150 - Nurse Practitioner goed voor kwaliteit en efficiëntie zorg
Datum: 29 november 2005
Toen de eerste Nurse Practitioner (NP) in 1997 aan de slag ging in
Groningen, was Marrig Knip daar als teamleider de afdeling Neonatologie bij
betrokken. De verwachtingen van deze `superverpleegkundige' waren
hooggespannen. En niet onterecht, concludeert promovendus Knip in haar
proefschrift. Zowel de kwaliteit, als de efficiëntie van de Nederlandse zorg
is gebaat bij de Nurse Practitioner. Knip promoveert op 8 december 2005 aan
de Rijksuniversiteit Groningen.
Een Nurse Practitioner is een verpleegkundige die door aanvullende
training en scholing een deel van de medische behandelingen kan
uitvoeren. In Engelstalige landen bestaat de functie al ruim veertig
jaar. In Nederland werd hij geïntroduceerd onder minister Borst van
Volksgezondheid in het huidige Universitair Medisch Centrum Groningen
(UMCG). Het was één van de oplossingen voor een dreigend tekort aan
artsen. Inmiddels lopen in Nederland ruim tweehonderd NP's rond,
waarvan zestig in Groningen.
Handvatten
Knip deed casestudies in vier verschillende klinieken binnen het UMCG
en interviewde ruim tweehonderd patiënten. Met de resultaten stelde ze
een model samen. Daaruit is enerzijds af te lezen hoe succesvol de
functie is, anderzijds geeft het praktische handvatten voor
ziekenhuizen die overwegen Nurse Practioners aan te stellen.
`Patiënten van een NP zijn meer tevreden dan patiënten van een
specialist of arts-assistent', zegt Knip. `Vooral omdat NP's een zorg
totaalpakket aanbieden. Ze kunnen behandelen, informatie geven en zich
vaak erg goed inleven in de patiënt. Dit komt de bejegeningkwaliteit
ten goede en maakt de zorg een stuk toegankelijker.'
Continuïteit
Behalve op de kwaliteit van de zorg, heeft de NP ook een gunstige
uitwerking op de efficiëntie: `Je hoort patiënten vaak vertellen dat
ze van dokter A naar dokter B moeten. Die stuurt ze weer door naar
dokter C. Als ze dan bij A terugkomen voor iets, weet die niet wat er
allemaal is gebeurd in de tussentijd. Met de NP is dat verleden tijd.
Er komt continuïteit in de zorg.'
Voor de patiënt is een Nurse Practitioner een centraal aanspreekpunt;
iemand die het totale zorgpakket in de gaten houdt en de afstemming
van die zorg regelt. Concreet vertaalt zich dat in tijdwinst,
bijvoorbeeld op de centrale spoedopvang van het Groningse UMCG. Uit
het onderzoek blijkt dat de behandeltijd beduidend korter werd met de
invoering van de NP.
Lofzang
Tot zover klinkt Knips proefschrift als een lofzang voor de functie.
Deels is dat ook zo: `De Nurse Practitioner ís geweldig'. Toch zijn er
ook kanttekeningen te plaatsen, vindt de onderzoekster. De NP zit nog
steeds in een soort pioniersfase. Soms leidt de invoering tot
weerstand bij het personeel. Bijvoorbeeld chirurgen die geen afstand
willen doen van hun taken, of verpleegkundigen die bang zijn voor het
verlies van bepaalde taken.
`Met deze zaken moet je voldoende rekening houden, anders kan de
invoering op een mislukking uitdraaien', aldus Knip. Haar
onderzoeksmodel biedt richtlijnen voor ziekenhuizen die overwegen om
een NP in te zetten. Aan zowel bedrijfskundige als personele
randvoorwaarden moet worden voldaan om de functie tot een succes te
maken.
Curriculum vitae
Marrig Knip, geboren te Groningen op 22 oktober 1959, studeerde
arbeids- en organisatiepsychologie aan de Open Universiteit en
verplegingswetenschap aan de RUG. Knip promoveert tot doctor in de
Bedrijfskunde bij prof. dr. A.M. Sorge en mevrouw dr. M.A.G. van
Offenbeek, beide van de RUG. Ze deed haar onderzoek bij de
onderzoeksschool Systems, Organisation and Management met medewerking
van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), die het
onderzoek tevens financierde. Per 2 januari treedt Knip in dienst bij
het UMCG als adviseur. Een deel van haar werk zal bestaan uit
onderzoek aan de faculteit Bedrijfskunde. De titel van het
proefschrift luidt: `Werken met Nurse Practitioners; effecten van
functiedifferentiatie op de grens van care en cure'.
Noot voor de pers
Voor informatie: Marrig Knip, tel.: 050 - 526 92 66, e-mail:
m.knip@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen