SOTHEBY'S VEILT BART VAN DER LECK'S HOUTHAKKERS
In de veiling van Moderne en Hedendaagse kunst door Sotheby's op woensdag 7 december 2005 zijn meerdere belangrijke privé verzamelingen opgenomen. Interessant is een Amerikaanse particuliere collectie die een fascinerend beeld schetst van de intellectuele ontwikkeling van de geometrische abstractie in de jaren '20 tot 1960. De verzamelaar, een architect die opgroeide in Duitsland in de jaren '60, werd gefascineerd door het constructivisme, Bauhaus en Zero. Tien werken worden uit deze collectie aangeboden, door onder meer Bart van der Lek Schoonhoven, Dekkers, Pol Bury en Lissitzky.Hoogtepunt van de veiling, en bovengenoemde Amerikaanse collectie, is het schilderij Houthakkers door Bart van der Leck (1876-1958). Werken van Van der Leck uit de jaren twintig zijn uiterst zeldzaam en het nu aangeboden doek uit 1927 maakte daarnaast ooit deel uit van de beroemde verzameling van H.P. Bremmer (richtprijs E 250.000-300.000, afgebeeld).
Bart van der Leck begon zijn carrière als Realistische schilder, maar kwam tot het inzicht dat hij niet de aardse schoonheid wilde herscheppen, maar de spirituele achtergrond van dingen. Hij ging zich uiten in een eenvoudige serie vlakken met hoekige contouren tegen een witte achtergrond. Met Piet Mondriaan en Theo van Doesburg richtte hij in 1917 het blad 'De Stijl' op. Aanvankelijk had Van der Leck een enorme invloed op zowel Mondriaan als Van Doesburg. Zijn pleidooi voor een zinvol samengaan van schilderkunst en architectuur vormde zijn belangrijkste bijdrage aan het blad en de kunstenaars rondom 'De Stijl'. Van der Leck keerde de beweging al in 1918 de rug toe, waarschijnlijk als gevolg van verschil van mening over overlappingen (met Huszár), diagonale lijnen (met Van Doesburg) of vormen (met Mondriaan).
'Houthakkers' (1927) dateert uit de periode dat Van der Leck zijn uiteindelijke stijl gevonden had. De twee houthakkers aan weerszijden van een boom zijn, ondanks de hoge mate van abstractie, goed herkenbaar. De grote gekleurde vlakken hebben plaatsgemaakt voor kleine accenten die, samen met grijze of zwarte lijnen, de afbeelding gestalte geven. Een studie van dit schilderij, in de Collectie Thyssen-Bornemisza in Madrid, is een goed voorbeeld van Van der Leck's werkwijze van het in wit overschilderen van een beeld tot er net genoeg accenten over zijn om het oorspronkelijke beeld te herkennen. Deze techniek en de spanning tussen afbeelding en abstractie liggen besloten in het aangeboden doek.
Een speciale sectie is gewijd aan de 'Zero' beweging. Er is werk van Lucio Fontana en van Duitse kunstenaars als Günther Uecker, Otto Piene, Adolf Luther, en Heinz Mack uit vooraanstaande privé collecties. Armando is vertegenwoordigd met een belangrijk 'NUL' werk Zes maal Blauw en met Peinture Criminelle uit 1958 (E20.000-30.000), Jan Schoonhoven met RM 74-4 (E50.000-70.000) en J.C.J. van der Heyden met een tweezijdig schilderij uit 1964, Witomrande achterkant (E25.000-30.000).
Hoogtepunten in de 'klassieke' moderne kunst in de decemberveiling is een schitterend Landschap bij Laren door Jan Sluijters (E70.000-90.000, afgebeeld) en een Naakt zittend voor de spiegel, eveneens van Sluijters. Model voor dit naakt is vermoedelijk zijn vrouw Greetje van Kooten. Het schilderij heeft deel uitgemaakt van de collectie van de
Amsterdamse huisarts Stephan Sturkop (1882-1953), die vele kunstenaars onder zijn vrienden telde (E60.000-80.000).
Een kleurig gezelschap in een zonnige tuin, Propos Galant, door Kees Maks uit circa 1910, is een van een serie elegante tuinscènes die Maks schilderde in de periode 1908 - 1916. Hij schilderde deze werken in de kleine tuin achter zijn atelier. De figuren zijn in een ontspannen conversatie gewikkeld op een ongekunstelde, natuurlijke wijze die niet doet vermoeden dat het geheel geënsceneerd is (E 80.000-120.000, afgebeeld).
De charmante pastel 'Het uitgaan van de Schouwburg' door Leo Gestel zal worden opgenomen in de catalogue raisonné die momenteel wordt voorbereid door het Comité Leo Gestel (E30.000-50.000).
Ferdinand Hart Nibbrig schilderde in 1916 een prachtig pointillistisch gezicht op De Baai van Zoutelande. Hart Nibbrig was bracht vanaf 1911 met zijn gezin daar de zomervakanties door in Zeeland, in hun buitenhuis Sandlugt (E 60.000-90.000).
Charley Toorop's gezicht op de Leidsegracht Amsterdam uit 1927 toont een kleurrijke straat woonhuizen, pakhuizen en schepen, in vele schaduwtinten, die ondanks het gebrek aan personen een levendige indruk maakt. In 1926 verhuisde Charley Toorop naar de Leidsegracht 48 in Amsterdam. Hier legde zij de stad met al zijn aspecten in verschillende doeken vast (E40.000-60.000).
Jan Mankes stilleven met Judaspenning in een Japanse vaas is een prachtig voorbeeld van hoe de kunstenaar een sobere stijl met een bepaalde monumentaliteit combineerde (E70.000-90.000).
Dick Ket is met verschillende werken vertegenwoordigd, waarbij twee geestige menukaarten; een met een zelfportret (E3.000-5.000) en met een fles, glas en peren, met inscriptie vrij naar R.Hynckes (E3.000-5.000).
Onder de CoBrA werken bevindt zich het doek Rencontre dans la Nuit (1961, E90.000-120.000) en de gouache Fabeldieren (c.1949, E9.000-12.000) door Karel Appel (E 90.000- 120.000) en de gouache Zwangere Vrouw door Constant uit 1951 (E15.000-20.000).
Van de Amerikaanse kunstenaar Vito Acconci komt de serie Lay of the land, Central Park, NYC aan bod. De serie zwart-wit foto's maakt ook deel uit van de overzichtstentoonstelling Vito Hannibal Acconci Studio, Word, Action, Architecture, die tot 6 januari 2006 te zien is in het Stedelijk Museum CS te Amsterdam (E9.000-12.000). De ontwerptekening voor The Mastaba of Abu Dhabi by Christo, 1979 zal vermoedelijk E 18.000-25.000 opbrengen.
De veiling biedt verder een aantal beeldhouwwerken, waaronder de succesvolle Niki de Saint Phalle met California Nana uit 2000 (E15.000-20.000, afgebeeld).
Kijkdagen: 2-4 december 2005, van 10.00 tot 17.00 uur, Sotheby's Amsterdam
Veiling: woensdag 7 december om 14.00 en 19.00 uur.
Voor verdere informatie en beeldmateriaal:
Sotheby's Press Office Amsterdam
T *31 20 550 2205/6, diana.ridderikhoff@sothebys.com www.sothebys.com
---