwantiteit, moeten we extra goed letten op de kwaliteit. We bouwen wellicht niet meer voor de eeuwigheid, maar zeker ook niet voor de leegstand van morgen. De problemen met de eenvormige naoorlogse wijken, bijvoorbeeld, tonen het gevaar waarvoor we beducht moeten zijn. Kwaliteit is voor mij dan ook een kwestie van duurzaamheid: zodat het aanbod niet alleen nu, maar ook in de toekomst aansluit bij de vraag.

Dat geldt niet alleen voor nieuwbouw. Ook bij de verbouw en renovatie van woningen wordt de sector afgerekend op kwaliteit. Mensen willen dat hun woning aan allerlei wensen of behoeften wordt aangepast. Dit stelt natuurlijk hoge eisen aan de door U geleverde kwaliteit.

Bij ons streven naar kwaliteit moeten we echter waken voor een sluimerend gevaar. De eisen die we stellen ten aanzien van de geleverde kwaliteit mogen niet verstikkend of betuttelend werken.

VROM werkt aan het simpeler maken van de bouwregels. Zo is het Bouwbesluit per 1 september op een aantal punten vereenvoudigd Overbodige eisen zijn geschrapt. Verder zijn de eisen waar kinderdagverblijven aan moeten voldoen landelijk geüniformeerd - op nadrukkelijk verzoek van de branche.

Een voorbeeld. Voorheen hanteerde elke gemeente haar eigen bouwtechnische eisen waar kinderdagverblijven aan moesten voldoen. Denk bijvoorbeeld aan de regels ten aanzien van brandveiligheid. Al te vaak verschilden die regels van gemeente tot gemeente. Het nieuwe Bouwbesluit brengt alle bouwtechnische eisen waar kinderdagverblijven aan moeten voldoen bij elkaar en verschaft zo meer uniformiteit.

Het zou dan ook weinig zoden aan de dijk zetten als we met de ene hand snoeien in het woud van regels, terwijl we met de andere steeds weer nieuwe regels toevoegen. Het is kiezen of delen.

Daarom stimuleert VROM dat marktpartijen afspraken maken over de realisatie van extra bovenwettelijke kwaliteit. Bijvoorbeeld over de verhoging van de isolatiewaarde of de plafondhoogte. Want wetten en regels zijn één ding, maar wie een stapje extra durft te zetten, verdient een pluim. En omdat zulke afspraken niet van bovenaf worden opgelegd, maar in de sector zelf ontstaan, komt naleving gemakkelijker tot stand.

Bovendien krijgt de consument de mogelijkheid om bewust te kiezen voor kwaliteit. De kwaliteit van het bouwproces wordt in de eerste plaats door de markt bepaald.
Vraag en aanbod komen bij elkaar in een bepaalde kwaliteit tegen een bepaalde prijs. Maar consumenten hebben vaak slechts beperkt zicht op de verhouding tussen prijs en kwaliteit. Simpelweg omdat ze weinig ervaring hebben met de bouw. Waardoor het bouwen van een nieuwe woning in particulier opdrachtgeverschap of de verbouw niet alleen tot hoge uitgaven, maar ook tot stress leidt. Wil men dus een verstandige en beredeneerde keus kunnen maken, dan moet er goede en betrouwbare informatie beschikbaar zijn.

De markt kan goed voorzien in deze informatievraag. De vele keurmerken en kwaliteitsgaranties die de laatste jaren tot stand zijn gekomen, vormen daarvan het bewijs. De GIW-garantie voor nieuwbouw, bijvoorbeeld, of Uw eigen Bouwgarant als het om verbouwingen of kleinschalige nieuwbouw gaat. Zij geven de burger zekerheid over de kwaliteit en betrouwbaarheid van partijen die actief zijn in de markt. U vindt ze terug op www.VROM.nl.

VROM geeft ruchtbaarheid aan deze keurmerken en garanties, zodat de burger goed wordt geïnformeerd over kwaliteit in de bouw. Waardoor hij de instrumenten krijgt om uitdrukking te geven aan wat hij verlangt. Dat past ook in een breder doel van VROM: het versterken van de zeggenschap van burgers en maatschappelijke organisaties bij de realisatie van kwaliteit.

Marktpartijen dienen hun eigen verantwoordelijkheid te kennen en te nemen. Bouwers zowel als kopers. Maar de opdrachtgever moet dan wel de zekerheid hebben dat de keurmerken en garantieproducten ergens voor staan. Dat hij te maken heeft met een aannemer die zijn vak verstaat.

Daar hebben zowel de koper als de bouwer baat bij. De afgelopen jaren is bouwend Nederland qua innovatiekracht op achterstand geraakt. Te vaak overheerste angst voor verandering, waar juist het zoeken naar kansen geboden was. Inmiddels hebben we de lessen uit het verleden getrokken en een omslag gemaakt. Zo werkt het Rijk aan nieuwe vormen van aanbesteden en opdrachtverlening, waarbij bouwers niet uitsluitend concurreren op prijs, maar ook op kwaliteit.

In zijn streven naar kwaliteitsverbetering wordt de branche door velen gestimuleerd, ondermeer door de Regieraad Bouw. Zoals u ongetwijfeld weet is deze Regieraad ingesteld door de ministers van EZ, V&W en VROM. In augustus verscheen de publicatie "Het Jaar van de Fundamenten" , waarin de Regieraad de prioriteiten voor de komende periode heeft aangegeven. Centrale thema's, zowel voor professionele opdrachtgevers als professionele opdrachtnemers, zijn onder andere innovatie en een betere verhouding tussen kwaliteit en prijs. Om te zorgen dat het gedachtegoed van de Regieraad meer bekendheid krijgt en breder wordt gedragen, voert de raad momenteel gesprekken met koepel- en brancheorganisaties in de sector om Vernieuwingsakkoorden af te sluiten.

De sector zelf heeft al tal van initiatieven ontplooid om te zorgen voor meer kwaliteit. Denk maar aan de GIW-garantie voor nieuwbouwwoningen. Of aan het Keurmerk Klantgericht Bouwen, een initiatief van Bouwend Nederland en de Vereniging Eigen Huis. Het Keurmerk Klantgericht Bouwen beoogt twee doelen: een betere opleveringskwaliteit van nieuwbouwwoningen en een betere dienstverlening. Zodat de klant tevreden kan zijn. De openbaarmaking van de opleveringskwaliteit, op initiatief van de Vereniging Eigen Huis, kan een andere impuls geven tot versterking van de kwaliteit.

Hoewel het Keurmerk zich in de praktijk zal moeten bewijzen, zie ik overeenkomsten met het Kwaliteitslabel Bouwgarant. Ook hier verplicht de bouw zich om te gaan voor kwaliteit.

Bouwgarant is in 1995 vanuit de sector zelf opgezet als garantieproduct om particuliere opdrachtgevers bij verbouwingen meer zekerheid te bieden. Het werd al snel een succes. De stap naar het Kwaliteitslabel in 2003 was een kleine en logische. De zoektocht van opdrachtgevers naar vakmanschap en betrouwbaarheid - de twee belangrijkste voorwaarden voor kwaliteit - stond aan de basis van Bouwgarant. Opdrachtgevers wensen immers zekerheid - en terecht. De recente sterke groei in het aantal aanvragen van de Verbouwgarantie getuigt daarvan. Want of het nu om een uitbouw van de woonkamer gaat of om een dakkapel - mensen willen hun woning zonder zorgen kunnen aanpassen. En U helpt ze daarbij.

Maar ook de aangesloten aannemers spinnen garen bij Bouwgarant. Zij kunnen zich van andere aannemers onderscheiden met een herkenbaar kwaliteitslabel. Want de bouwers die lid zijn van Bouwgarant leveren aantoonbaar betere kwaliteit, zo heb ik mij laten vertellen.

Aannemers die aangesloten zijn bij Bouwgarant worden regelmatig gecontroleerd op de kwaliteit.
Wie onder de maat presteert en zich niet aan de regels houdt, wordt uiteindelijk geroyeerd. Een werkwijze die me aanspreekt aangezien de ondernemer wordt aangesproken op zijn eigen verantwoordelijkheid. Voor de koper is het een extra garantie dat Bouwgarant daadwerkelijk ergens voor staat. Al met al levert U zo het bewijs dat de bouw zeer goed in staat is zichzelf doelen te stellen en kwaliteit te realiseren.

Bouwgarant is meer dan alleen een kwaliteitslabel. Zo werkt Bouwgarant samen met de Vereniging Eigen Huis, Milieu-Centraal en de SBR aan de ontwikkeling van de Verbouwwijzers. Met financiële steun van VROM - U begrijpt dat ik daar niet aan voorbij kan gaan.

De verbouwwijzers hebben betrekking op zulke uiteenlopende thema's als Badkamer en keuken, Dak en dakgoot, Dakraam en dakkapel of Kozijnen en serre. Particulieren die willen verbouwen of onderhoud willen plegen aan hun woning, maar ook de aannemer die het werk uitvoert, hebben er profijt van.

De verbouwwijzers bevatten een stappenplan voor verbouwingen en geven handige tips voor de verbetering van de kwaliteit van de woning. Waardoor het offertegesprek met de aannemer soepeler verloopt. De bottom line is - maak duidelijke afspraken, ook over de prijs. Voor wie ze nog niet heeft gezien - de verbouwwijzers staan op internet: www.verbouwwijzer.nl

Dames en heren,

Ik zie dat er hard wordt gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit in de bouw. Ik wees u al op de activiteiten van de Regieraad voor de bouw en vele andere initiatieven. Met grote tevredenheid stel ik daarnaast vast dat Bouwgarant in een mum van tijd is uitgegroeid tot een kwaliteitslabel van naam.
Maar door het grote succes van de afgelopen tijd, is ook de lat hoger komen te liggen. Want vertrouwen komt te voet, en vertrekt te paard.

Ik feliciteer U dus nogmaals - Ik hoop en weet eigenlijk wel zeker dat de volgende tien jaar even succesvol zullen zijn.

Ik zeg dat ook uit eigenbelang. Wat de markt goed regelt, hoeft niet door de overheid te worden opgepakt. Als liberaal hecht ik daaraan.

Tot slot nog iets over de Award. Ik ben u werkelijk zeer dankbaar. Maar ik moet ook eerlijk zijn. Het succes dat we vandaag vieren, is het succes van ons allemaal. Van de mensen die aan de wieg stonden van Bouwgarant. Van de bestuurders van destijds en van hun opvolgers. Van de sector zelf - die de handschoen goed heeft opgepakt. En van de consument - om wie het allemaal uiteindelijk gaat.

Ik dank u wel.