St. christiaan huygens-prijs
Bekroonde dissertatie over consumenten soevereiniteit: liever geld dan cadeaus
Op 27 oktober a.s. zal Dr. J. van de Ven in Voorburg uit handen van de Minister van
Onderwijs Maria van der Hoeven , de Christiaan Huygens Wetenschapsprijs 2005 ontvangen
voor zijn dissertatie Psychological Sentiments and Economic Behaviour.
Omdat de prijs is toegekend aan een wetenschapper in het vakgebied economie, is de
Nederlandsche Bank (DNB) dit jaar de hoofdsponsor. Dr. A.H.E.M. Wellink, president van
DNB, zal tijdens die uitreiking een referaat houden met de titel 'Van de homo economicus
naar de homo emotionomicus. Is de economie de ratio voorbij'?
Van de Ven verwerkte in zijn proefschrift resultaten van onderzoek uit de psychologie en
experimentele economie in economische modellen. Worden economische modellen uitgebreid
met ideeën uit de psychologie, dan kan een betere verklaring worden gegeven voor
veel gedrag dat afwijkt van de standaard economische modellen. Zoals het blijven bestaan
van de gewoonte, ook in een markteconomie, om elkaar presentjes te overhandigen.
In DNB Magazine, het relatiemagazine van DNB dat op 20 oktober uitkomt, verschijnt een
uitgebreid interview met Van de Ven, geschreven door DNB-medewerker en emotie-econoom
Henriëtte Prast. In het artikel noemt Van de Ven cadeautjes anders dan in de vorm
van geld inadequaat. Als je echt om iemand geeft, geef je hem geld. De vraag die hem
boeit is dan ook waarom we elkaar toch willen verrassen, de moeite nemen om naar de
winkel te gaan, iets uit te zoeken en in te pakken. Het antwoord is: niet uit
naastenliefde, maar uit eigenbelang.
14)'Eigenlijk draait het bij geven altijd om een egoïstisch motief. Je wilt
bijvoorbeeld sociale waardering krijgen van anderen. Of je wilt het mooiste cadeau geven,
niet om de ander blij te maken maar in een concurrentiestrijd met de andere bezoekers van
de verjaardag. Je ziet dat bijvoorbeeld duidelijk op verjaardagsfeestjes,' aldus Van de
Ven.
Maar gaat het er dan niet om dat je de ander wilt laten merken dat je hem of haar goed
kent, je best hebt gedaan om iemand iets te geven dat echt bij hem past? Daar heb je dan
tijd in gestoken, en dat is toch ook iets waard? Van de Ven raakt niet onder de indruk
van deze redenering. 'Voor de ander is geld toch beter. Je kunt bij wijze van spreken
opschrijven dat je ergens iets hebt gevonden dat bij hem of haar past, en het geld
daarvoor er bij stoppen. Dan geef je de jarige alsnog de keus om het geld al dan niet aan
dat bewuste cadeau uit te geven. Die is dan beter af'.
Als het bij geven vooral gaat om egoïstische motieven, waarom stoppen mensen dan
anoniem geld in een collectebus, en maken ze elke maand donaties over aan een goed doel?
Van de Ven 'Dat geven aan goede doelen is minder anoniem dan het lijkt. Mensen die aan de
deur hebben gegeven krijgen een sticker op de deur. Het wereld natuur Fonds geeft je
bijvoorbeeld een mok in ruil voor donatie, die kun je op de schoorsteenmantel zetten. En
uit een experiment van een andere onderzoeker op dit terrein, blijkt dat mensen er
meestal voor kiezen om niet anoniem te blijven als het gaat om het geven aan goede
doelen. Je kunt dat egoïsme noemen, je kunt ook zeggen dat sociale waardering een
soort primaire levensbehoefte is. En voor de ontvangers is het gunstig, want als het niet
anoniem is wordt er meer gegeven'.
De prijswinnaar Van de Ven studeerde aan de Universiteit van Tilburg af als econoom, met
een specialisatie in micro- en macro-economie. Zijn promotieonderzoek voerde hij uit bij
CentER en aan de Universiteit van Toulouse. Na enige tijd gewerkt te hebben bij het
Centraal Planbureau is hij thans als universitair docent verbonden aan de Universiteit
Utrecht (Utrecht School of Economics).
De Christiaan Huygens Prijs is in 1998 ingesteld en bestaat uit een bedrag van 10.000
euro, (vrij te besteden), een oorkonde en een bronzen beeld van Christiaan Huygens. De
prijs wordt dit jaar ondersteund door de Nederlandsche Bank en wordt jaarlijks toegekend
aan een onderzoeker die een dissertatie verdedigde die een vernieuwende bijdrage levert
aan het vakgebied. Er zijn vier vakgebieden, verbonden met de erfenis van Huygens, die
afwisselend in aanmerking komen voor de prijs: actuariaat en econometrie, energiefysica
en experimentele natuurkunde, ruimtewetenschappen en economische wetenschappen. De prijs
werd dit jaar toegekend in de laatstgenoemde categorie.
De uitreiking vindt plaats op 27 oktober 2005 vanaf 14:15 uur in de Oude Kerk, Herenstraat
77 in Voorburg.
Uitnodiging voor de redactie:
Het bestuur van de Christiaan Huygensprijs nodigt u hierbij van harte uit tot het bijwonen
van de uitreiking van de prijs op donderdag 27 oktober 2005 om 14.45 uur in de Oude Kerk ,
Herenstraat 77, Voorburg.
Wilt u vóór 18 oktober a.s. via een fax aan de stichting, nummer 070 387 498
of via postadres Parkweg 7 2271 AD Voorburg uw initiatief tot aanwezigheid kenbaar maken.
Programma Christiaan Huygensprijs uitreiking 27 oktober
14.15 uur ontvangst genodigden
14.45 uur Welkomstwoord door Drs. A.A.H.C. van Onzenoort, vice-voorzitter stichting
Christiaan Huygensprijs
14.50 uur Uitreiking van de Christiaan Huygens juniorprijs 2005 aan de leerlingen van het
Voorburgse Huygenslyceum door mr. M.A.P. van Haersma Buma, voorzitter stichting
Christiaan Huygensprijs
15.10 uur Referaat door dr. A.H.E.M. Wellink, president van de Nederlandsche Bank N.V.
15.35 uur Muzikaal intermezzo door mezzosopraan Mylou Mazali, begeleid door pianiste
Yolanda van tongeren
15.50 uur Referaat door mr. A.J.M. van Bellen, directeur ECP.NL
16.15 uur Muzikaal intermezzo door Mylou Mazali
16.30 uur Laudatio, door Prof.dr. J.B.Opschoor, voorzitter jury Christiaan Huygens prijs
2005, aan Christiaan Huygens Wetenschapsprijs winnaar dr. Jeroen van de Ven
16.40 uur Prijsuitreiking door mevrouw Maria J.A. van der Hoeven, minister van OC en W
16.50 uur Dankwoord door prijswinnaar dr. Jeroen van de Ven
17.00 uur Sluiting en aperitief