D66

Inbreng AO Kinderopvang, 11 oktober 2005

Fatma Koser Kaya

Elke dag hebben werkende vaders en moeders in Nederland grote moeite om arbeid en zorg op een verantwoorde manier te combineren. In de kamer groeit de consensus dat we hun leven en dat van hun kinderen eens wat makkelijker zouden moeten maken. Tijdens de algemene beschouwingen bleek een ruime kamermeerderheid voorstander van het plan van Van Aartsen/Bos om scholen te verplichten voor-, tussen- en naschoolse opvang te bieden. Deze motie is in de ogen van D66 een goede aanvulling op de motie van mijn collega mevrouw Lambrechts waarin zij het kabinet reeds eerder had verzocht om een geïntegreerde visie neer te leggen over voor- tussen- en naschoolse opvang. Met beide moties in de hand zou een goede invulling kunnen worden gegeven aan het concept `brede school' in elke buurt. Een hoop onnodig gezeul met kinderen en stress bij werkende ouders zou daarmee voorkomen worden. Na de mislukte wet kinderopvang, die zowel de betaalbaarheid als de kwaliteit danig onder druk heeft gezet, was dat eindelijk een goed bericht voor ouders en kinderen.

Tenminste, zo leek het. Want de consensus in de politiek heeft vooralsnog alleen betrekking op de wenselijkheid van zo'n brede school. Over een serieuze financiering voor het ambitieuze plan is nog niet op echt gesproken. En zoals elke ouder weet, aan kwaliteit hangt nu eenmaal een prijskaartje. D66 is blij met de toezegging om 200 miljoen extra voor kinderopvang. Dat is een goed begin, maar het lost nog lang niet alle problemen op.

De invulling die de staatssecretaris aan dit plan geeft om bijstandsmoeders te dwingen de kinderen om in de naschoolseopvang te werken is echter zeer kort door de bocht. Niet omdat bijstandmoeders en vaders dit werk niet zouden kunnen doen als ze de juiste opleiding zouden hebben, maar omdat ze gedwongen worden. Juist deze beroepen worden vanuit een bepaalde bewogenheid gedaan. Bovendien stigmatiseer je mensen die vanuit een uitkering een opleiding volgen en in die sector willen gaan werken. Dan zijn zij plotseling bijstandsmoeders op de naschoolse opvang. Ik weet niet of de bewindslieden hun kinderen vol vertrouwen zouden achterlaten bij mensen die daar eigenlijk helemaal geen zin in hebben, maar ik zou het in ieder geval niet doen.

Kortom, zonder deugdelijke financiering is het plan een lege huls. En daar lijkt het op. Want onze voorstellen om een financiële bijdrage van de werkgever verplicht te stellen om de kinderopvang betaalbaar te maken kunnen noch op steun van de VVD, noch van de PvdA rekenen. Dat schiet dus niet op.

We hebben vanmorgen in de kranten kunnen lezen dat GroenLinks vandaag een wetsvoorstel wil indienen om de werkgeversbijdrage verplicht te stellen. Heel goed! D66 pleit namelijk al jaren voor een verplichte werkgeversbijdrage en heeft tegen de Wet Kinderopvang gestemd mede omdat deze wettelijke verplichting in deze wet niet was opgenomen. Ik heb eerder ook een motie hierover ingediend. Mijn collega Bert Bakker heeft tijdens het laatste voorjaarsoverleg gewezen op een initiatief wetsvoorstel. De kinderopvang ligt mij aan het hart en zou partij overstijgend moeten worden opgepakt. Ik nodig mevrouw Azough dan ook uit om dit samen met mij te doen?

Nu de Kamer dan toch heeft uitgesproken deze vorm van kinderopvang zo belangrijk te vinden, zou het prachtig zijn wanneer zij ook een keer zou dóórpakken. Dat vereist een principiële keuze voor kinderopvang als basisvoorziening. Maar zoals elk kind weet, je kunt niet alles tegelijk krijgen. Daarom willen wij nu eerst de werkgeversverplichting via een premie op de loonsom regelen.

Een echte, kwalitatief ingevulde brede school stimuleert kinderen in hun cognitieve en sociale vaardigheden waardoor hun individuele ontwikkelingskansen worden vergroot. Een goed geregelde opvang van half acht 's morgens tot half zeven 's avonds, is bovendien een voorwaarde voor verdere emancipatie van vrouwen. Want zij blijven steeds meer thuis vanwege de hoge kosten. Meer vrouwen aan het werk krijgen is noodzakelijk voor de emancipatie die in Nederland echt achterblijft, maar ook voor de economie, integratie en om op termijn de gevolgen van de vergrijzing op te vangen.

Er zijn op dit moment al ongeveer zeshonderd brede scholen in Nederland. Dat is een stap in de goede richting. In 2010 zou iedere buurt een brede school moeten hebben. Deze scholen moeten over kwalitatief hoogwaardige voorzieningen beschikken en op elk moment van de dag over tenminste één professionele opvang-kracht. Dat betekent dat we de komende jaren basisscholen moeten transformeren naar samenwerkingsverbanden met andere aanbieders van voorzieningen, met het doel gezamenlijk vorm te geven aan een op maat gesneden pedagogisch verantwoorde leer- en speelomgeving. Scholen waar kinderen vóór school opgevangen worden, onderwijs genieten, en na school kunnen spelen en sporten en waar ze huiswerk en muziek kunnen maken. Alles onder één dak en onder deskundig toezicht, zodat werkende ouders hun kroost er met een goed gevoel achter kunnen laten voor één of meer dagen per week.

Bij zo'n aanpak van kinderopvang horen geen wachtlijsten. Maar het belangrijkste is dat de overheid zorg draagt voor de kwaliteitswaarborging. In de kinderopvang moet daarom - net zoals in het onderwijs - een kwaliteitskaart worden ingevoerd. Daarop kan kort, met punten of symbolen, worden aangegeven hoe het gesteld is met de belangrijkste kenmerken van een locatie. Zo kunnen ouders een bewuste keus maken op basis van objectieve en onafhankelijke informatie over de voorzieningen, de deskundigheid van het personeel en het pedagogisch klimaat.

Het is dus tijd dat de politiek naast mooie woorden ook mooie daden aan de kinderopvang besteed. Dat vereist ook een financiële keuze. Waarvoor we als kamer dan ook verantwoordelijkheid moeten willen dragen. Je zou wat D66 betreft ook kunnen denken aan het inzetten van de kinderbijslag vanaf het derde kind. Ik zou dan ook tegen de bewindslieden willen zeggen. Durf nou eens door te pakken en de geschiedenis in te gaan als de mannen die een fundamentele keus hebben gemaakt voor een kwalitatief goede en betaalbare geïntegreerde voor-, tussen- en naschoolse opvang. Nederland is er klaar voor!

11-10-2005 13:48