Persbericht Universiteit Maastricht
13 oktober 2005
N.B. Embargo op dit persbericht en op de bijgevoegde integrale tekst van de oratie tot en met vrijdag 14 oktober 2005
Wetenschappelijk onderzoek naar verpleging en verzorging van ouderen financieel schromelijk onderbedeeld
Jan Hamers aanvaardt leerstoel 'Verpleging en Verzorging van Ouderen' aan de Universiteit Maastricht
De overwegend negatieve berichtgeving over de ouderenzorg in de media moet in positieve zin worden genuanceerd. Toch moet er nog heel veel verbeterd worden. Daarvoor is veel meer wetenschappelijk onderzoek nodig. Het budget dat beschikbaar is voor onderzoek in en voor de ouderenzorg is echter zeer beperkt, zeker voor een sector waarin 261.000 hulpverleners in verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg werken voor een van de kwetsbaarste en in omvang grootste groepen in onze samenleving. Een langlopend programma voor onderzoek op dit terrein is daarom dringend noodzakelijk.
Dit zei Jan Hamers in zijn inaugurale rede "De ouderenzorg verdient beter" waarmee hij gisteren vrijdag 14 oktober zijn aanstelling als bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Maastricht aanvaardde. Deze bijzondere leerstoel is ingesteld door de Zorggroep Meander OZL.
In de ouderenzorg hebben de afgelopen twintig jaren belangrijke en positieve veranderingen plaatsgevonden, zei Hamers. Daarom dient de nogal negatieve berichtgeving te worden bijgesteld. Zo hebben de veranderingen in de organisatie van het werk van verpleegkundigen en verzorgenden onder andere geleid tot een verbetering van arbeidstevredenheid en minder ziekteverzuim. Er zijn inspraakmogelijkheden op het zorgbeleid gecreëerd voor cliënten. Om vorm te geven aan vraaggerichte zorg zijn onder andere bewonersagenda's geïntroduceerd. Ook is meer inzicht in de effectiviteit van handelingen verworven en de inrichting van verpleeghuizen kent veel meer een- en tweepersoonskamers en kleinschalige woonvormen dan voorheen waardoor de kwaliteit van leven voor deze ouderen is toegenomen.
Maar er moet in de ouderenzorg ook nog heel veel verbeteren. Het handelen van hulpverleners, maar ook van bestuurders en beleidsmakers, is nog te veel gebaseerd op ervaring en autoriteit: de mening van een willekeurig groepje deskundigen vormt vaak de basis voor ingrijpende beslissingen.
Hoewel ervaring en autoriteit belangrijk zijn leiden deze kennisbronnen tot ongewenste verschillen in verpleegkundig handelen, zoals blijkt uit de diversiteit in pijnbehandeling door verschillende hulpverleners. Zo is ook het beleid ten aanzien van bijvoorbeeld wachtlijstproblematiek en indicatiestelling deels gebaseerd op incidenten en voortdurend in verandering.
Om hierin verbetering te brengen is meer wetenschappelijk onderzoek nodig. Wetenschappelijke kennis levert inzichten in de effectiviteit van handelen en levert fundamenten voor visie en beleid. Ook leidt wetenschappelijk onderzoek en implementatie van daarmee verkregen kennis tot betere kwaliteit van zorg, meer kwaliteit van leven en meer cliënttevredenheid. Hamers illustreerde de noodzaak van meer wetenschappelijk onderzoek in de ouderenzorg met twee voorbeelden, namelijk het vaak nemen van onnodige vrijheidsbeperkende maatregelen ("fixatie") en vraaggerichte zorg. Daarnaast zette hij overigens ook kanttekeningen bij onderzoek, zoals een onjuiste toepassing van onderzoeksresultaten, waardoor hulpverleners soms te maken krijgen met rigide richtlijnen om slechts 5 minuten te besteden aan het aantrekken van een steunkous of maximaal 15 minuten aan een douchebeurt. Ook wordt de implementatie van wetenschappelijke kennis bemoeilijkt door het overwegend lage opleidingsniveau in de ouderenzorg. Het aantrekken van meer HBO-verpleegkundigen is daarom noodzakelijk voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg.
Met de start van het onderzoeksprogramma 'Innovaties in de Zorg voor Ouderen' aan de Universiteit Maastricht is een belangrijke voorwaarde geschapen voor meer onderzoek in de ouderenzorg. Zoals in de aanhef gesteld is het budget voor dit type onderzoek echter zeer beperkt. Hamers wijst erop dat het ministerie van VWS onlangs aankondigde ¤ 130.000.000 beschikbaar te stellen voor farmacologisch onderzoek. Dit is in schril contrast met het beschikbare budget voor de steeds belangrijkere sector van de verpleging en verzorging van ouderen.
Het ministerie is nu aan zet om het dringend noodzakelijke langlopend programma voor onderzoek in en van de verpleging en verzorging van ouderen mogelijk te maken.
Prof. Hamers is verbonden aan de Capaciteitsgroep Zorgwetenschappen van de Faculteit der Gezondheidswetenschappen, sectie Verplegingswetenschappen. Tevens is Hamers coördinator van de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid in Limburg.
Zorggroep Meander Oostelijk Zuid-Limburg omvat een breed netwerk van zorgvoorzieningen voor zorgbehoevende ouderen en chronisch zieken in de regio Kerkrade, Landgraaf en Simpelveld. Tot de zorggroep behoren verpleeghuizen, zorgcentra, wijkzorgsteunpunten en zorg aan huis.
Noot voor de pers:
Voor meer informatie over de inhoud van dit persbericht (embargo tot en met 14-10-2005!) kunt u terecht bij Prof. Dr. J. Hamers, 043 3881570 of 06 18192001. Prof. Hamers is in elk geval vrijdag 14-10-05 van 9.00 uur tot 11.00 uur telefonisch bereikbaar.
De afdeling Communicatie & Relatiebeheer van de UM is bereikbaar via 043 388 5222, e-mail
Universiteit Maastricht