Artsen zonder Grenzen


Hoe herken je HIV/aids?
Een met HIV geïnfecteerde persoon hoeft niet direct ziek te worden. Het virus tast het afweersysteem aan en het kan vele jaren duren voordat iemand daar werkelijk ziek van wordt. Als het afweersysteem is verzwakt, kunnen andere infecties toeslaan. De toestand van een patiënt verslechtert dan snel. Verschillende symptomen kunnen het signaal zijn voor aids: aanhoudende diarree en koorts, een geleidelijke gewichtsafname, infecties, neurologische afwijkingen, ernstige huidtumoren. De patiënt overlijdt aan ziekten die met aids gepaard gaan zoals tuberculose, chronische diarree, longontsteking, hersenvliesontsteking en tumoren.

Voorkomen en genezen
HIV-besmetting vindt plaats door contact met HIV-besmette lichaamsvloeistoffen. Het virus dringt via de beschadigde huid of slijmvliezen binnen. Hierdoor lopen bepaalde groepen mensen meer risico besmet te worden dan anderen: druggebruikers en hun partners, personen die zelf of wiens partners uit een HIV-endemisch gebied afkomstig zijn, personen met onbeschermde wisselende seksuele contacten, mensen die ongecontroleerde bloedtransfusies krijgen en kinderen van HIV-positieve moeders. Ondanks de grote inspanningen op het gebied van aidsonderzoek, is er nog steeds geen genezende therapie of een effectief vaccin tegen aids ontwikkeld. Aids is zo een chronische ziekte geworden. Wel is er in de afgelopen jaren aanzienlijke vooruitgang geboekt met antiretrovirale middelen. Deze medicijnen gaan de vermenigvuldiging van het virus tegen en zorgen dat de lichamelijke achteruitgang van een patiënt wordt afgeremd.

Maatschappelijke problemen
De wereldgezondheidsorganisatie WHO schat dat wereldwijd ruim vierendertig miljoen mensen besmet zijn met HIV. Afrika kent het hoogste aantal geïnfecteerden; in sommige landen draagt één op de vijf volwassenen het HIV-virus. De ziekte heeft een dramatische invloed op de economie en ontwikkeling van dergelijke landen. Ouders worden ziek of sterven, families vallen uit elkaar en kinderen moeten zichzelf in leven houden. Ook is het een zware last voor de vaak al ontoereikende gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. In sommige steden wordt meer dan de helft van de ziekenhuisbedden door aidspatiënten bezet. Wegens de stigmatisering, discriminatie en sociale uitsluiting van mensen met HIV, verzwijgen velen hun infectie. Bovendien is een groot aantal mensen zich er niet eens van bewust dat zij zijn besmet. Daardoor is het moeilijk om het aantal HIV-geïnfecteerden en aidspatiënten nauwkeurig te bepalen en verdere verspreiding te voorkomen. In de westerse wereld is door de komst van antiretrovirale behandelingen bij veel patiënten de progressie van aids teruggebracht. Deze medicijnen tegen HIV en aids zijn echter op dit moment nog te kostbaar voor ontwikkelingslanden. Artsen zonder Grenzen pleit er in haar geneesmiddelencampagne voor om de prijzen voor aidsmedicijnen drastisch te verlagen.

Wat doet Artsen zonder Grenzen?
In het verleden heeft AzG zich vooral bezig gehouden met de preventie van HIV/AIDS infecties en de behandeling van opportunistische infecties. In de laatste jaren is het in toenemende mate mogelijk geworden om ook de effectieve medicatie (HAART) die in het westen beschikbaar is, ook in ontwikkelingslanden beschikbaar te maken. In eind 2004 worden ongeveer 7000 mensen door AzG met succes behandelt met deze effectieve medicatie. De meesten bevinden zich Afrika. AzG toont hiermee aan dat het ook in ontwikkelingsgebieden onder zeer basale omstandigheden goede resultaten behaalt kunnen worden. Een goede behandeling van AIDS vereist een hoop meer dan alleen het uitgeven van medicatie. De medicijnen moeten iedere dag twee maal ingenomen worden. Patienten kunnen last hebben van ernstige bijwerkingen. Soms verliest de standaard medicatie zijn effectieviteit en moet uitgeweken worden naar andere medicatie. Buiten de medische behandeling moeten de patienten dus goed ondersteund worden zodat ze doorgaan met de behandeling en geen resistentie ontwikkelen.
Vaak moet naast de AIDS ook Tuberculose dat tegelijkertijd kan voorkomen behandelt worden.
Gezondheids voorlichting, patienten educatie, psychsociale ondersteuning en de thuisbehandeling van ernstig zieken behoren allen tot de componenten van een modern HIV/AIDS programma. HIV geinfecteerden die niet in aanmerking komen voor HAART kunnen vaak al profijt hebben van andere behandelingen ter voorkoming van infecties en ter voorkoming van de besmetting van een kind voor, tijdens of na de geboorte. Ook dit wordt door AzG ter beschikking gesteld.

Terwijl er tot zeer recent programmas werden opgezet die zich specifiek richten op HIV/AIDS, worden nu HIV/AIDS componenten geintegreerd in alle projecten van AzG, waarbij wordt uitgegaan van het principe dat er toegang tot HAART moet zijn voor iedereen die dat nodig heeft.

Deze ontwikkelingen hebben er aanleiding toe gegeven dat AzG zich in toenemende mate is gaan richten op het trainen van gezondheidswerkers, psycho-sociale counselors en vrijwilligers die zich inzetten in de voorlichting van de bevolking en het ondersteunen van de zieken in de dorpen. Ook worden activiteiten in de bevolking gestart die zich richten op preventie, het voorkomen van stigmatisering en discriminatie en de ondersteuning van PLWHA (People Living With HIV and AIDS).

De access campagne richt zich naast het verlagen van de prijs voor AIDS medicatie ook op het verlagen van de prijs voor laboratorium testen, de ontwikkeling van medicatie voor kinderen en het beschikbaar en betaalbaar maken van medicatie voor het behandelen van resistente vormen en patienten die erg veel last hebben van bijwerkingen.

We staan hier pas aan het begin van de effectieve aanpak van HIV/AIDS in intwikkelingslanden. Er moet dan ook nog heel erg veel onderzocht en geleerd worden. Hiervoor doet AzG ook onderzoek in de verschillende projecten.