Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Persbericht ministerraad
9 december 2005
KABINET BESLUIT TOT GEKOZEN BURGEMEESTER VIA GRONDWETSWIJZIGING
Het kabinet heeft het wetsvoorstel tot grondwetswijziging dat de
rechtstreekse verkiezing van de burgemeester in de Grondwet opneemt,
vergezeld van het advies van de Raad van State, naar de Tweede Kamer
gezonden. Met de grondwetswijziging wordt een einde gemaakt aan de
benoeming van de burgemeester door de Kroon. Minister Pechtold van
Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties en Minister Remkes van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hebben dit voorgesteld.
De Raad van State is in zijn advies kritisch en vindt dat er geen voldoende
breed draagvlak is voor opneming in de Grondwet van de directe verkiezing
als aanstellingswijze van de burgemeester. Het kabinet is van mening dat er
voldoende argumenten zijn om de burgemeester rechtstreeks door de
ingezetenen te laten kiezen en dit in de Grondwet op te nemen. Bij de
verdere parlementaire behandeling van de grondwetsherziening in eerste en
tweede lezing zal moeten blijken of er voldoende politiek draagvlak voor
opneming in de Grondwet van de rechtstreekse verkiezing van de burgemeester
bestaat.
In het Paasakkoord dat de voorzitters van de coalitiefracties in de Tweede
Kamer in overleg met het kabinet hebben opgesteld, is deze
grondwetswijziging afgesproken. De aanleiding tot deze afspraak was dat de
Eerste Kamer op 22 maart 2005 de tweede lezing van een grondwetsvoorstel
verwierp dat moest leiden tot het uit de Grondwet halen van de
kroonbenoeming van de Commissaris van de Koning en de burgemeester.
De indiening van deze wijziging van de Grondwet betekent dat de discussie
met de Tweede Kamer kan worden voortgezet over de bevoegdheden van de
rechtstreeks te kiezen burgemeester. In de wetsvoorstellen daarover, die nu
al in de Tweede Kamer liggen, krijgt de rechtstreeks gekozen burgemeester
vooral een centrale rol bij de collegevorming en bij de benoeming van
wethouders. Verder krijgt hij een sterkere positie binnen het college van
burgemeester en wethouders.
Minister Pechtold zal zich ter voorbereiding op de discussie met de Tweede
Kamer de komende maanden beraden op de mogelijkheden voor een verdere
versterking van de bevoegdheden van de gekozen burgemeester. Een aantal
rondetafelgesprekken met betrokkenen uit gemeentelijke kring en
wetenschappers heeft hij inmiddels gevoerd.
De Grondwet schrijft voor dat een wijziging van de Grondwet in twee
lezingen moet worden behandeld. Dat wil zeggen dat niet alleen de Tweede
Kamer en de Eerste Kamer in hun huidige samenstelling, maar ook de nieuwe
Tweede Kamer na de verkiezingen van 2007 en vervolgens de Eerste Kamer
moeten instemmen met de wijziging. Bij deze tweede ronde moet tweederde
meerderheid van beide Kamers instemmen met de grondwetswijziging. De
regeling kan daarom pas na de Tweede-Kamerverkiezingen in 2007 van kracht
worden. Als alles volgens plan verloopt kunnen alle burgemeesters in
Nederland in 2010 voor het eerst gelijktijdig met de
gemeenteraadsverkiezingen rechtstreeks gekozen worden.
RVD, 09.12.2005
Ministerie van Algemene Zaken