Groen!
Groen! lanceert actieplan voor investeringen in
energiebesparing en energie-efficiënte in woningen en gebouwen |
Brussel, 20 oktober 2005
Vera Dua Vera Dua, voorzitter Groen!
Luc Barbé, voorzitter partijbestuur Groen!
Els Keytsman, beleidsmedewerkster Groen!
Persdienst Groen!
Ron Hermans - woordvoerder
Sergeant De Bruynestraat 78-82 | 1070 Anderlecht |
tel 02 219 19 19 | fax 02 223 10 90 | gsm 0473 90 30 66
e-mail pers@groen.be | persteksten http://www.groen.be/pers/
Groen! lanceert actieplan voor investeringen in energiebesparing en
energie-efficiënte in woningen en gebouwen
De federale regering moet over een periode van 10 jaar middelen vrij
maken om gratis energieaudits te verrichten in liefst 400.000
woningen. Dat is 10% van het totale woningenbestand. De audits kunnen
betaald worden via het Kyotofonds. De maatregel moet een stimulans
zijn om te komen tot een historisch Energiepact, zoals in Duitsland.
Renovatie en isolatie van woningen kan zo leiden tot de creatie van
tienduizenden jobs én tot een ware energierevolutie in ons
woningenpatrimonium. Een systeem van derde betaler kan ervoor zorgen
dat wie zijn huis isoleert dat later kan betalen via de
energiefactuur. "Isoleer nu, betaal later". Alle Belgen samen geven
dit jaar liefst 10 miljard euro uit aan energie (verwarming,
verlichting, vervoer). Een besparing van 10% op de energiefactuur komt
dus neer op liefst 1 miljard koopkrachtverhoging voor de gezinnen. Bij
een olieprijs van 60 dollar besteedt de consument jaarlijks 100 euro
extra aan brandstof voor de wagen en 170 euro voor verwarming. Een
langdurige hoge olieprijs blijven compenseren via een stookoliefonds
is geen oplossing. Een structurele oplossing bestaat er enkel in
resoluut te kiezen voor energiebesparing en energie-efficiëntie.
Groen! roept de federale en Vlaamse regering dan ook op meteen werk te
maken van energiezuinige en energie-efficiënte woningen. De
drie-liter-woning moet de norm worden, een woning die jaarlijks amper
3 liter stookolie verbruikt per vierkante meter. Wat in landen als
Duitsland, Zwitserland of Luxemburg kan, moet in eigen land ook
kunnen. Zo moet de overheid het compact bouwen stimuleren alsook
laagenergiewoningen en passiefhuizen. De overheid moet meteen een
voorbeeld stellen door drastisch te besparen op het eigen
energieverbruik, zonder daarom aan comfort in te boeten. "Het leger
geeft in deze het goede voorbeeld," constateert Els Keytsman (Groen!).
"Defensie reduceerde tussen 1995 en 2002 het energieverbruik met
liefst 30%; dankzij energiebesparing en energie-efficiëntie in haar
gebouwen. Defensie bespaarde in die periode liefst 40% op haar
verwarming en gebruikte 12% minder water. Als het leger dat kan, dan
kunnen andere overheidsinstanties dat ook."
"We moeten evolueren naar klimaatvriendelijker wonen." Dat was één van
de 365 aanbevelingen voor minder broeikasgassen die de Vlaamse
Klimaatconferentie zopas formuleerde. Beter (ver)bouwen is dus de
boodschap. Beter bouwen drukt de energieprijs voor de consument én
drukt de uitstoot van broeikasgassen. De Vlaamse Klimaatconferentie
geeft met deze beter-bouwen-boodschap een mooie voorzet. Nu is het aan
de Vlaamse regering om die voorzet binnen te koppen. De vraag is maar
of dat op korte termijn ook zal gebeuren. De feiten wijzen immers in
een totaal andere richting. Terwijl honderden experts zich maandenlang
bogen over wat er in Vlaanderen dient te gebeuren om Kyoto te halen,
om minder en efficiënter energie te gebruiken en ze anders op te
wekken, maakt de Vlaamse regering er blijkbaar vooral werk van om
eerder genomen maatregelen terug te schroeven. Zo wordt de
investeringssubsidie voor PV-zonnepanelen vanaf 1 januari 2006
verlaagd van 50% naar 10% voor particulieren.
De federale regering slaagt er al evenmin in een structureel antwoord
te bieden op de huidige energiecrisis. Een korting op de
stookoliefactuur is geen oplossing voor de beoogde doelgroep en is
zeker geen antwoord op de blijvend hoge olieprijs. We staan voor een
structurele energiecrisis en de gevolgen worden alsmaar duidelijker.
Door de dure olie kan de Belg dit jaar 270 euro minder uitgeven
(cijfers ING), en dat geld gaat volledig op aan de gestegen
brandstofprijzen. Door de dure olie verliest België in totaal dit jaar
3 miljard euro, of 1% groei. Concreet: bij een olieprijs van 60 dollar
geeft de consument 170 euro meer uit aan verwarming en 100 euro extra
aan brandstof voor de wagen.
En dan is het nog bang wachten op de zo gevreesde oliepiek, het
ogenblik waarop de vraag naar olie groter zal zijn dan de productie,
terwijl de olieproductie zelf niet meer toeneemt. Pessimisten
verwachten die piek tegen 2008, optimisten vooral geologen die werken
voor oliemaatschappijen tegen 2025. Als de waarheid ergens in het
midden ligt, hebben politici de verantwoordelijkheid om nu dringend
actie te ondernemen om te anticiperen op een piekscenario tegen pakweg
2015.
Structurele antwoorden nodig
Volgens de Europese Commissie is een ommekeer naar energiebesparing,
en energie-efficiëntie onafwendbaar; niet alleen omwille van de hoge
energieprijzen, maar ook vanwege de voorspelling dat de Europese Unie
tegen 2030 70% van haar energiebehoeftes zal moeten invoeren. Het is
dus niet de vraag OF er een energierevolutie zal komen, maar wel
WANNEER en HOE. Wachten we tot de externe omstandigheden of een
internationaal verdrag er ons toe dwingt van zon energierevolutie werk
te maken (zoals ons land gedaan heeft met de aanpak van de
staatsschuld) of kiezen we voor een proactieve en voluntaristische
aanpak?
Kortom, België, Vlaanderen staat de komende jaren voor de uitdaging om
een energie- en koolstofarme samenleving te organiseren met behoud van
werk, welzijn en levenskwaliteit.
In plaats van te blijven morrelen in de marge roept Groen! de federale
en Vlaamse regering op tot concrete, radicale maatregelen om het
energieverbruik in de woningen te verminderen en efficiënter te laten
gebeuren. "Buitenlandse regeringen hebben wél begrepen dat ze echt
moeten kiezen voor een energierevolutie, hier gebeurt dat niet. Dit
gebrek aan politieke visie zorgt ervoor dat België en Vlaanderen de
duurzame energietrein missen, en dus ook duizenden jobs en
investeringen van bedrijven in duurzame energieprojecten," stelt Els
Keytsman (Groen!).
Actieplan voor investeringen in energiebesparing en
energie-efficiëntie in woningen en gebouwen:
Isoleer nu, betaal later.
Concrete maatregelen
Het energieverbruik in onze woningen halveren zonder verlies van
comfort? Het kan. Maar dan moeten wel duidelijke keuzes gemaakt
worden. De keuze ligt vandaag tussen een groen en modern energiebeleid
of een restauratie ten voordele van energieproducenten en
kortetermijnwinst zoals conservatieve politieke partijen momenteel
proberen door te drukken. Het groene antwoord op de energiecrisis:
energiebesparing, energie-efficiëntie, energie anders opwekken (de
drie Es).
"Indien de politieke wil aanwezig is, kan België tot 12% van het
totale elektriciteitsverbruik besparen met eenvoudige middelen. Op 10
jaar tijd kunnen we ons elektriciteitsverbruik met een derde
verminderen, simpelweg door energieverspilling tegen te gaan. Dat
toont de zogeheten Fraunhoferstudie, gemaakt in opdracht van het
Belgische Ministerie van Economische Zaken en is later bevestigd door
het rapport van e-ster, voorgesteld door Greenpeace", weet Els
Keytsman. "De gevolgen zouden enorm zijn. In 2001 besteedden de
gezinnen maar liefst 9,5 miljard euro aan energie. Gezien de stijgende
energieprijzen mogen we er van uitgaan dat gezinnen vandaag meer dan
10 miljard euro uitgeven aan energie (verwarming, verlichting,
vervoer). Een besparing van 10% op de energiefactuur komt dus neer op
zeker 1 miljard koopkrachtverhoging voor de gezinnen.
Ter vergelijking: de energiefactuur voor de ondernemingen bedroeg in
2001 maar liefst 39 miljard euro, ondertussen meer dan 40 miljard
euro. Een besparing van 10% komt voor de ondernemingen dus neer op een
sanering van zeker 4 miljard euro.
Groen! wil dan ook gezinnen ondersteunen om hun energiegebruik te
halveren zondar dat dit leidt tot comfortverlies. De Groenen willen
hiervan werk maken met een radicaal Actieplan voor investeringen in
energiebesparing en energie-efficiëntie in woningen en gebouwen:
400.000 gratis energieaudits, gespreid over 10 jaar
België telt 4.248.502 particuliere bewoonde woningen. In een woning
kan vaak op een eenvoudige manier veel energie bespaard worden. Een
energieaudit geeft antwoord op de vragen waar, hoeveel en op welke
manier energie in de woning kan worden bespaard. Dankzij zon audit
wordt duidelijk waarin men best investeert om het energieverbruik en
CO -uitstoot te verminderen. Zo heeft het geen zin om te investeren
in een zonneboiler wanneer het dak niet is geïsoleerd.
De kosten van energieaudit zijn fiscaal aftrekbaar sinds 2003. Echter,
pas op 17 juni 2005 keurde de Vlaamse regering de erkenningsregeling
voor energiedeskundigen voor woningen en de uitvoeringsvoorwaarden
voor de energieaudit goed. Pas vanaf september is het dus mogelijk om
als particulier een energieaudit uit te laten voeren door een erkende
deskundige. En is het dus ook mogelijk om 40% van de kosten van de
energieaudit in te brengen in de belastingsaangifte.
Groen!
* Wil dat de federale en Vlaamse overheid, distributienetbeheerders,
gemeenten en OCMWs werken samen om gespreid over 10 jaar, 400.000
gratis energie-audits voor gezinnen, te voorzien
* Verwacht van de overheid een informatiecampagne om mensen uit de
bouwsector aan te moedigen een opleiding te volgen als
"energiedeskundige"
2. Isoleer nu, betaal later
Een historisch Energiepact
Groen roept de vakbonden, ngos en de bouwsector op om, naar analogie
met wat in Duitsland gebeurt, een groot maatschappelijk pact af te
sluiten inzake renovatie en isolatie van woningen. In Duitsland is de
ambitie hoog: renovatieprogramma met als doelstelling 300.000 huizen
renoveren en 200.000 jobs creëren. Deze formule werkt.
Derde investeerders systemen
In het buitenland bestaat een systeem waarbij de betaling van het
isoleren van woningen wordt terugbetaald via een minderkost op de
energiefactuur.
Groen!
* Vraagt de Vlaamse regering de distributienetbeheerders op te
dragen systemen van voorfinanciering in te voeren. Zij kunnen
energie-efficiënte investeringen voorfinancieren. Met de besparing
die de consument zo realiseert op de energiefactuur, wordt de
investering terugbetaald. De consument moet dus geen vers geld op
tafel leggen om de investering te betalen; het wordt geregeld via
de energiefactuur.
Kyotofonds
Aansluitend bij het systeem van voorfinanciering pleit Groen! voor de
oprichting van een Kyotofonds. Zo een Kyotofonds geeft renteloze
leningen tot 5.000 euro per woning voor renovaties. De hoogte van het
ontleningsbedrag wordt gekoppeld aan de verbetering van het
energiepeil van de woning en aan de uitvoering van een energieaudit.
Gezinnen betalen hun investering geleidelijk terug op basis van de
gerealiseerde bezuinigingen op de energiefactuur
3. Compact bouwen stimuleren
Een duurzame woning ontstaat niet door achteraf een aantal
milieuvriendelijke technieken toe te passen. Een duurzaam gebouw
ontstaat op de tekentafel van de architect. De compactheid van de
woning kan zeer grote energiebesparingen opleveren:
Tabel 1 - vergelijking van het energieverbruik van gelijke woningen
met verschillende compactheid
Woonvorm
Energieverbruik
Klassieke rijwoning
100%
Halfopen bebouwing
124%
Alleenstaande woning
140%
Alleenstaand, geen kubusvorm
190%
Bron: energiezuinige renovaties, Verbeeck (2002)
Groen!:
* Vraagt dat gemeentebesturen het wonen in de stad extra stimuleren,
met financiële en fiscale prikkels (subsidiereglement "wonen boven
winkels", renovatiepremies rijtjeswoningen in de stad,)
* Vraagt dat gemeentebesturen bij nieuwe bouwprojecten compact en
zongericht bouwen stimuleren
4. Subsidies voor bouw laagenergiewoningen en passiefhuizen
Kyotopremie voor energiezuinige huizen: het drie-liter-huis wordt dé
norm voor verbouwingen
A) Een laagenergiewoning is een woning die zo goed is geïsoleerd dat
ze veel minder energie verbruikt dan klassieke woningen. Deze nieuwe
bouwmethode verlaagt de levensstandaard niet, men vermijdt alleen zo
veel mogelijk energieverlies.
Men spreekt van een passiefhuis als het brutoverbruik voor
ruimteverwarming kleiner is dan 15kWh per jaar per vierkante meter
verwarmde oppervlakte. Het totale energieverbruik van de woning is
kleiner dan 42kWh/m2, of omgerekend 120 kWh primair energieverbruik.
Bij passiefhuizen genereert men een energiebesparing met factor 10 in
vergelijking met bestaande klassieke woningen; het totale
energieverbruik (verwarming, water, toestellen) bedraagt dan slechts
25% t.a.v. een klassieke woning. Dit concept weet op een uitgekiende
manier comfort en duurzaamheid te combineren door:
* met een doorgedreven isolatie en een hoge luchtdichtheid van het
gebouw de warmteverliezen te beperken;
* met ventilatie met warmteterugwinning een gezonde luchtkwaliteit
in het gebouw te creëren;
* passieve energie (bodemwarmte, zonnewarmte, ) te gebruiken;
* efficiënte apparaten met een laag energiegebruik aan te wenden.
Duitsland en Oostenrijk zijn sterk vooruitstrevend inzake
lage-energieconcepten in gebouwen. Sinds het midden van de 90-er jaren
worden er duizenden passiefhuizen gebouwd, met een energieverbruik
voor verwarming van minder dan 15 kWh/(m2.jaar). Dit stemt overeen met
een besparing van 90% in vergelijking met de verwarmingsbehoefte voor
bestaande woningen. Naast de uitstekende energieprestatie is het
comfortniveau van deze huizen zeer hoog. Duitsland en Oostenrijk
voorzien goedkope kredieten voor passiefhuizen. In Duitsland zijn de
prijzen van passiefhuizen tevens gemiddeld slechts 8% hoger dan die
van traditioneel gebouwde woningen. In de volgende jaren worden nog
duizenden passiefhuizen gebouwd in Duitsland en Oostenrijk.
Ook Zwitserland heeft een subsidiesysteem. De invoering van de lage
energiestandaard heeft er geleid tot betere leenvoorwaarden bij de
banken voor de realisatie van betere energieprestaties. In Luxemburg
is een premie voorzien van ongeveer 20.500 euro voor het bouwen van
een passiefhuis. Mensen die een laagenergiewoning bouwen met een
verbruik lager dan 60 kWh/jaar.m2 kunnen een premie van 13.000 euro
krijgen.
Groen!
* IJvert voor een subsidiesysteem om de bouw van passiefhuizen te
promoten
* Vraagt dat sociale huisvestingsmaatschappijen worden gestimuleerd
om laagenergie- en passiefhuizen te bouwen
* Vraagt dat steden en gemeenten energiezuinig bouwen verplichten
door bij nieuwe verkavelingen in de vergunning (of het BPA) op te
leggen dat alle woningen een K-norm van K-35 hebben.
B) Het drie-liter-huis voor verbouwingen
Het drie-liter-huis is een concept voor bestaande woningen (huizen &
appartementen), ontwikkeld door de private sector. Oudere huizen
vragen om een energieverbruik van 20 tot 30 liter aardolie per m² per
jaar. Nieuwbouw verbruikt slechts 7 liter per jaar.
Een Duits samenwerkingsverband van BASF AG, de woningmaatschappijen
GEWOGE en LUWOGE, BASF dochter WINGAS en de technische bedrijven in
Ludwigshafen realiseerde een pilootproject in oude woningen (jaren 30)
in de wijk Bunckviertel in Ludwigshafen (Duitsland). Door doorgedreven
isolering van deze woningen is het energieverbruik gedaald met 75% en
de CO uitstoot met 80%. Concreet is het verbruik er gedaald naar 3
liter stookolie per m² per jaar
Groen!:
* Wil een Kyoto-premie voor energiezuinige huizen. De
drie-liter-woning wordt hierbij de richtlijn bij het toekennen van
de premies. Stimuli voor energie-efficiëntie moeten centraal staan
in het subsidiëren van bouwen en renovatie.
* Vraagt dat sociale huisvestingsmaatschappijen de drie-liter-woning
als norm bij renovaties hanteren
Overheidsgebouwen moeten energiezuinig worden
De energieperformantie van overheidsgebouwen moet als model kunnen
dienen. Sinds juni 2005 moeten in Denemarken in publieke gebouwen alle
energiebesparingsmaatregelen met een terugverdientijd van minder dan 5
jaar verplicht worden uitgevoerd.
In België staan we nog niet zover. Nochtans heeft Defensie alvast 30%
energie bespaard dankzij energiebesparing en energie-efficiëntie in
haar gebouwen. Er werd in de periode 1995-2002 meer dan 40% op
verwarming bespaard; het elektriciteitsverbruik stabiliseerde en het
waterverbruik daalde met 14%, terwijl het aantal m2 gebouwen daalde
met 10%. Daarmee reduceerde Defensie haar CO -uitstoot met 30% in
vergelijking met 1990.
Groen!
* Vraagt dat de federale, Vlaamse, provinciale en lokale overheden
hun gebouwen onderwerpen aan een grondige energieaudit; en dat
alle energiebesparingsmaatregelen met een terugverdientijd van
minder dan 5 jaar verplicht worden uitgevoerd
6. Een betere energieprestatieregelgeving en versnelde invoering
energieprestatiecertificaat voor sociale woningen en huurwoningen
Door slechte isolatie zitten we in Vlaanderen met een hoog
energieverbruik. 40% van het globale energieverbruik gaat naar
verwarming en elektriciteit van gebouwen. De gemiddelde isolatiedikte
in Vlaanderen is te vergelijken met die van landen rond de
Middellandse Zee. We isoleren even slecht als de Grieken en de Turken.
Het gemiddelde Vlaamse gezin betaalt dan ook meer voor verwarming dan
het gemiddelde Scandinavische gezin. Door beter te isoleren, kan men
het energieverbruik in gebouwen aanzienlijk verminderen (en dus ook de
uitstoot van broeikasgassen) en de energiefactuur voor gezinnen doen
dalen. Elke winter opnieuw.
De huidige wettelijke minimum isolatienorm is K55. Deze K55-norm is
een norm die het globale peil van warmte-isolatie van een gebouw
bepaalt. Deze norm is onvoldoende én meer dan de helft van de nieuwe
woongebouwen blijkt er zelfs niet aan te voldoen. Voor een modern
ecologisch verantwoorde verbouwing streeft men het best naar minimaal
K45, nog beter is K30. Dit is voor verbouwingen vaak een hele klus,
maar voor nieuwbouw is K30 best haalbaar. Veel hangt af van de
oriëntatie van het gebouw.
Ondanks de invoering van energieprestatieregelgeving vanaf 2006 valt
te verwachten dat de isolatiekwaliteit van gebouwen er weinig zal op
vooruit gaan. Immers: er worden jaarlijks 34.000 woningen
(ver)(nieuw)bouwd - dat betekent dat 90% van de huizen van 2030 er
vandaag al staat. Aangezien ons woningpatrimonium niet
energie-efficiënt is, moet het beleid zich op de bestaande woningen
richten.
Groen!
* Vraagt dat het beleid zich prioritair richt op bestaande woningen:
de drie-liter-woning wordt de norm
* Acht voor nieuwbouwwoningen een norm van K-30 tegen 2010 haalbaar.
* Acht een goede opvolging en een verdergaande controle een absolute
vereiste voor een daadwerkelijke verbetering van het Vlaamse
woningenbestand.
B) Energieprestatiecertificaat: versnelde invoering voor sociale
woningen en huurwoningen
* Het energieprestatiecertificaat is ook in Vlaanderen vanaf 2006
verplicht. Het moet worden opgemaakt door een gekwalificeerde of
erkende energiedeskundige. Omdat de Vlaamse regering pas in juni
2005 de erkenning van energiedeskundigen heeft geregeld, zal
Vlaanderen tegen 2006 niet over voldoende erkende
energiedeskundigen beschikken. Daarom wil minister Peeters in
Vlaanderen de invoering stapsgewijs over 3 jaar spreiden.
Groen! wil de snelle invoering van dergelijke certificaten. Zo worden
mensen ertoe aangezet om woningen of appartementen te kopen of te
huren met een lagere energiekost. Ook de overheid moet sneller het
goede voorbeeld geven.
Groen!
* Vraagt de versnelde invoering van het energiepresatiecertificaat
voor sociale woningen en voor huurwoningen: al in 2006 en niet pas
in 2009
* Wil een versnelde invoering van het energieprestatiecertificaat
voor overheidsgebouwen gezien de belangrijke voorbeeldfunctie
Bouwteams promoten en mensen uit bouwsector energiebewust opleiden
In een bouwteam maak je op twee zaterdagen kennis met de theorie en
praktijk van duurzaam bouwen. Isolatie, ventilatie, verwarming,
zonne-energie, waterbesparing en gezonde materiaalkeuze komen hierbij
aan bod. Deelname kost ongeveer 75 euro.
In een recente enquête werden de bouwprojecten van 64 ex-BouwTeamers
onder de loep genomen.
* 50 % koos voor het beste glas en maakt gebruik van zonne-energie,
* 44 % plaatst meer dan 15 cm dakisolatie,
* 20 % koos voor balansventilatie met warmteterugwinning, enz.
Groen!
* Wil dat energie-intercommunales en gemeenten Bouwteams
organiseren, verbonden aan de Woonwinkel, en dat de deelnameprijs
verlaagt, vb. met de helft
B) Opleiding mensen bouwsector
Er is niet alleen nood aan informatie bij consumenten, ook mensen
werkzaam in de bouwsector zelf zijn dikwijls onvoldoende geïnformeerd
over energiezuinig bouwen en verbouwen.
Groen!
* Meent dat bij de opleiding van mensen in de bouwsector informatie
hoort over ecologisch bouwen: gebruik van milieuvriendelijke
materialen, efficiënt ruimtegebruik, energie- en waterzuinigheid,
* Wil in de opleiding van gezondheidswerkers meer aandacht voor
milieu, gezondheid en de kwaliteit van het binnenhuismilieu.
Mensen worden soms ook ziek door een slechte ventilatie, vocht,
ondoordacht gebruik van schadelijke bouw- of onderhoudsproducten.
Bedrijfsgebouwen: verdubbeling verhoogde investeringsaftrek
Artikel 69 van het Wetboek der Inkomstenbelasting (W.I.B.) biedt
bedrijven de mogelijkheid hun belastbare winst te verminderen met een
verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende investeringen. De
aftrek wordt verricht op de winst van het belastbare tijdperk tijdens
hetwelk de vaste activa zijn verkregen of tot stand zijn gebracht.
Voor de energiebesparende investeringen, gedaan tijdens het belastbaar
tijdperk dat aan aanslagjaar 2005 (inkomsten 2004) verbonden is, is er
een verhoogde aftrek van 13,5%.
Groen!
* Wil de verhoogde investeringsaftrek voor verbeteren van het
energetisch rendement van bestaande installaties verbeteren en het
stimuleren van het gebruik van hernieuwbare energiebronnen
bevorderen en stimuleren verdubbelen (van 13,5% naar 27%)