Vervroegd uittreden of toch doorwerken?
Promotie econome Trudie Schils
Als we ouderen langer aan het werk willen houden, moeten we ons niet
beperken tot het alleen aanpakken van prepensioenregelingen. Een goed
beleid dient een mix te zijn van investeringen in het menselijk
kapitaal van ouderen, het opheffen van de afruil tussen de diverse
onderdelen van de verzorgingsstaat, het bevorderen van een goede
gezondheid bij ouderen, het verhogen van de toelatingscriteria van de
vervroegde uittredingsregelingen en het verlagen van de daarbij
behorende uitkeringen. Dat stelt Trudie Schils in haar proefschrift.
Een vergrijzende bevolking, gecombineerd met een lage
arbeidsparticipatie van ouderen, zet de welvaart in alle Europese
landen onder druk. De betaalbaarheid van het stelsel van sociale
zekerheid, en die van het pensioensysteem in het bijzonder, staat
daarmee ter discussie. Om dit tij te kunnen keren, is het noodzakelijk
te weten welke factoren bepalen dat ouderen eerder stoppen met werken.
In haar proefschrift onderzoekt Trudie Schils de verschillende
Europese pensioen- en sociale zekerheidsstelsels. Zij analyseert in
hoeverre deze systemen een uitwerking hebben op het vervroegd
uittreden van ouderen.
Uit haar onderzoek blijkt dat Nederland ten opzichte van andere
Europese landen financieel zeer aantrekkelijke pensioenregelingen
kent. Hierdoor stopt men gemiddeld op een leeftijd van 61 jaar met
werken. In Denemarken en Zweden zijn de pensioenregelingen veel
flexibeler, maar is de financiële beloning minder hoog, hetgeen de
prikkel tot vervroegd uittreden remt.
Met de nieuwe levensloopregeling is de minimum pensioenleeftijd
opgeschroefd en zijn de financiële prikkels verlaagd. Hiermee hoopt de
overheid dat men gaat sparen om op 63-jarige leeftijd te stoppen met
werken, beduidend later vergeleken met de huidige
prepensioenregelingen.
Het onderzoek laat ook zien dat wanneer de mogelijkheid van een
prepensioen niet of nauwelijks aanwezig is, de minder aantrekkelijke
sociale zekerheidsregelingen (zoals arbeidsongeschiktheid of
werkloosheid) worden gebruikt om eerder te stoppen met werken. Een
beleid dat enkel gericht is op de prepensioenregelingen kan dan tot
een verhoogde instroom in de sociale zekerheid leiden. De huidige
aanpassingen in de Nederlandse sociale zekerheid, met de wet Werk en
Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) en de wijzigingen in de
Werkloosheidswet (WW), kunnen dit voorkomen. Naast het aanscherpen van
de toelatingscriteria (leeftijdseisen, jaren werkervaring) of het
reduceren van de financiële beloning van de verschillende regelingen
moet een oplossing echter ook worden gezocht op de werkvloer,
concludeert Schils. Een belangrijk aspect is het investeren in het
menselijk kapitaal van ouderen, middels on-the-job training. Nederland
kan op dit terrein leren van de Scandinavische landen waar ouderen
aanzienlijk vaker deelnemen aan trainingen op het werk. Hierdoor
blijven ze actief betrokken bij het arbeidsproces en de investering in
de training moet terug worden verdiend door zowel de werkgever als de
werknemer. Dit remt de prikkel tot het vervroegd beëindigen van de
arbeidsrelatie.
Drs. Trudie Schils (1972, Maastricht) studeerde tussen 1992 en 1998
algemene economie aan de Universiteit van Tilburg (specialisatie
internationale economische betrekkingen). Na haar afstuderen was zij
twee jaar docent aan de Universiteit Maastricht. Van 2000 tot 2005 was
zij assistent-in-opleiding aan de Universiteit van Tilburg. Op dit
moment werkt Schils als onderzoeker (post-doc) bij het Amsterdams
Instituut voor ArbeidsStudies (AIAS), gelieerd aan de Universiteit van
Amsterdam.
Noot voor de pers
Trudie Schils promoveert woensdag 14 december 2005 om 14.15 uur in de
aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op het
proefschrift Early retirement patterns in Europe: a comparative panel
study. Het wordt uitgegeven door Dutch University Press (ISBN 90 3610
027 5). Promotor is prof.dr. R.J.A. Muffels (UvT), co-promotor is dr.
D.J.A.G. Fouarge (UvT/OSA). Journalisten kunnen een exemplaar van het
proefschrift opvragen bij de afdeling Voorlichting en Externe
Betrekkingen van de UvT, tel: 013 466 2000, e-mail:
persberichtuvt@uvt.nl. Trudie Schils is bereikbaar op tel. 020 525
7129 / 06 2155 0617; e-mail: T.Schils@uva.nl Persberichten van de UvT
staan ook op internet: www.uvt.nl/persberichten/. Informatie over
deskundigen van de UvT, zie: www.uvt.nl/webwijs/
Universiteit van Tilburg