Artsen zonder Grenzen
Hoe herken je HIV/aids?
Een met HIV geïnfecteerde persoon hoeft niet direct ziek te worden.
Het virus tast het afweersysteem aan en het kan vele jaren duren
voordat iemand daar werkelijk ziek van wordt. Als het afweersysteem is
verzwakt, kunnen andere infecties toeslaan. De toestand van een
patiënt verslechtert dan snel. Verschillende symptomen kunnen het
signaal zijn voor aids: aanhoudende diarree en koorts, een
geleidelijke gewichtsafname, infecties, neurologische afwijkingen,
ernstige huidtumoren. De patiënt overlijdt aan ziekten die met aids
gepaard gaan zoals tuberculose, chronische diarree, longontsteking,
hersenvliesontsteking en tumoren.
Voorkomen en genezen
HIV-besmetting vindt plaats door contact met HIV-besmette
lichaamsvloeistoffen. Het virus dringt via de beschadigde huid of
slijmvliezen binnen. Hierdoor lopen bepaalde groepen mensen meer
risico besmet te worden dan anderen: druggebruikers en hun partners,
personen die zelf of wiens partners uit een HIV-endemisch gebied
afkomstig zijn, personen met onbeschermde wisselende seksuele
contacten, mensen die ongecontroleerde bloedtransfusies krijgen en
kinderen van HIV-positieve moeders. Ondanks de grote inspanningen op
het gebied van aidsonderzoek, is er nog steeds geen genezende therapie
of een effectief vaccin tegen aids ontwikkeld. Aids is zo een
chronische ziekte geworden. Wel is er in de afgelopen jaren
aanzienlijke vooruitgang geboekt met antiretrovirale middelen. Deze
medicijnen gaan de vermenigvuldiging van het virus tegen en zorgen dat
de lichamelijke achteruitgang van een patiënt wordt afgeremd.
Maatschappelijke problemen
De wereldgezondheidsorganisatie WHO schat dat wereldwijd ruim
vierendertig miljoen mensen besmet zijn met HIV. Afrika kent het
hoogste aantal geïnfecteerden; in sommige landen draagt één op de vijf
volwassenen het HIV-virus. De ziekte heeft een dramatische invloed op
de economie en ontwikkeling van dergelijke landen. Ouders worden ziek
of sterven, families vallen uit elkaar en kinderen moeten zichzelf in
leven houden. Ook is het een zware last voor de vaak al ontoereikende
gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. In sommige steden wordt meer
dan de helft van de ziekenhuisbedden door aidspatiënten bezet. Wegens
de stigmatisering, discriminatie en sociale uitsluiting van mensen met
HIV, verzwijgen velen hun infectie. Bovendien is een groot aantal
mensen zich er niet eens van bewust dat zij zijn besmet. Daardoor is
het moeilijk om het aantal HIV-geïnfecteerden en aidspatiënten
nauwkeurig te bepalen en verdere verspreiding te voorkomen. In de
westerse wereld is door de komst van antiretrovirale behandelingen bij
veel patiënten de progressie van aids teruggebracht. Deze medicijnen
tegen HIV en aids zijn echter op dit moment nog te kostbaar voor
ontwikkelingslanden. Artsen zonder Grenzen pleit er in haar
geneesmiddelencampagne voor om de prijzen voor aidsmedicijnen
drastisch te verlagen.
Wat doet Artsen zonder Grenzen?
In het verleden heeft AzG zich vooral bezig gehouden met de preventie
van HIV/AIDS infecties en de behandeling van opportunistische
infecties. In de laatste jaren is het in toenemende mate mogelijk
geworden om ook de effectieve medicatie (HAART) die in het westen
beschikbaar is, ook in ontwikkelingslanden beschikbaar te maken. In
eind 2004 worden ongeveer 7000 mensen door AzG met succes behandelt
met deze effectieve medicatie. De meesten bevinden zich Afrika. AzG
toont hiermee aan dat het ook in ontwikkelingsgebieden onder zeer
basale omstandigheden goede resultaten behaalt kunnen worden.
Een goede behandeling van AIDS vereist een hoop meer dan alleen het
uitgeven van medicatie. De medicijnen moeten iedere dag twee maal
ingenomen worden. Patienten kunnen last hebben van ernstige
bijwerkingen. Soms verliest de standaard medicatie zijn effectieviteit
en moet uitgeweken worden naar andere medicatie.
Buiten de medische behandeling moeten de patienten dus goed
ondersteund worden zodat ze doorgaan met de behandeling en geen
resistentie ontwikkelen.
Vaak moet naast de AIDS ook Tuberculose dat tegelijkertijd kan
voorkomen behandelt worden.
Gezondheids voorlichting, patienten educatie, psychsociale
ondersteuning en de thuisbehandeling van ernstig zieken behoren allen
tot de componenten van een modern HIV/AIDS programma.
HIV geinfecteerden die niet in aanmerking komen voor HAART kunnen vaak
al profijt hebben van andere behandelingen ter voorkoming van
infecties en ter voorkoming van de besmetting van een kind voor,
tijdens of na de geboorte. Ook dit wordt door AzG ter beschikking
gesteld.
Terwijl er tot zeer recent programmas werden opgezet die zich
specifiek richten op HIV/AIDS, worden nu HIV/AIDS componenten
geintegreerd in alle projecten van AzG, waarbij wordt uitgegaan van
het principe dat er toegang tot HAART moet zijn voor iedereen die dat
nodig heeft.
Deze ontwikkelingen hebben er aanleiding toe gegeven dat AzG zich in
toenemende mate is gaan richten op het trainen van gezondheidswerkers,
psycho-sociale counselors en vrijwilligers die zich inzetten in de
voorlichting van de bevolking en het ondersteunen van de zieken in de
dorpen. Ook worden activiteiten in de bevolking gestart die zich
richten op preventie, het voorkomen van stigmatisering en
discriminatie en de ondersteuning van PLWHA (People Living With HIV
and AIDS).
De access campagne richt zich naast het verlagen van de prijs voor
AIDS medicatie ook op het verlagen van de prijs voor laboratorium
testen, de ontwikkeling van medicatie voor kinderen en het beschikbaar
en betaalbaar maken van medicatie voor het behandelen van resistente
vormen en patienten die erg veel last hebben van bijwerkingen.
We staan hier pas aan het begin van de effectieve aanpak van HIV/AIDS
in intwikkelingslanden. Er moet dan ook nog heel erg veel onderzocht
en geleerd worden. Hiervoor doet AzG ook onderzoek in de verschillende
projecten.