D66
De begroting voor 2006 heeft het karakter van een mid-term review. De
helft van deze regeerperiode ligt achter ons. Nog ruim 1,5 jaar te
gaan. Er is goed nieuws, er is slecht nieuws maar er zijn bovenal ook
kansen.
Eerst het goede nieuws. Er wordt meer geïnvesteerd dan ooit. Maar
liefst 800 miljoen euro erbij komend jaar.
Goed nieuws is ook dat Nederland op heel wat internationale
ranglijsten is gestegen van achterhoede naar middenmoot.
Ook ons onderzoek is nog steeds van hoog niveau.
En tot het goede nieuws reken ik ook de uitkomst van de CAO
onderhandelingen. Een tijdlang leek het alsof er geen loonruimte was,
maar 2,4% erbij, met de eindejaarsuitkering zelfs 3%, voorkomt in elk
geval dat opnieuw weer grote achterstanden gaan ontstaan ten opzichte
van de beloningen in de marktsector. Dat is allemaal goed nieuws. Maar
dan moet niet via de achterdeur een sluipmoordenaar worden
geïntroduceerd in de vorm van het schrappen van de automatische
prijscompensatie van de materiële voorzieningen. Dat is geen goed
nieuws.
Het goede nieuws heeft nog meer keerzijdes.
- Het grote lerarentekort waar we over een paar jaar onherroepelijk
mee te maken zullen krijgen. Ik kom daar nog op terug.
- 4% van onze basisscholen is nog steeds "zeer zwak". Dat zijn 280
scholen met ongeveer 60.000 leerlingen waar de kwaliteit van het
onderwijs op alle fronten tekortschiet. Vorige week liet de minister
gelukkig weten met de aanpak van deze zwakke scholen in de versnelling
te willen gaan en niet meer jarenlang slechte kwaliteit te gedogen.
Maar ik mis nog steeds een ding: het recht van ouders om hierover
geïnformeerd te worden. Niet via de omweg van de MR. Het gaat hier om
een individueel recht van ouders om te weten dat hun kind op een
slecht functionerende school zit, zodat de ouders die dat willen
daaraan ook consequenties kunnen verbinden
- Slecht nieuws vind ik ook dat de onveiligheid op scholen nog steeds
toeneemt. Twee jaar geleden is besloten 100 miljoen te investeren in
extra veiligheidsmaatregelen. Afgaande op de berichten lijkt het wel
of er niks gebeurd is. Is dat geld wel terechtgekomen waarvoor het
bedoeld was?
- En hoe zit het met de homo-emancipatieprojecten op school?
Vorig jaar zijn er mooie projecten opgestart. Ze zijn nog steeds hard
nodig. Moet ik nu begrijpen dat die dit jaar niet meer door kunnen
gaan?
- Tot het slechte nieuws behoort zeker ook het schrikbarend hoge
aantal leerlingen dat jaarlijks de school verlaat zonder zelfs maar
een startkwalificatie. Ik kom daar met de beroepskolom op terug.
- En dan de 1,5 miljoen functioneel analfabeten. Probeert u zich voor
te stellen wat dat betekent in een land voor het terugkrijgen van een
paarse krokodil formulieren in drievoud moeten worden ingediend. Er
ligt inmiddels een aanvalsplan. Maar daarin meldt de staatssecretaris
doodleuk dat het mogelijk is dat het "aanbod zal verschralen". D66 is
van mening dat de gemeentelijke "zorgtaak" voor deze vorm van educatie
voor 100% moet blijven bestaan. Ik vraag daarvoor garanties.
- Tot slot het VAVO- onderwijs. Dachten we het opgelost te hebben,
blijkt er met de 18 plussers en diegenen die vanuit het mbo alsnog
naar het vavo willen overstappen alsnog een probleem. Stapelen wordt
ontmoedigd. Maar opleidingen stapelen, foute keuzes herstellen,
overstappen van de ene naar andere leerweg zijn juist de kenmerken van
goed functionerend tweede kans onderwijs. Kunnen deze tweede-kansers
ook in de toekomst nog op de inzet van gemeentelijke educatiemiddelen
voor dit doel rekenen?
Er zijn gelukkig ook kansen die we juist nu optimaal zouden moeten
benutten.
Zoals kinderopvang op school.
Maar wat ik er tot nu toe van gezien heb voldoet daar op geen enkele
wijze aan.
Veel wordt afgewenteld op de schouders van de scholen.
Geen waarborgen voor kwaliteit en deskundigheid.
Geen zicht op adequate financiering en toerusting van de gebouwen.
Zo kan het niet. Ik begrijp dan ook heel goed de woede en frustratie
van docenten en schoolleiders in het onderwijs. Die voelt D66 ook.
Stapsgewijs is een optie. Broddelwerk niet!
D66 daagt deze minister dan ook uit om snel met een beter uitgewerkt
voorstel te komen.
De beroepskolom. Een kansrijke ontwikkeling!
Het VMBO aan de basis, het mbo centraal en het hbo aan de top.
"Een systeem van uitzonderlijke schoonheid", las ik laatst dat Stas
Rutte zei. Dat gevoel deel ik. Maar wat ik niet deel is zijn uitspraak
"dat we daar dus vooral niet op moeten ingrijpen." Dat is de houding
van een kunstliefhebber die verrukt en vol bewondering een kunstwerk
bekijkt. Ach wat is het mooi. L"art pour L'art! Het is goed zoals het
is.
D66 wil Staatssecretaris Rutte een beetje opjutten om het voortouw te
nemen om juist de knelpunten aan te pakken.
Dan kom ik dus toch weer bij het ijzeren gordijn dat staat tussen de
Beroepsopleidende leerweg (BOL) en de Beroepsbegeleidende leerweg
(BBL). Vele duizenden jongeren vallen daardoor onnodig uit. Ik heb de
juli brief waar de staatssecretaris vorige week naar verwees, er maar
even bijgenomen. Ik kom daar niks tegen over wat D66 aan de hem heeft
gevraagd. Alleen de januari datum wijzigen voor het vinden van een
leerbaan lost het probleem absoluut niet op. Want al die tijd zitten
deze leerlingen maar een dag in de week op school. Al die tijd krijgt
de school geen adequate bekostiging om ze meer dan een dag in de week
onderwijs te geven.
D66 vraagt de staatssecretaris toe te zeggen voor het komende leerjaar
te regelen dat regelgeving en financiering een flexibele overstap
tussen BOL en BBL gaan ondersteunen.
En wil hij dan ook voor ons nagaan wat de mogelijkheden en kosten
zijn voor uitbreiding van de werking van de Wet Vermindering afdracht
waarbij werkgevers voor een BBL-er 4000 euro afdrachtskorting krijgen
maar voor een BOL-er niets?
Voor een goedwerkende beroepskolom is het ook nodig dat het hoger
beroepsonderwijs ook echt kop en trekker van het beroepsonderwijs wil
zijn. We hebben hbo nodig dat zijn plaats wil innemen bij de regionale
arrangementen, wat meedoet aan de platforms, het bedrijfsleven tot
volwaardige gesprekspartner maakt over de vernieuwingen in het
beroepsonderwijs. En, wat het mbo aanspreekt op
doorstroomkwalificaties voor het hbo. Kortom, We hebben meer
eersterangs hoger beroepsonderwijs nodig en niet nieuwe tweede rangs
universiteiten. Deelt de staatssecretaris deze visie en kunnen we bij
de uitwerking ook echt op hem rekenen?
Kansrijk zijn ook de ontwikkelingen van de regionale platforms waar
beroepsonderwijs en bedrijfsleven elkaar ontmoeten, waar fantastische
projecten uit voortkomen en waar ook uitvoering wordt gegeven aan de
regionale convenanten leraren. Daar zal straks ook het voortouw liggen
voor de wijze waarop onze D66-motie voor het boventallig aanstellen
van jonge leerkrachten wordt uitgevoerd. Als de bezuiniging die nu in
de begroting staat voor het Sector Bestuur Onderwijs doorgaat, kan dat
niet.
Ergens in deze begroting moet ruimte te vinden zijn om de
ontwikkeling van de regionale platforms door te zetten? Zodat we
straks als het tekort aan leraren zich aandient beter daarop
geprepareerd zijn dan 3 jaar geleden.
Over de kansen voor leraren gesproken.
Om het lerarenberoep weer zo aantrekkelijk te maken dat talentvolle
jongeren bewust kiezen voor het beroep, is het nodig om de leraar weer
heer en meester van zijn eigen vak te maken. Initiator van
vernieuwingen en niet slachtoffer van vernieuwingen die een ander
bedenkt. De aanbodgerichte werkwijze van de grote pedagogische
instituten als KPC, CPS en APS bij vernieuwingen is niet meer van deze
tijd. Waarom gaan de middelen voor de denktank en innovatiefunctie
niet gewoon naar de scholen en de ondersteuning van leraren die
daarmee ook zelf vakvernieuwing vorm kunnen geven?
Als we academisch opgeleide leerkrachten voor het onderwijs willen
behouden dan zullen er meer i.p.v. minder schaal 12 (LD) functies
moeten komen. Wat kunnen we op dit punt van de minister verwachten?
Ook het Internationaal Baccalaureaat is een kans. Een kans voor het
voortgezet onderwijs om onderwijs te geven wat daadwerkelijk
internationaal georiënteerd is.
Er ligt nu een bal voor open doel. Er is een initiatief om in 2008 ook
in Nederland een Europees United World College te vestigen. Dat is een
kans voor het Nederlands onderwijs om een vernieuwing binnen te
krijgen die zich internationaal bewezen heeft.
Onderwijs waarin maatschappelijk stage en internationale oriëntatie
altijd een belangrijke rol hebben gespeeld.
Mijn verzoek aan de minister is om na te gaan wat het UWC voor
Nederland en het Nederlandse onderwijs zou kunnen betekenen. Of en op
welke wijze we deze vestiging zouden kunnen ondersteunen.
Ook de uitbreiding van de kenniswerkersregeling, motie Bakker, is een
kans. Graag hoor ik van deze minister de bevestiging dat zij zich hard
zal maken voor bijvoorbeeld de studenten, universitair docenten en
aio's die nu nog niet onder de huidige regeling vallen?
Tot slot, een paar kleine puntjes:
De lesmethoden voor blinden en slechtzienden.
De nieuwe multimediale lesmethodes worden steeds visueler van aard.
Voor blinden en slechtzienden vormen ze in toenemende mate een
belemmering om gewoon aan het onderwijs en de examens mee te kunnen
doen.
Ik vraag de minister daarom te laten onderzoeken hoe de nieuwe
methodes en examens ook toegankelijk gemaakt kunnen worden voor
blinden en slechtzienden.
Als laatste:
De Telefonische Helpdesk van het landelijk Bureau Rassendiscriminatie.
Het onderwijs dreigt zijn enige telefonische helpdesk voor integratie
en discriminatie vraagstukken te verliezen. Het LBR kan deze hulplijn
niet langer zelf bekostigen.
Wat kan deze minister doen om het voortbestaan van deze helpdesk te
waarborgen?
5-12-2005 10:07