Sterke stijging aantal geconstateerde fraude-incidenten in Nederland
Pwc
http://www.pwc.com/nl
Sterke stijging aantal geconstateerde fraude-incidenten in Nederland
Toepassing preventiemaatregelen kan beter
Wereldwijd is het aantal ondernemingen dat sinds 2003 slachtoffer is geworden van
economische criminaliteit gestegen met acht procent van 37% naar 45% in 2005. In
Nederland is de stijging nog veel sterker. In de afgelopen twee jaar werd gemiddeld 54%
slachtoffer van economische criminaliteit. In 2003 was dit nog 38%, een toename van
zestien procent. Dat is één van de uitkomsten van de Global Economic Crime
Survey 2005 van PricewaterhouseCoopers. Dit onderzoek kwam tot stand in samenwerking met
de Martin Luther Universiteit uit Duitsland onder leiding van prof.dr. Kai-D. Bussmann,
hoogleraar Criminologie en Strafrecht.
'De sterke stijging van het aantal fraude-incidenten is enerzijds het gevolg van de
werking van fraudepreventie maatregelen en anderzijds wordt er meer fraude gepleegd', zo
stelt André Mikkers, partner Crisis Management bij PricewaterhouseCoopers. Mikkers
vervolgt 'Preventie loont, maar de toepassing ervan kan en moet veel beter.
Fraudepreventie is alleen dan effectief als het gaat om een optimale mix van maatregelen
in aanvulling op het onderlinge vertrouwen in een organisatie. Afzonderlijke
preventiemaatregelen worden nu mogelijk nog teveel ingegeven vanuit de gedachte 'we
moeten iets' - compliance -terwijl integriteit nog onvoldoende een authentieke kernwaarde
is geworden.'
Directe financiële schade als gevolg van fraude wordt veroorzaakt door: diefstal van
geld of goederen, misleiding en plagiaat. De getroffen bedrijven leden in de afgelopen
twee jaar gemiddeld 3,9 miljoen euro directe schade. Naast directe financiële schade
is er vaak sprake van indirecte schade, zoals aantasting van de goede naam van een
onderneming of verslechtering van de moraal van de medewerkers. In 28% van de
ondernemingen die in de afgelopen twee jaar slachtoffer van tenminste een economisch
delict zijn geworden, werd naast directe schade ook indirecte schade vastgesteld.
Opvallend is dat ondernemingen in Nederland vergeleken met het buitenland minder vaak
immateriële schade ten gevolge van economische criminaliteit melden.
Ruim de helft (55%) van de onderzochte bedrijven gelooft niet dat men in de komende vijf
jaar door fraude zal worden getroffen. Op basis van de ervaringscijfers blijkt dat
slechts één op de vijf bedrijven (22%) het risico daarop realistisch
inschat. Bijna vier op de vijf (78%) schatten het risico te laag in.
Geen enkele branche bleef verschoond van economische criminaliteit. De financiële
sector stond opnieuw aan kop. Ondernemingen deden wereldwijd de bittere ervaring op dat
de helft van de plegers van een economisch delict uit de eigen onderneming afkomstig was;
daarvan bijna een vierde uit het topmanagement. Vooral bij daders uit het hogere
management werden normvervaging, het gemakkelijk te verleiden zijn, een al te luxe
levensstijl en het overrulen van bestaande maatregelen van interne controle door het
management als belangrijkste oorzaken genoemd.
Risico's en waakzaamheid van de ondernemingen hangen af van de grootte van de onderneming.
Dit geldt zowel voor Nederland als wereldwijd en voor Europa. Kleinere ondernemingen maken
minder vaak melding van economische delicten (gemiddeld 50%) dan grote (gemiddeld 68%).
Nederlandse bedrijven lopen wereldwijd voorop in het implementeren van preventieve
maatregelen, zoals klokkenluiderregelingen, risk management systemen en het formuleren
van ethische gedragscodes. Tegelijkertijd worden de maatregelen in vergelijking tot de
ons omringende landen minder goed gebruikt. Hierdoor ontstaat een vals gevoel van
veiligheid. De belangrijkste les die uit de studie kan worden geleerd, is dat het bij
effectieve fraudebeheersing gaat om het samenstel van maatregelen. Zonder de juiste tone
at the top heeft investeren in anti-fraudeprogramma's onvoldoende zin en zonder controle
op de naleving van regels hebben die regels maar een beperkte waarde. Het is de kunst
voor bedrijven een balans te vinden tussen onderling vertrouwen en
beheersingsmaatregelen. Want investeren in preventie loont. Ondernemingen met een
adequaat pakket maatregelen voor preventie en controle brachten vaker gevallen van fraude
aan het licht en voor hogere bedragen. Gemiddeld worden nog steeds bijna drie op de tien
fraudegevallen (28%) bij toeval ontdekt.