`Mooi geweest' met praktijk rond herkeuring van WAO'ers
Herbeoordeling van WAO'ers leidt tot inkomensdaling tot wel 45 procent
terwijl de kans op werk gering is, blijkt uit een onderzoek van de
Raad voor Werk en Inkomen (RWI). "Het is nu mooi geweest", reageert
Ton Heerts, de vice-voorzitter van de FNV.
De werkgevers moeten nu echt de handen uit de mouwen steken om
herkeurde WAO'ers aan werk te helpen en voor de politiek is het de
hoogste tijd om de herkeuringsoperatie die nu een jaar loopt, kritisch
tegen het licht te houden, vindt Heerts.
Het onderzoek betrof de periode 2001 tot oktober 2004. Toch zijn de
uitkomsten representatief voor de huidige herkeuringspraktijk, meent
de FNV. "Deze ontwikkeling gaat volkomen fout", zegt Heerts. "Dit
onderzoek naar eerdere herkeuringen voorspelt niet veel goeds."
Van alle niet-werkende WAO'ers die geheel of gedeeltelijk werden
goedgekeurd, vind slechts 17 procent binnen drie haar werk. Ongeveer
een kwart van deze groep verloor dat werk echter vrij snel.
"Voor het kabinet Balkenende - met minister De Geus voorop - lijkt het
halen van de beoogde aantallen herkeurde WAO'ers en de bezuinigingen
het hoogste doel", zegt Heerts. "Maar ik herinner er maar even aan dat
het hier wel om mensen gaat. Velen van hun worden in het ongeluk
gestort...."
Voor de RWI, waarin de vakbeweging samen met werkgevers en gemeenten
adviseert over het arbeidsmarktbeleid, is de uitkomst van het
onderzoek aanleiding zich te beraden op voorstellen die de
reïntegratiemogelijkheden van herbeoordeelde WAO'ers verbeteren.
De positie van geheel of gedeeltelijk goedgekeurde WAO'ers staat ook
op de agenda van de werktop over het arbeidsmarktbeleid waarover
vakbeweging, werkgevers en kabinet in hun najaarsoverleg een afspraak
hebben gemaakt. De werktop zou nog dit jaar plaatsvinden.
In het RWI-rapport, dat onder dit bericht op te halen is, zijn voor
het eerst verschillende administratieve bestanden (CBS, UWV, CWI en
gemeenten) aan elkaar gekoppeld.
Voor ongeveer de helft van de herbeoordeelden gold dat het
inkomensverlies (tijdelijk) gecompenseerd kon worden door een
aanvullende WW- of bijstandsuitkering. Ongeveer de helft van degenen
die gedeeltelijk of volledig werden goedgekeurd en op het moment van
de herbeoordeling niet werkten, stroomde door naar een WW-uitkering.
Doorstroom naar een bijstandsuitkering vond veel minder vaak plaats.
Bij WAO'ers die al gedeeltelijk werkten en die meer of zelfs volledig
arbeidsgeschikt werden verklaard, kwam uitbreiding van het aantal
werkuren niet of nauwelijks voor.
De herkeuringen liggen zwaar onder vuur. De Stichting Collectieve
Rechtsvordering (CORV) begint juridische procedures wegens het
principe dat de voorwaarden voor de verzekering zijn veranderd nadat
de schade is geleden.
Keuringsartsen en arbeidsdeskundigen luidden in een intern rapport van
UWV de noodklok omdat ze de herkeuringen niet meer met hun geweten in
overeenstemming kunnen brengen. Bij de herkeuring van WAO'ers gaat het
niet om mensen, maar om cijfers, reageerde FNV Bondgenoten op de
onvrede.
"Wij zijn vanaf het begin tegen de herbeoordeling van oude gevallen
geweest", legt vakbondsbestuurder Erica Hemmes uit. "Van meet af aan
hebben we betwijfeld of UWV in staat zou zijn zo'n grote operatie op
zo'n kort termijn goed af te handelen."
Van 21 tot en met 24 november houdt de FNV een telefonische meldweek
over de herkeuringen. De verhalen komen in een rapport dat in december
aan de Tweede Kamer wordt aangeboden.
De herkeuringsartsen en arbeidsdeskundigen vinden dat UWV te veel naar
kwantiteit en te weinig naar kwaliteit kijkt. UWV besloot zelf een
onderzoek in te stellen toen steeds meer signalen over de onvrede
hoorbaar werden.
Het rapport bevestigt wat de WAO-begeleiders van FNV Bondgenoten al
langer melden. "Het gaat niet meer om mensen, het gaat om nummers",
vertelt Hemmes. "De aantallen moeten kost wat kost gehaald worden."
De herkeuring van 325 duizend WAO'ers onder de vijftig jaar gaat nog
door tot 1 juli 2007. Maar als het aan FNV Bondgenoten stopt minister
De Geus er meteen mee. "We gaan daar bij e politiek op aandringen",
belooft Hemmes. "Acties sluiten we niet uit."
Eerder in oktober moest het ministerie van Sociale Zaken al toegeven
dat duizenden WAO'ers na de herkeuring in het (ook al) gescheurde
vangnet van de bijstand belanden. FNV Bondgenoten heeft hoervoor
steeds gewaarschuwd en stelt nu dat minister De Geus de Tweede Kamer
eerder fout heeft geïnformeerd.
"Dit is echt in tegenstelling tot wat De Geus tot nu altijd heeft
beweerd", reageerde vakbondsbestuurder Hemmes. "Reïntegratie en andere
inkomensverzekeringen zouden de pijn wegnemen. Maar in de praktijk is
daar geen sprake van."
Woensdag 19 oktober maakte het ministerie van Sociale Zaken bekend dat
dit jaar zevenduizend extra bijstandsuitkeringen worden verstrekt,
vooral als gevolg van de herkeuring van WAO'ers. Ook de WW zorgt
minder snel voor opvang. Sinds 1 januari weegt het aantal werkjaren
zwaarder dan de leeftijd bij het toekennen van een
werkloosheidsuitkering.
De herkeuringsoperatie begon op 1 oktober 2004. Sindsdien zijn
ongeveer driehonderdduizend mensen met een WAO-uitkering die op 1 juli
2004 nog geen vijftig jaar waren, opnieuw beoordeeld.
Voorspeld was dat een kwart van deze mensen een lagere uitkering zou
krijgen. Maar na ruim een jaar blijkt dat bijna de helft te zijn. En
die achteruitgang is ook nog eens dubbel zo groot als was verwacht.
Veel vaker dan aangenomen raakten mensen hun hele uitkering kwijt.
In september luidde FNV Bondgenoten al de noodklok toen de cijfers van
uitkeringsinstantie UWV bekend werden. Slechts 5 procent van de mensen
die hun uitkering kwijt zijn geraakt, heeft werk gevonden hoewel in
reïntegratieprojecten liefst een half miljard euro omgaat.
Toch gaat het de FNV in de meldweek niet alleen om het bundelen van
negatieve ervaringen. Ook positieve verhalen over herkeuring en
reïntegratie zijn welkom, benadrukt de vakcentrale.
Tijdens de meldweek helpen vrijwilligers van de FNV aan de telefoon
bij het invullen van een enquête. Deze zal dan ook via internet (en
nog tot en met 27 november) bereiken zijn.
De FNV is nog op zoek naar deskundige kaderleden die ervaring hebben
met het adviseren van WAO'ers. Veel bellers zullen ook veel vragen
hebben over hun persoonlijke situatie.
De vrijwilligers zullen tijdens de meldweek de telefoon opnemen. Zij
kunnen zich hier aanmelden.
Het onderzoeksrapport De weg terug: van arbeidsongeschiktheid naar
werk van de RWI is hieronder op te halen.
Attachments:
rapport RWI 'De weg terug'.pdf
Zie het origineel
FNV