Graag bieden wij u hierbij de gecombineerde antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Timmermans, Koenders, Van der Laan en Van Bommel over betrokkenheid van het Vaticaan bij het beschermen van de Kroatische generaal Ante Gotovina. Deze vragen werden ingezonden op 22 september 2005 met kenmerk 2050600090, 2050600120 en 2050600130.
De Minister De Staatssecretaris
van Buitenlandse Zaken, voor Europese Zaken,
Dr. B.R. Bot Mr. Drs. A. Nicolaï
Antwoorden van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken en de heer Nicolai, staatssecretaris voor Europese Zaken op vragen van de leden Timmermans en Koenders (beiden PvdA), Van der Laan (D66) en Van Bommel (SP) over betrokkenheid van het Vaticaan bij het beschermen van de Kroatische generaal Ante Gotovina.
Vraag 1
Hebt u kennisgenomen van het bericht dat de van oorlogsmisdaden verdachte Kroatische generaal Ante Gotovina zich waarschijnlijk schuil houdt in een Kroatisch klooster? 1)
Hebt u kennisgenomen van de uitlatingen van Carla del Ponte, hoofdaanklaagster bij het Joegoslavië Tribunaal, dat één van de meest gezochte oorlogsmisdadigers, de Kroaat Gen Ante Gotovina, schuilonderdak wordt verleend in Rooms-katholieke kloosters in Kroatië en de bescherming geniet van het Vaticaan?
Sinds wanneer bent u op de hoogte van deze bevindingen van mevrouw Del Ponte?
Antwoord
Wij hebben recent kennisgenomen van de uitspraken van de hoofdaanklaagster van het Joegoslavië-Tribunaal, mevrouw Del Ponte, zoals weergegeven in het artikel 'Vatican accused of shielding 'war criminal' in The Daily Telegraph van 20 september jl. Daarnaast heeft mevrouw Del Ponte op 3 oktober jl. tegenover de EU Task Force die toezicht houdt op de Kroatische medewerking met het Tribunaal, verklaard dat, volgens bronnen buiten de Kroatische overheid, generaal Gotovina in Kroatië of Bosnië-Herzegovina is en dat er aanwijzingen zijn dat hij zich schuilhoudt in een Franciscaans klooster.
Vraag 2
Deelt u de visie van Carla Del Ponte, hoofdaanklager bij het Joegoslavië-Tribunaal, dat het Vaticaan de Kroatische generaal beschermt? Kunt u uw antwoord toelichten?
Hebt u stappen ondernomen om mevrouw Del Ponte te ondersteunen bij haar pogingen om helderheid te verkrijgen bij het Vaticaan over het verlenen van een schuilplaats aan deze oorlogsmisdadiger in Rooms-Katholieke kloosters in Kroatië? Zo ja, welke en wanneer?
Antwoord
Het is niet aan de regering inhoudelijk te oordelen over de uitlatingen van Mevrouw Del Ponte. Het betreft hier bovenal een aangelegenheid tussen mevrouw Del Ponte en de Heilige Stoel. Mevrouw Del Ponte heeft de hulp van de Heilige Stoel ingeroepen om de voortvluchtige generaal Gotovina te lokaliseren, evenals ze de Servisch-Orthodoxe kerk heeft gevraagd te helpen bij het opsporen van Karadzic en Mladic. Uiteraard pleit Nederland ervoor dat het Tribunaal zo veel mogelijk medewerking krijgt bij de opsporing van de nog voortvluchtige verdachten.
Vraag 3
Kunt u bevestigen dat het Vaticaan zich in deze zaak, ook tegenover mevrouw Del Ponte, in stilzwijgen hult en iedere medewerking met het Joegoslavië Tribunaal weigert?
Hoe oordeelt u over het feit dat de Rooms-Katholieke kerk bij monde van aartsbisschop Lajolo heeft laten weten het niet als haar taak te beschouwen oorlogsmisdadigers op te sporen, omdat het Vaticaan geen staat is? 2)
Hoe beoordeelt u de opstelling van het Vaticaan in dezen? Welke aanvullende stappen wilt u bilateraal en via de Europese Unie naar het Vaticaan ondernemen ter ondersteuning van het werk van het tribunaal? 3)
Antwoord
Blijkens een persverklaring van 20 september jl. van de Heilige Stoel heeft Aartsbisschop Lajolo tegenover mevrouw Del Ponte aangegeven dat het zogenoemde "Staatssecretariaat voor de Betrekkingen met Staten" niet een orgaan is van de Heilige Stoel dat met rechtbanken mag meewerken. Mgr. Lajolo heeft echter ook aangegeven dat de Heilige Stoel in het verleden onderzoek heeft gedaan naar deze kwestie. Mgr. Lajolo heeft mevrouw Del Ponte gevraagd haar claims te preciseren. In zoverre blijkt wel degelijk sprake te zijn van een zekere dialoog tussen mevrouw Del Ponte en de Heilige Stoel. Wij zien dan ook vooralsnog geen aanleiding de Heilige Stoel op deze kwestie aan te spreken.
Vraag 4
Hoe oordeelt u over de uitspraak van de Kroatische bisschop Mile Bogovic, dat het Joegoslavië Tribunaal een politiek Tribunaal is en dat Generaal Ante Gotovina "a symbol of victory" is? En hoe beoordeelt u de weigering van Aartsbisschop Lajolo om afstand te nemen van deze uitspraken? 4)
Antwoord
Bisschop Bogovic heeft deze uitspraken op persoonlijke titel gedaan. Volgens het artikel 'Vatican accused of shielding 'war criminal' in The Daily Telegraph van 20 september jl. zou Aartsbisschop Lajolo hebben verklaard dat de Heilige Stoel geen directe zeggenschap heeft over individuele bisschoppen.
Vraag 5
Is de Kroatische jurisdictie ook van toepassing op kloosters? Indien neen, bent u bereid om het Vaticaan te verzoeken om Gotovina uit te leveren? Betreft het hier een intern conflict tussen de Kroatische regering en de Kroatische Katholieke Kerk?
Antwoord
De Kroatische autoriteiten hebben desgevraagd bevestigd dat hun jurisdictie zich ook uitstrekt tot kloosters. Voor zover kan worden nagegaan is er geen sprake van een conflict tussen de Kroatische regering en de Kroatische katholieke kerk.
Vraag 6
Heeft deze kwestie invloed op de toetreding van Kroatië tot de Europese Unie? Werkt Kroatië inmiddels volledig mee met het Joegoslavië-Tribunaal, zoals geëist in de conclusies van de Europese Raad van 17 en 18 juni 2004?
Wat is de laatste stand van zaken omtrent de start van toetredingsgesprekken tussen de Europese Unie en Kroatië?
Antwoord
Hoofdaanklager mevrouw Del Ponte, heeft op 3 oktober jl. geoordeeld dat de samenwerking nu volledig is. Op basis hiervan heeft de Raad voor Algemene Zaken en Externe Betrekkingen besloten dat de toetredingsonderhandelingen met Kroatië kunnen worden geopend. De Raad heeft daarbij bepaald dat volledige samenwerking een voorwaarde blijft voor voortgang in de onderhandelingen, dat de Commissie dit nauwgezet dient te volgen en dat minder dan volledige samenwerking op enig moment de voortgang in de onderhandelingen zal kunnen beïnvloeden. Daarop zijn de onderhandelingen, aansluitend aan de bijeenkomst van de Raad, geopend.
1) The Daily Telegraph, 20 september jl., 'Vatican accused of hiding Croat war criminal'
2) Persverklaring van de woordvoerder van de Heilige Stoel, Dr. Joaquin Navarro-Valls, 20 september jl.
3) zie noot 1
4) zie noot 1
---- --
Ministerie van Buitenlandse Zaken