Erasmus MC
06-12-2005: Effect van stress genetisch
bepaald
Vier op de tien Nederlanders zijn door een variatie in hun genen
gevoeliger voor stress, waardoor zij sneller neigen naar overgewicht
en depressie. Tien procent beschikt juist over een variant die hen
minder gevoelig maakt voor stress. Deze groep leeft daardoor gezonder,
langer en wordt niet dement. Dit concludeert Liesbeth van Rossum in
haar proefschrift waarop zij onlangs cum laude promoveerde. Over haar
proefschrift verschijnt vandaag een artikel in het vooraanstaand
wetenschappelijke tijdschrift Trends in Endocrinology and Metabolism.
Als reactie op lichamelijke of psychische stress, maakt het menselijk
lichaam stresshormonen aan. Van Rossum, werkzaam bij de afdeling
Interne Geneeskunde van het Erasmus MC in Rotterdam, ontdekte dat
variaties in een specifiek gen ervoor zorgen dat individuen meer of
minder gevoelig zijn voor het schadelijke effect van die
stresshormonen op lichaam en geest. Zo zorgt de genvariant BcII voor
een verhoogde gevoeligheid. Dit leidt tot een ongunstige
lichaamssamenstelling, zoals meer vet en minder spiermassa. Deze
variant komt bij circa 40% van de bevolking voor. Een andere
genvariant (N363S) heeft hetzelfde effect, maar komt slechts bij 6%
van de bevolking voor. De combinatie van deze twee genvarianten leidt
ook nog eens tot een hogere bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte.
Daarnaast ontdekte Van Rossum een genvariant (ER22/23EK) die mensen
juist relatief ongevoelig maakt voor stress. Deze variant komt voor
bij zon 10% van de bevolking. Deze mensen hebben een gezondere
stofwisseling, zoals een betere gevoeligheid voor insuline, een lager
cholesterol en minder eiwit in hun bloed dat de mate van
aderverkalking aangeeft. Dit leidt tot een aanzienlijk kleinere kans
op het ontwikkelen van suikerziekte of hart- en vaatziekten.
Volgens Van Rossum dragen deze genvarianten bij aan de verschillen
binnen de bevolking in erfelijke aanleg tot overgewicht,
lichaamssamenstelling, risicofactoren voor hart- en vaatziekten en
risico op dementie en depressie
.