Veilig Amsterdam


Gemeente Amsterdam/Vrije Universiteit - Van Traa-project weert criminelen uit Amsterdam

07/12/2005 - Criminologen VU leggen sterke en zwakke punten bloot

Het project Van Traa boekt goede resultaten en de gemeente Amsterdam moet doorgaan met deze bestuurlijke aanpak van criminaliteit Amsterdam. Er zijn echter ook verbeterpunten aan te wijzen. Dat blijkt uit evaluatie van het Van Traa-project door criminologen van de faculteit der Rechtsgeleerdheid van Vrije Universiteit, tussen januari 2001 en mei 2004. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Amsterdam.

Het Van Traa-team werd eind jaren negentig opgericht om een bestuurlijke aanpak te ontwikkelen tegen criminaliteit in Amsterdam - met name het Wallengebied - en boekte sindsdien vele resultaten. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport van de criminologen. Er is een instrumentarium ontwikkeld voor het weren van criminelen uit gebieden en branches in de stad, er zijn vergunningen ingetrokken en geweigerd van horecazaken die voor criminele doeleinden zouden zijn gebruikt; illegale casinos zijn gesloten en er zijn huurwoningen aan criminelen onttrokken. Er zijn panden opgekocht om ze uit handen van criminelen te houden, eigendom en financiering van hele straten en branches zijn in kaart gebracht, en er is een handhavingstructuur voor het Westelijk Havengebied opgezet. Ook de Wet Bibob wordt momenteel stadsbreed geïmplementeerd. Belangrijk is ook dat politie, justitie en gemeente beter zijn gaan samenwerken bij de aanpak van de georganiseerde criminaliteit in Amsterdam.

Uit de evaluatie komen ook verbeterpunten naar voren. Zo kan helderder worden omschreven waar de aanpak zich wel en niet op richt. De afgelopen jaren is een groot aantal activiteiten ondernomen en hoewel die onmiskenbaar positieve gevolgen hebben, zoals verbetering van de leefbaarheid van buurten, blijft het soms de vraag of er ook georganiseerde criminaliteit is bestreden.

Daarnaast blijkt informatieverstrekking niet altijd optimaal te verlopen. Dat is wel belangrijk omdat de gemeente alleen maatregelen kan nemen wanneer politie en justitie informatie aandragen, waaruit blijkt dat ondernemers in verband staan met georganiseerde misdaad. Justitiële informatie waarmee bestuurlijke maatregelen kunnen worden genomen, bereikt het Van Traa-team niet altijd. Ook informatie van de Belastingdienst is van belang voor een effectieve aanpak. Het is daarom goed dat de Belastingdienst inmiddels weer samenwerkt met de gemeente.

Verder laat het onderzoek van de VU zien dat de bestuurlijke aanpak een beperkte armslag heeft. Een gemeentebestuur kan wel belangrijke ondersteunende activiteiten - zoals logistiek en witwassen - bemoeilijken, maar heeft geen middelen om direct de kernactiviteiten van de misdaad aan te pakken, zoals drugshandel. Daarvoor blijft het strafrecht nodig. De criminologen pleiten dan ook voor een meer geïntegreerde aanpak van georganiseerde misdaad, waarin bestuurlijke en strafrechtelijke maatregelen beter op elkaar worden afgestemd.

De implementatie van de Van Traa-aanpak in stadsdelen is daarnaast onvoldoende uit de verf gekomen. Dat heeft mede te maken met de centrale positie van het Van Traa-team van de Gemeente Amsterdam bij de uitvoering van de bestuurlijke aanpak tegen criminaliteit. De gedrevenheid en de deskundigheid van het team zijn groot, maar keerzijde daarvan is dat reguliere ambtenaren zich minder geroepen kunnen voelen om weerbaar te zijn. Daar hebben we immers het Van Traa-team voor, is dan de redenering.

Ten slotte blijkt dat het bijzonder moeilijk is de effecten van de Van Traa-aanpak op de georganiseerde misdaad aan te tonen. Toch is het aannemelijk dat Amsterdam door het project minder aantrekkelijk is geworden voor criminele organisaties. Verschillende casussen waarin met succes werd voorkomen dat crimineel geld werd geïnvesteerd in panden of ondernemingen, illustreren dit.

Reactie College van B&W
Het Amsterdamse College van Burgemeester en Wethouders kan zich vinden in de bevindingen van de onderzoekers. Waar mogelijk neemt het de aanbevelingen van de onderzoekers over. Het College constateert dat sinds het afronden van het onderzoek ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die een deel van de gesignaleerde knelpunten ondervangen. Zo is de informatie-uitwisseling met de politie verbeterd en heeft de werkwijze van het team andere accenten gekregen. Aan de ene kant zal het Van Traa-team zich meer richten op directe informatie uit strafrechtelijke dossiers; aan de andere kant wordt minder energie gestopt in het op orde brengen van de reguliere handhaving in stadsdelen. Daarvoor is het project stedelijke handhaving in het leven geroepen.

De recente ontwikkelingen in het Amsterdamse criminele milieu onderstrepen de noodzaak dat de gemeente zich, samen met politie, justitie en fiscus, weerbaar blijft opstellen tegen georganiseerde misdaad.

Logo Vrije Universiteit