Sterke stijging aantal geconstateerde fraude-incidenten in Nederland

Pwc

http://www.pwc.com/nl

Sterke stijging aantal geconstateerde fraude-incidenten in Nederland Toepassing preventiemaatregelen kan beter

Wereldwijd is het aantal ondernemingen dat sinds 2003 slachtoffer is geworden van economische criminaliteit gestegen met acht procent van 37% naar 45% in 2005. In Nederland is de stijging nog veel sterker. In de afgelopen twee jaar werd gemiddeld 54% slachtoffer van economische criminaliteit. In 2003 was dit nog 38%, een toename van zestien procent. Dat is één van de uitkomsten van de Global Economic Crime Survey 2005 van PricewaterhouseCoopers. Dit onderzoek kwam tot stand in samenwerking met de Martin Luther Universiteit uit Duitsland onder leiding van prof.dr. Kai-D. Bussmann, hoogleraar Criminologie en Strafrecht.

'De sterke stijging van het aantal fraude-incidenten is enerzijds het gevolg van de werking van fraudepreventie maatregelen en anderzijds wordt er meer fraude gepleegd', zo stelt André Mikkers, partner Crisis Management bij PricewaterhouseCoopers. Mikkers vervolgt 'Preventie loont, maar de toepassing ervan kan en moet veel beter. Fraudepreventie is alleen dan effectief als het gaat om een optimale mix van maatregelen in aanvulling op het onderlinge vertrouwen in een organisatie. Afzonderlijke preventiemaatregelen worden nu mogelijk nog teveel ingegeven vanuit de gedachte 'we moeten iets' - compliance -terwijl integriteit nog onvoldoende een authentieke kernwaarde is geworden.'

Directe financiële schade als gevolg van fraude wordt veroorzaakt door: diefstal van geld of goederen, misleiding en plagiaat. De getroffen bedrijven leden in de afgelopen twee jaar gemiddeld 3,9 miljoen euro directe schade. Naast directe financiële schade is er vaak sprake van indirecte schade, zoals aantasting van de goede naam van een onderneming of verslechtering van de moraal van de medewerkers. In 28% van de ondernemingen die in de afgelopen twee jaar slachtoffer van tenminste een economisch delict zijn geworden, werd naast directe schade ook indirecte schade vastgesteld. Opvallend is dat ondernemingen in Nederland vergeleken met het buitenland minder vaak immateriële schade ten gevolge van economische criminaliteit melden.

Ruim de helft (55%) van de onderzochte bedrijven gelooft niet dat men in de komende vijf jaar door fraude zal worden getroffen. Op basis van de ervaringscijfers blijkt dat slechts één op de vijf bedrijven (22%) het risico daarop realistisch inschat. Bijna vier op de vijf (78%) schatten het risico te laag in.

Geen enkele branche bleef verschoond van economische criminaliteit. De financiële sector stond opnieuw aan kop. Ondernemingen deden wereldwijd de bittere ervaring op dat de helft van de plegers van een economisch delict uit de eigen onderneming afkomstig was; daarvan bijna een vierde uit het topmanagement. Vooral bij daders uit het hogere management werden normvervaging, het gemakkelijk te verleiden zijn, een al te luxe levensstijl en het overrulen van bestaande maatregelen van interne controle door het management als belangrijkste oorzaken genoemd.

Risico's en waakzaamheid van de ondernemingen hangen af van de grootte van de onderneming. Dit geldt zowel voor Nederland als wereldwijd en voor Europa. Kleinere ondernemingen maken minder vaak melding van economische delicten (gemiddeld 50%) dan grote (gemiddeld 68%). Nederlandse bedrijven lopen wereldwijd voorop in het implementeren van preventieve maatregelen, zoals klokkenluiderregelingen, risk management systemen en het formuleren van ethische gedragscodes. Tegelijkertijd worden de maatregelen in vergelijking tot de ons omringende landen minder goed gebruikt. Hierdoor ontstaat een vals gevoel van veiligheid. De belangrijkste les die uit de studie kan worden geleerd, is dat het bij effectieve fraudebeheersing gaat om het samenstel van maatregelen. Zonder de juiste tone at the top heeft investeren in anti-fraudeprogramma's onvoldoende zin en zonder controle op de naleving van regels hebben die regels maar een beperkte waarde. Het is de kunst voor bedrijven een balans te vinden tussen onderling vertrouwen en beheersingsmaatregelen. Want investeren in preventie loont. Ondernemingen met een adequaat pakket maatregelen voor preventie en controle brachten vaker gevallen van fraude aan het licht en voor hogere bedragen. Gemiddeld worden nog steeds bijna drie op de tien fraudegevallen (28%) bij toeval ontdekt.