Ingezonden persbericht

Top - down leren centraal

Boxschool alternatieve vorm van onderwijs

NEDERLAND, 20051030 -- In Nederland lopen zo'n 22.500 (hoog)begaafde leerlingen rond waarvan de helft tot driekwart te kampen heeft met ernstige problemen op cognitief, sociaal en emotioneel niveau. Voor hen is er nauwelijks sprake van aangepast onderwijs of lesmateriaal. De werkgroep HB - school houdt zich sinds 1999 bezig met dit probleem en stelt een nieuwe schoolvorm voor: de Boxschool. Een holistische vorm van onderwijs voor het kind dat 'anders' is.


Woordvoerder van de werkgroep is Willem Wind, hoogbegaafde vader van drie hoogbegaafde kinderen. Hij schreef het boek 'Hoe het leven mij misleidde' over zijn eigen ervaringen als hoogbegaafde.
'Al enige tijd bestaat de roep om alternatieve vormen van onderwijs voor (hoog)begaafde kinderen. De ervaring leert dat voor het gros van deze kinderen het reguliere schoolsysteem niet de juiste plek is om hun uitzonderlijk denktalent tot ontwikkeling te brengen. Met velen van hen gaat het na enige tijd bergafwaarts. Ze worden gemakzuchtig, presteren onder de maat en gaan pas aan het werk tegen de tijd dat het einde van het schooljaar nadert. In de ergste gevallen worden de kinderen depressief of worden van school verwijderd wegens 'lastig' gedrag en staan dan uiteindelijk zonder diploma op straat.'

Top - down leren
De Boxschool is gebaseerd op de eigen nieuwsgierigheid van het kind en appelleert aan diens eigen - natuurlijke - werklust. Het leersysteem bestaat uit drie delen: reguliere theoretische leerstof op VWO - niveau, werkstukken waarin de praktische toepassing van de opgedane kennis getoond moet worden en gezamenlijke dagopeningen en - sluitingen waarin de leerlingen de balans tussen leren en leven wordt aangeboden.
Cruciaal in dit alles is het zogeheten top - down leren. Willem Wind:
'Begaafde leerlingen werken sneller en in grotere stappen dan de reguliere leerlingen en hebben tegelijkertijd een grotere behoefte aan richting en focus, een einddoel. In het reguliere onderwijs begint men met kleine stapjes om pas aan het einde van de rit een overzicht te krijgen van het totale plaatje. Onze leerlingen denken juist andersom: ze denken en leren top - down. Ze werken van abstract naar detail, van het 'waarom' naar het 'hoe'. Een betere motivatie is het gevolg, met meer zelfvertrouwen en een positieve doorwerking op hun sociale en emotionele ontwikkeling.'

Boxschool
Het Boxsysteem werkt er naar toe dat elke leerling binnen 7 jaar een diploma behaalt. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor het kind zelf. Het dient zelfstandig na te denken en om te gaan met zijn/ haar cognitieve vaardigheden. De school biedt daarvoor de juiste voorwaarden en betrekt daarbij de sociale omgeving.
Per jaar dient een leerling minimaal 4 boxen met lesstof door te nemen en met goed gevolg af te sluiten. Het kind mag zelf besluiten om bepaalde vakken versneld door te nemen en bepaalt voorts zelf het toetsmoment. De stof wordt individueel getoetst via een computer. Hiermee verdient de leerling punten die kunnen worden aangevuld met spreekbeurten en presentaties of deelname aan de leerlingenraad, de redactie van de schoolkrant etc. Ook moet het mogelijk worden om een deel van de leerstof al op universitair niveau aan te reiken waardoor sommige leerlingen na het afronden van het boxsysteem al een deel van hun propedeuse hebben behaald.
Wat de Boxschool onderscheidt van andere onderwijssystemen voor hoogbegaafden is het feit dat door negatief gedrag het kind ook weer punten kan kwijtraken. Kabaal maken, niet serieus werken zijn onder andere redenen voor puntverlies. De leerling kan hiervoor echter zijn zaak bepleiten bij zijn persoonlijke coach en/ of de rector van de school.

Coach en tutor
Elke leerling krijgt een persoonlijke coach, meestal een vakdocent, toegewezen. De vertrouwensrelatie tussen coach en leerling is van groot belang. Niet alleen is de coach verantwoordelijk voor de practica en de evaluatie van de leerling, hij of zij geeft ook les in kleine hoorcolleges naar universitair model. Bovendien is de coach ook volledig op de hoogte van de thuissituatie en de levensloop van het kind. De coach dient echter pas in beeld te komen indien zich problemen voordoen. Het gaat om een functie op gepaste afstand.
De tutor is degene op wie de leerling dagelijks kan bouwen. Het is een mede - leerling, bijvoorbeeld bezig met box 5, die met het tutorschap extra punten kan verdienen. Het is verder aan de leerling zelf of hij in groepjes of alleen wil studeren en hoe hij zijn dag wil indelen.
'Het moet voor elke leerling een enerverende schooldag worden', aldus Wind, 'met piekmomenten op het gebied van kennis, toetsen en groepsgebonden activiteiten. De dagopening en - sluiting dient vorm gegeven te worden door de leerlingen zelf.'
Naast de reguliere vakken is er aandacht voor het vak filosofie (westers en niet - westers) en creatiekunde. Behalve tekenen, schilderen, handenarbeid kan dit vak ook mode, architectuur, archeologie, toneel of voordrachtskunst omvatten. Hiervoor dient de leerling veldwerk te verrichten.

Toekomstmuziek
De werkgroep HB - school is momenteel onder leiding van Wind druk doende het boxsysteem onder de aandacht te brengen van ouderverenigingen, onderwijsafdelingen, leerplichtambtenaren, onderwijsinspecties etc. 'Qua kosten wijkt deze onderwijsvorm niet af van het reguliere onderwijs. We denken aan maximaal zes groepen van zo'n 30 leerlingen. Hierdoor blijft het persoonlijk gezicht van de school gehandhaafd. Probleem op dit moment is echter dat de minister aangeeft dat er voor elk kind al een onderwijsvorm is, het Ministerie van O,C & W zegt dat de scholen zèlf verantwoordelijk zijn voor het creëren van een onderwijsvorm voor hoogbegaafden en dat de scholen dat terugkaatsen naar het Ministerie onder het mom van gebrek aan budget. Hoe dan ook: we hebben nog een lange weg te gaan maar we blijven als bezorgde ouders doorgaan. We streven op een holistische manier naar de verwezenlijking van de innerlijke wensen van mens en brein in onze kinderen en dat is het strijden waard.'




Willem Wind