Vrije Universiteit Amsterdam


08.12.2005

prof.dr. T.G. van Tilburg

aula

Faculteit der Sociale Wetenschappen

15:45

Gesloten uitbreiding: sociaal kapitaal in de derde en vierde levensfase

In de wetenschap worden tegenwoordig vier levensfasen onderscheiden, waarvan twee binnen de ouderdom. Iemand in de derde levensfase is niet meer productief via arbeid, maar over het algemeen nog wel goed gezond. De vierde levensfase kent een problematische gezondheid. Er is achtereenvolgens een optimistische, positieve ouderdom en een melancholieke, negatieve ouderdom.

Ondanks deze verschillen staat in beide fasen het verlies centraal. Maatschappelijke uitsluiting als gevolg van rolverlies en rolbeperking zijn karakteristiek voor de ouderdom. Tijdens dit proces is er sprake van verlies van sociaal kapitaal, stelt Van Tilburg. Dit kapitaal betreft sociale hulpbronnen die aangewend worden om allerlei doelen te verwezenlijken. Met sociaal kapitaal doelt Van Tilburg op emotionele en instrumentele bindingen met de mensen om iemand heen en het gevoel deel uit te maken van een gemeenschap. Bij een tweede soort sociaal kapitaal heeft iemand toegang tot mensen buiten de eigen kring, en tot maatschappelijke organisaties die het vertrouwen krijgen dat die iets voor die persoon kunnen betekenen. Volgens Van Tilburg blijkt uit onderzoek dat beide vormen van sociaal kapitaal in beide levensfasen sterk verminderen, door verlies van arbeid en gezondheid.

Aanpassing aan dit verlies vindt in eerste instantie nog wel plaats. Belangrijke levensdoelen worden dan nog gehandhaafd. Op den duur blijkt dit niet meer vol te houden. Oplopende verliezen in de vierde levensfase noodzaken de oudere tot steeds meer inspanningen en aanwending van meer bronnen, die steeds minder beschikbaar raken. Doelen moeten worden losgelaten.

Voor meer informatie over activiteiten aan de VU:

dienst Communicatie, afdeling wetenschapsvoorlichting:

T 020 59 85666
E communicatie@dienst.vu.nl

Voor meer informatie over VUmc:

T 020 44 43444
E communicatie@vumc.nl