1red16106
28-10-2005, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER HET VOORSTEL VAN GROENLINKS OM BETROKKENEN BIJ DE BRAND OP SCHIPHOL
EEN VERBLIJFSVERGUNNING TE GEVEN EN OVER DE VOORSTELLEN VAN HET KABINET OM
TERREUR TE BESTRIJDEN.
CARASSO:
Ik vroeg aan de minister-president of hij het een goed idee vond om de
overlevenden van de brand in de gevangenis bij Schiphol een
verblijfsvergunning te geven.
BALKENENDE:
Ik kan de gedachte natuurlijk heel goed voorstellen, zeker op een dag als
vandaag wanneer we stilstaan bij het verschrikkelijke wat is gebeurd. Ik
vind het zelf nog geen moment om daar concrete uitspraken over te doen want
dan wek je verwachtingen. Dat wil ik niet doen.
CARASSO:
Maar u zegt: ik kan het me goed voorstellen?
BALKENENDE:
Ik kan me voorstellen dat GroenLinks deze opmerking maakt. Voor het overige
is het zo dat wij natuurlijk hechten aan een humane behandeling. Natuurlijk
denken we na bij mensen die een verschrikkelijke toestand hebben
meegemaakt, geen misverstand.
CARASSO:
Na de Bijlmerramp, waarbij ook illegalen slachtoffer zijn geworden, is een
beperkt pardon gekomen?
BALKENENDE:
Ik wil daarover nu geen uitspraken doen. Het is nog heel kort geleden
gebeurd. Ik zeg alleen wel dat wij oog hebben voor het lot van degenen die
zoveel ergs hebben meegemaakt. Maar ik ga me nu niet bemoeien met zaken die
op het terrein liggen van minister Verdonk.
CARASSO:
Maar is er wel over gesproken in het kabinet?
BALKENENDE:
We hebben het alleen gehad over een menselijke omgang met degenen die nu
het slachtoffer zijn geworden van de brand, maar voor concrete stappen is
het nog echt te vroeg.
CARASSO:
Wat menselijk is dat blijft nog onduidelijk?
BALKENENDE:
Dat is in ieder geval een zaak die nu door mevrouw Verdonk verder onder
ogen zal worden gezien.
CARASSO:
Een aantal organisaties, waaronder het NIBRA en vakbond AbvaKabo, kwamen
gisteren al met uitspraken waaruit je kon opmaken: het was niet brandveilig
daar op Schiphol; er was te weinig personeel. Is dat ook de indruk die u
van dat cellencomplex daar heeft gekregen?
BALKENENDE:
U weet, er wordt nu een onderzoek gedaan. Het is niet goed nu met indrukken
te komen. Dat kan ook niet. We hebben te maken met tal van vragen;
iedereen, dat geldt ook voor mij.
CARASSO:
Hebben die organisaties dan voor hun beurt gesproken?
BALKENENDE:
U vraagt mij om een indruk of een oordeel en ik zeg: ik kom er gewoon niet
aan toe. En dat wil ik ook niet doen omdat ik eerst het onderzoek wil
afwachten voordat we komen met kwalificaties.
CARASSO:
Een kardinaal heeft vandaag vanuit Rome een brief geschreven aan bisschop
Punt in Haarlem. Daarin heeft hij laten weten dat het Vaticaan zich zorgen
maakt over de manier waarop asielzoekers op luchthavens worden
vastgehouden. Is dat iets wat u zich aantrekt?
BALKENENDE:
Ik heb natuurlijk ook over de brief gehoord. Ik zag ook de berichten
daarover. Er is iets heel ergs gebeurd. Om nu ineens een brief te schrijven
over de behandeling van mensen die zich op luchthavens bevinden . Ik kan me
iets voorstellen bij menselijke betrokkenheid als je het hebt over: wat
gebeurt er met mensen die daar gevangen worden gehouden.
CARASSO:
Het is toch een hele logische aanleiding?
BALKENENDE:
Ik begrijp het wel. Alleen, ik geloof dat wanneer het gaat om het opvangen
van mensen op luchthavens omdat ze terug moeten keren naar het land van
herkomst omdat ze de procedures achter de rug hebben, dan moet je oppassen
met zeggen dat de behandeling niet goed zou zijn. Ik ben daar zelf ook
geweest. Ik heb natuurlijk ook geprobeerd mensen daar op een goede manier
te ondersteunen, te huisvesten. Die concrete aanleiding doet pijn, maar ik
vind dat je op moet passen om dan al direct conclusies te maken over de
manier waarop mensen worden opgevangen.
CARASSO:
Dus u denkt eigenlijk: waar bemoeit het Vaticaan zich mee?
BALKENENDE:
Ik heb kennis genomen van de brief. Ik heb hem zelf niet kunnen lezen.
Laten we eerst maar eens de precieze formulering zien.
- MAATREGELEN TEGEN TERREUR -
CARASSO:
D66 kwam vandaag met een eigen plan. Heeft u dat al gelezen?
BALKENENDE:
Nog niet, want ik heb de hel dag ministerraad gehad en daarna de
persconferentie. Ik heb natuurlijk wel wat berichten in de pers daarover
gezien. Men wil bepaalde accenten leggen. Ik heb een eerste vluchtige
indruk.
CARASSO:
D66 wil niet dat het verheerlijken van terreur strafbaar wordt. Ze vinden
dat dat ten koste gaat van de vrijheid van meningsuiting. Bent u gevoelig
voor dat argument?
BALKENENDE:
Ik ben het er helemaal niet mee eens. Weet u nog dat wij een tijdje terug
uitzendingen op TV zagen vanuit sommige moskeeën. Toen ging het ook over de
bejegening van Amerika of anderszins. Toen is gezegd: die uitlatingen
kunnen gewoon niet. Waarom is er toen kritiek gekomen? Dat was nu juist
omdat je op moet passen bij te dragen aan een klimaat van toenemend geweld,
van het zaaien van haat. Juist ook woorden kunnen grote gevolgen hebben.
Toen is ook gezegd: we moeten elkaar juist aanspreken op een gezamenlijke
inzet tegen geweld, tegen haat. Dat betekent dat je dan ook onder ogen moet
zien dat degenen die het kennelijk mooi vinden om aan te zetten tot haat,
die moet je wel in de gaten houden. Op dat punt heb ik echt een andere
opvatting dan D66. Stel ju nu eens voor dat we dit soort punten normaal
zouden gaan vinden.
CARASSO:
Maar D66 zegt: je voorkomt daar echt geen aanslag mee?
BALKENENDE:
Maar je kunt wel zeggen dat wij in een land willen leven waarin mensen
respect hebben voor elkaar. Wanneer mensen er dan kennelijk plezier in
scheppen om dingen als haat en geweld te gaan propageren. Dan zeg ik: dan
zijn we echt op het verkeerde pad bezig. We weten allemaal dat vaak de
ergste dingen beginnen met verkeerde woorden te gebruiken. Dat hebben we in
de geschiedenis ook gezien. Juist in deze tijd waarin het zo noodzakelijk
is om begrip over en weer te krijgen, dan zeg ik: we kunnen verschillende
kanten uit in dit land. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar
laten we die vrijheid van meningsuiting altijd verbinden met je
verantwoordelijkheden voor de anders en dat je ook oog hebt voor wat jouw
woorden kunnen betekenen voor anderen. Als je iets zegt dat geweld
verheerlijkt . sommige mensen kunnen die opmerking plaatsen. Er zijn ook
mensen die op een verkeerd spoor kunnen komen. Dat zijn aspecten die we ook
mee moeten wegen.
CARASSO:
Er is ook kritiek gekomen van rechters hierop, van Ayaan Hirsi Ali. Maar
als ik u zo beluister gaat het kabinet gewoon door met dit voorstel?
BALKENENDE:
We zijn ook op goede gronden tot deze ideeën gekomen.
CARASSO:
Betekent dat dat het kabinet het hoe dan ook - zonder steun van D66;
bijvoorbeeld met de LPF - gaat doorvoeren?
BALKENENDE:
Dat zullen we zien. Ik ga niet vooruitlopen op Kamerdebatten. Ik heb alleen
aangegeven dat in een klimaat waarin sprake is van spanning we juist
behoefte hebben aan het gezamenlijk afwijzen van wat niet goed is, van wat
een verkeerde maatschappelijke ontwikkeling is.
CARASSO:
Maar 'gezamenlijk' daar valt D66 dus niet onder? Wat vindt u daarvan?
BALKENENDE:
We zullen die discussie uiteraard verder met elkaar voeren. Ik wil graag
het debat aangaan - dat gaat natuurlijk ook gebeuren - met vragen op het
gebied van: hoe verhoudt de vrijheid van meningsuiting zich ten opzichte
van je verantwoordelijk weten voor de ander en weten hoe jouw woorden
landen. En ik geloof dat we ook de vraag best onder ogen mogen zien: hoe
kun je zorgen dat mensen in de samenleving op een goede manier met elkaar
omgaan. Ik moet zeggen dat dat soort zaken mij veel meer bezighouden dan
met het oprekken van opmerkingen die misschien een haatdragend karakter
zouden kunnen hebben.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LV)
Ministerie van Algemene Zaken