Zwangerschapsmisselijkheid mogelijk voorbode van depressie
Promotie verloskundige Hennie Wijnen
Verloskundigen zouden meer oog moeten hebben voor angsten en
depressies van zwangere vrouwen, en niet alleen moeten letten op
medische en verloskundige factoren. Dat betoogt Hennie Wijnen in haar
proefschrift, waarop ze 6 december promoveert. Verloskundigen moeten
vooral alert zijn op ochtendmisselijkheid. Vaak wordt verondersteld
dat dit 'erbij hoort', maar in feite geven de vrouwen daarmee een
psychisch signaal af: ze lopen een hoog risico op depressieve en
angststoornissen tijdens de zwangerschap, wat kan leiden tot
postnatale depressies.
Sinds eind jaren tachtig worden grote groepen vrouwen uit de Kempen
tijdens hun zwangerschap en na de bevalling onderzocht. Daarbij is
gekeken of er relaties zijn tussen depressies, schildklierfuncties,
problemen bij de bevalling en ontwikkeling van kinderen. Het
promotieonderzoek van verloskundige Hennie Wijnen is een vervolg op
deze 'Kempen-studies'. Zij onderzocht duizend vrouwen tijdens hun
zwangerschap en kraambed; hun kinderen worden de komende tien jaar in
de gaten gehouden. Meer concreet keek Wijnen naar het welbevinden van
de moeder (tijdens de zwangerschap en het kraambed), het functioneren
van de schildklier en de ontwikkeling van het kind. Niet alleen
biologische maar ook psychologische factoren bepalen het welbevinden
van de zwangere vrouw, constateert Wijnen.
Die conclusie is van groot belang voor de zogenoemde risicoselectie.
Verloskundige zorg voor zwangere vrouwen met een laag risico wordt in
Nederland hoofdzakelijk verricht door eerstelijns verloskundigen. Zij
maken bovendien een selectie van vrouwen die in de eerstelijns zorg
kunnen blijven en eventueel thuis kunnen bevallen, en vrouwen die
moeten worden doorverwezen naar de tweedelijns zorg. Voor deze
selectie worden doorgaans alleen medische en verloskundige criteria
gebruikt, zoals hoge bloeddruk, (laag) gewicht van de ongeborene en
zwangerschapsdiabetes. Wijnen pleit ervoor om bij de risicoselectie
ook psychologische factoren te betrekken.
Zo blijkt uit haar onderzoek dat de ernst van misselijkheid en braken
tijdens de zwangerschap voornamelijk afhangt van psychologische
factoren. Ernstige symptomen kunnen een teken zijn van
psychopathologie, wat op zijn beurt de kans op angst en depressie
verhoogt. Deze laatste twee zijn niet alleen een risico voor
verloskundige, foetale en neonatale complicaties, maar ook voor een
verstoorde ontwikkeling van het kind.
Daarom is het van belang vrouwen op te sporen met hoge intensiteit van
symptomen van misselijkheid en braken. Hoewel dit 'normaal' wordt
geacht, kan het toch duiden op psychoneuroticisme. Ook dienen vrouwen
met grote angsten, vooral in laatste drie maanden van zwangerschap te
worden opgespoord, evenals vrouwen met ernstige depressieve symptomen
tijdens diverse momenten in de zwangerschap. Depressie en angst kunnen
volgens Wijnen chronische aandoeningen worden en hoe eerder deze
vrouwen met een hoog risico zijn opgespoord, des te eerder kan worden
begonnen met de behandeling. Het opsporen kan eenvoudig geschieden aan
de hand van vragenlijsten.
Hennie Wijnen (1950, Horst-Melderslo) haalde in 1972 het diploma
Verpleegkundige A. Drie jaar later studeerde ze aan de
Rijkskweekschool voor Vroedvrouwen af als verloskundige. Ook studeerde
ze enkele jaren filosofie (Rijksuniversiteit Groningen). Sinds 1982
werkt Wijnen als eerstelijns verloskundige in Veldhoven. Zij is vanaf
1988 betrokken geweest bij de Kempenstudies. De resultaten van deze
studies zijn door Wijnen op een aantal internationale congressen
gepresenteerd, zoals in Cambridge, Basel, Oslo en Iowa.
Noot voor de pers
Hennie Wijnen promoveert dinsdag 6 december 2005 om 14.15 uur in de
aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op het
proefschrift The Kempen study: aspects of maternal well-being and
obstetrical outcome in relation to gestational thyroid function (ISBN
90 7272 585 9). Promotoren zijn prof.dr. V.J.M. Pop en prof.dr. G.G.M.
Essed.
Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen bij de
afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel: 013 466
2000, e-mail: persberichtuvt@uvt.nl. Hennie Wijnen is bereikbaar op
06 4663 8576; e-mail: hwijnen@iae.nl.
Persberichten van de UvT staan ook op internet:
www.uvt.nl/persberichten/. Informatie over deskundigen van de UvT zie:
www.uvt.nl/webwijs/.
Universiteit van Tilburg