Veilig Amsterdam
Gemeente Amsterdam/Vrije Universiteit - Van Traa-project weert
criminelen uit Amsterdam
07/12/2005 - Criminologen VU leggen sterke en zwakke punten bloot
Het project Van Traa boekt goede resultaten en de gemeente Amsterdam
moet doorgaan met deze bestuurlijke aanpak van criminaliteit
Amsterdam. Er zijn echter ook verbeterpunten aan te wijzen. Dat blijkt
uit evaluatie van het Van Traa-project door criminologen van de
faculteit der Rechtsgeleerdheid van Vrije Universiteit, tussen januari
2001 en mei 2004. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de
gemeente Amsterdam.
Het Van Traa-team werd eind jaren negentig opgericht om een
bestuurlijke aanpak te ontwikkelen tegen criminaliteit in Amsterdam -
met name het Wallengebied - en boekte sindsdien vele resultaten. Dat
blijkt uit het onderzoeksrapport van de criminologen. Er is een
instrumentarium ontwikkeld voor het weren van criminelen uit gebieden
en branches in de stad, er zijn vergunningen ingetrokken en geweigerd
van horecazaken die voor criminele doeleinden zouden zijn gebruikt;
illegale casinos zijn gesloten en er zijn huurwoningen aan criminelen
onttrokken. Er zijn panden opgekocht om ze uit handen van criminelen
te houden, eigendom en financiering van hele straten en branches zijn
in kaart gebracht, en er is een handhavingstructuur voor het Westelijk
Havengebied opgezet. Ook de Wet Bibob wordt momenteel stadsbreed
geïmplementeerd. Belangrijk is ook dat politie, justitie en gemeente
beter zijn gaan samenwerken bij de aanpak van de georganiseerde
criminaliteit in Amsterdam.
Uit de evaluatie komen ook verbeterpunten naar voren. Zo kan helderder
worden omschreven waar de aanpak zich wel en niet op richt. De
afgelopen jaren is een groot aantal activiteiten ondernomen en hoewel
die onmiskenbaar positieve gevolgen hebben, zoals verbetering van de
leefbaarheid van buurten, blijft het soms de vraag of er ook
georganiseerde criminaliteit is bestreden.
Daarnaast blijkt informatieverstrekking niet altijd optimaal te
verlopen. Dat is wel belangrijk omdat de gemeente alleen maatregelen
kan nemen wanneer politie en justitie informatie aandragen, waaruit
blijkt dat ondernemers in verband staan met georganiseerde misdaad.
Justitiële informatie waarmee bestuurlijke maatregelen kunnen worden
genomen, bereikt het Van Traa-team niet altijd. Ook informatie van de
Belastingdienst is van belang voor een effectieve aanpak. Het is
daarom goed dat de Belastingdienst inmiddels weer samenwerkt met de
gemeente.
Verder laat het onderzoek van de VU zien dat de bestuurlijke aanpak
een beperkte armslag heeft. Een gemeentebestuur kan wel belangrijke
ondersteunende activiteiten - zoals logistiek en witwassen -
bemoeilijken, maar heeft geen middelen om direct de kernactiviteiten
van de misdaad aan te pakken, zoals drugshandel. Daarvoor blijft het
strafrecht nodig. De criminologen pleiten dan ook voor een meer
geïntegreerde aanpak van georganiseerde misdaad, waarin bestuurlijke
en strafrechtelijke maatregelen beter op elkaar worden afgestemd.
De implementatie van de Van Traa-aanpak in stadsdelen is daarnaast
onvoldoende uit de verf gekomen. Dat heeft mede te maken met de
centrale positie van het Van Traa-team van de Gemeente Amsterdam bij
de uitvoering van de bestuurlijke aanpak tegen criminaliteit. De
gedrevenheid en de deskundigheid van het team zijn groot, maar
keerzijde daarvan is dat reguliere ambtenaren zich minder geroepen
kunnen voelen om weerbaar te zijn. Daar hebben we immers het Van
Traa-team voor, is dan de redenering.
Ten slotte blijkt dat het bijzonder moeilijk is de effecten van de Van
Traa-aanpak op de georganiseerde misdaad aan te tonen. Toch is het
aannemelijk dat Amsterdam door het project minder aantrekkelijk is
geworden voor criminele organisaties. Verschillende casussen waarin
met succes werd voorkomen dat crimineel geld werd geïnvesteerd in
panden of ondernemingen, illustreren dit.
Reactie College van B&W
Het Amsterdamse College van Burgemeester en Wethouders kan zich vinden
in de bevindingen van de onderzoekers. Waar mogelijk neemt het de
aanbevelingen van de onderzoekers over. Het College constateert dat
sinds het afronden van het onderzoek ontwikkelingen hebben
plaatsgevonden die een deel van de gesignaleerde knelpunten
ondervangen. Zo is de informatie-uitwisseling met de politie verbeterd
en heeft de werkwijze van het team andere accenten gekregen. Aan de
ene kant zal het Van Traa-team zich meer richten op directe informatie
uit strafrechtelijke dossiers; aan de andere kant wordt minder energie
gestopt in het op orde brengen van de reguliere handhaving in
stadsdelen. Daarvoor is het project stedelijke handhaving in het leven
geroepen.
De recente ontwikkelingen in het Amsterdamse criminele milieu
onderstrepen de noodzaak dat de gemeente zich, samen met politie,
justitie en fiscus, weerbaar blijft opstellen tegen georganiseerde
misdaad.
Logo Vrije Universiteit