Persbericht Universiteit Utrecht
Faculteit Geesteswetenschappen, Letteren
27 september 2005
Oratie Belle-van-Zuylen-hoogleraar Nicole Pellegrin
Belle van Zuylen en de geschiedschrijving
Komend najaar wordt de Belle-van-Zuylen-leerstoel wederom bezet door een specialiste op het gebied van de literatuur/geschiedenis van vrouwen: prof. Nicole Pellegrin, verbonden aan het C.N.R.S. (Centre National de la Recherche Scientifique) in Parijs. Als historica en antropologe, met speciale belangstelling voor historiografie, houdt zij zich vooral bezig met de rol van vrouwen als geschiedschrijfsters en met de geschiedschrijving over, voor en door vrouwen. In haar oratie op 4 oktober gaat zij in op de positie van Belle van Zuylen ten aanzien van deze kwestie.
Tegen het eind van de 18e eeuw waren er in het Franse taalgebied diverse schrijfsters die zich, geheel of gedeeltelijk, afkeerden van het romangenre en van de ogenschijnlijk voor vrouwen zo geschikte fictie. De dames de Lussan, Thiroux d'Arconville, Keralio-Robert en Genlis ontwikkelden zich bijvoorbeeld tot praktisch professionele geschiedschrijfsters.
Paradox?
Belle van Zuylen was als schrijfster weliswaar zeer veelzijdig, maar stortte zich toch niet in de historiografie. Dit is volgens Pellegrin opmerkelijk want vooral in haar correspondentie blijkt haar grote belangstelling voor de geschiedenis. Aan al degenen met wie zij correspondeerde beval ze regelmatig de lezing aan van standaardwerken als Voltaire's 'Siècle de Louis XIV' en de werken van Rollin, Hume en Robertson. Van iemand die zich bovendien zo nadrukkelijk interesseerde voor de positie van vrouwen, had men kunnen verwachten dat ze zich ook zelf aan een 'eigen' vrouwengeschiedschrijving had gewaagd. Hier lijkt een paradox aanwezig, die verschillende vragen oproept. Is er speciale geschiedschrijving nodig die gericht is op vrouwen, welke geschiedschrijving moet dat dan zijn, welk doel moet een dergelijke geschiedschrijving dienen en wat hebben vrouwen eraan?
Scepsis
Pellegrin laat in haar oratie onder meer zien hoe onafhankelijk de opstelling van Belle van Zuylen ook op dit terrein steeds is geweest. Zij las bijvoorbeeld graag historische werken, maar wel met een zekere scepsis, die maakte dat ze er zelf niet toe overging om lezers en lezeressen haar eigen inzichten op dit terrein aan te bieden. Het gebruik dat ze zelf, en voor zichzelf, van de geschiedenis maakte was bovendien niet vrij van een zekere melancholie. Daarnaast had ze vooral ook de neiging om historische genres te parodiëren, waarbij ze er bepaald niet op uit was om aan het werk van vrouwelijke schrijvers per definitie bijzondere waarde toe te kennen.
Women's writing
De schrijfster Belle van Zuylen (internationaal bekend als Isabelle de Charrière (1740-1805), staat dit jaar volop in de belangstelling. In augustus organiseerde Museum Slot Zuylen een aan haar gewijd festival op het Slot waar ze werd geboren. In april van dit jaar werd haar literaire oeuvre uitgebreid belicht tijdens een congres dat aan haar was gewijd. (
Dat congres, waaraan een belangrijke bijdrage werd geleverd door de toenmalige Belle-van-Zuylen-hoogleraar Monique Moser-Verrey (Montreal), vond plaats binnen het kader van het NWO-digitaliseringsproject 'The International Reception of Women's Writing'. Ook prof. Pellegrin zal samenwerken met dit project, dat van de 'Association for History and Computing' onlangs de 'International Innovation Award 2005' ontving voor de meest vernieuwende ICT-toepassing op het terrein van de geschiedenis. Het staat onder leiding van dr. Suzan van Dijk, en wordt uitgevoerd aan het Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur (OGC) van de Faculteit Geesteswetenschappen (Letteren) van de Universiteit Utrecht.
Dinsdag 4 oktober 2005 om 16.15 uur
Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht
Oratie: 'Useless or Pleasant? Women and the Writing of History at the time of Belle van Zuylen (1740-1805)'
Mw. prof. dr. Nicole Pellegrin, bijzonder hoogleraar op de Belle-van-Zuylen-leerstoel
Voorlichters Johan Vlasblom (030) 253 4073,
Universiteit Utrecht