Rode Kruis: snelle resultaten niet reëel
Het nederlandse rode kruis
Het Rode Kruis heeft na de tsunami in totaal meer dan één miljoen mensen
bijgestaan met hulpgoederen, schoon drinkwater, behuizing en psychosociale hulp. De
wederopbouwfase waarin het Nederlandse Rode Kruis zich manifesteert, is in volle gang.
Het Nederlandse Rode Kruis laat onderzoek doen naar de tevredenheid van hulpvragers in Sri
Lanka om de effectiviteit van de hulpverlening in kaart te krijgen. Ook wordt er gekeken
naar de context van de hulpverlening. Vanochtend is het eerste deel gepresenteerd, waarin
de noodhulp, huizenbouw en inkomensgenerende projecten onder de loep zijn genomen. Het
totale rapport is eind december klaar. Het onderzoek is gebaseerd op gesprekken met 300
slachtoffers van de tsunami in het zuid-westelijk kustgebied van Sri Lanka.
Uit dit onderzoek blijkt dat er in de zowel in de noodhulpfase als in de wederopbouwfase
goed gepresteerd is. In de wederopbouwfase is er echter sprake van hoge verwachtingen,
waardoor de hulpverlening onder druk staat. Ook kampt Het Nederlandse Rode Kruis volgens
het onderzoek met externe factoren die de hulpverlening bemoeilijken.
Complexiteit hulpverlening
De tsunami heeft in Sri Lanka een situatie gecreëerd die voor hulpverleners van het
Rode Kruis ongekend is. De druk vanuit donoren, de media en het publiek om snel met
resultaten te komen is enorm en niet altijd reëel, zo blijkt. Het onderzoeksrapport
waarschuwt voor dadendrang zonder intelligentie en professionalisme en tegen
niet-humanitaire hulpverlening.
Noodhulpfase
Uit de gesprekken blijkt dat het Nederlandse Rode Kruis in de noodhulpfase uitstekend werk
heeft verricht. De organisatie heeft snel, soms als eerste, en zeer adequaat hulp geboden
in de dagen en weken na de ramp.
Wederopbouw: inkomensgenererende projecten
In de huidige wederopbouwfase zijn de projecten waarbij mensen aan nieuwe bestaansmiddelen
worden geholpen van goede kwaliteit. Mede dankzij intensieve samenwerking met het Sri
Lankaanse Rode Kruis is de organisatie in staat de juiste families te helpen en hen te
voorzien van precies datgene dat ze nodig hebben om een redelijk inkomen te verdienen.
Het Nederlandse Rode Kruis heeft ondermeer inkomensgenerende projecten voor vrouwen en
helpt vissers en boeren weer in het levensonderhoud te voorzien.
Wederopbouw: problemen huizenbouw
Bij de bouw van huizen doen zich echter wat problemen voor. Externe factoren zoals
overheidsbeleid en de concurrentie tussen NGO's spelen hierbij een rol. Families voor wie
een huis zou worden neergezet zijn in sommige gevallen overgestapt naar andere
organisaties die sneller bouwen. Interne factoren zoals de coördinatie van de 23
verschillende Rode Kruisverenigingen die in Sri Lanka opereren, werken vertragend,
evenals de uitermate zorgvuldige wijze waarop de organisatie de behoeften van individuele
gezinnen optekent. Op zich is het Rode Kruis om dit laatste te prijzen maar - zo stelt het
rapport - het Rode Kruis moet zich afvragen of het voldoende kennis en ervaring heeft om
zich op grote schaal met huizenbouw bezig te houden
Dat die kennis en ervaring zijn vereist, toont het onderzoek ook aan. Andere organisaties
(ook binnen de Rode Kruisbeweging) hebben inmiddels op korte termijn huizen opgeleverd.
Werkend vanuit het idee dat een nieuw huis zó is gebouwd, zijn in Sri Lanka
verschillende woningen opgeleverd op locaties zonder scholen, medische posten, winkels of
vervoer. Sommige huizen hebben geen keuken of toilet, maar wel een lekkend dak of scheuren
in de muur. Volgens het rapport zijn dit soort verschijnselen direct te koppelen aan
publieke druk en de verwachting dat hulporganisaties aan het bouwen slaan als een kind
met legostenen. Waar dat gebeurt, praat de plaatselijke bevolking intussen over
tsunami-huizen: huizen van slechte kwaliteit waarin niemand wil wonen. Effectieve
humanitaire hulp, zo stelt het rapport, vergt intelligentie, bekwaamheid, toewijding en
ervaring. Waar dat ontbreekt, kunnen de gevolgen pijnlijk en zelfs rampzalig zijn.
Het Rode Kruis van Malta bijvoorbeeld heeft zeer kort na de tsunami 62 woningen neergezet
die niet in alle gevallen zijn afgebouwd of nu al renovatie behoeven. Het project is
intussen overgenomen door het Nederlandse Rode Kruis, dat de bouwwerkzaamheden zal
afronden en renovatiewerk zal uitvoeren waar nodig. Ook start het Nederlandse Rode Kruis
sinds vandaag 300 families in het district Galle die zelf hun huizen herbouwen met geld
van de overheid en met gaten in het budget zitten. Ook helpt het Rode Kruis deze mensen
met een nieuw inkomen indien nodig.