Doorbreking procesmonopolie verlaagt kosten rechtsbijstand en vergroot
rechtstoegankelijkheid
Doorbreking van het procesmonopolie van de advocatuur kan leiden tot
daling van de kosten voor rechtzoekenden en hun vertegenwoordigers.
Dit vergroot vervolgens de toegankelijkheid van het recht voor met
name consumenten en MKB. Via een systeem van gecertificeerde
procesjuristen is met behoud van kwaliteit een kostenbesparing bij
rechtsbijstandverzekeraars van vijftig miljoen euro mogelijk. Dat is
een belangrijke conclusie van het Verbond van Verzekeraars op basis
van het vandaag gepubliceerde rapport Het proces als domein van SEO
Economisch Onderzoek.
Advocaten hebben tot nog toe het exclusieve recht op het voeren van
onder meer civiele procedures bij de rechtbank. Uit het rapport van
SEO, dat in opdracht van het Verbond van Verzekeraars is opgesteld,
blijkt dat deze vorm van overheidsingrijpen echter geen optimaal
effect heeft op de toegankelijkheid van het recht, de waarborging van
gelijkheid van partijen en een efficiënt en ordelijk verloop van de
rechtsgang.
Versoepeling van de huidige regels kunnen aanzienlijke
efficiencyvoordelen opleveren voor rechtzoekenden en hun
vertegenwoordigers (zoals consumentenorganisaties, vakbonden en
rechtsbijstandverzekeraars). Momenteel wordt bij
rechtsbijstandverzekeraars meer dan 95% van de zaken zonder
tussenkomst van de rechter en naar tevredenheid van verzekerden
opgelost. Het overige deel van de zaken, waar wel een rechter aan te
pas komt, is mede door het verplicht moeten uitbesteden van zaken aan
de advocatuur, goed voor zon 50% van de totale kosten van
rechtsbijstandverzekeraars. Bij een volledige overstap van externe
procesvertegenwoordiging naar procesvertegenwoordiging door eigen,
gecertificeerde procesjuristen kan tot vijftig miljoen euro worden
bespaard.
Het procesmonopolie is onderdeel van een bredere discussie over de
rol, betekenis en positie van de advocatuur. In 2003 verscheen in dit
kader het WRR-rapport De toekomst van de nationale rechtsstaat. Naar
aanleiding van een Tweede-Kamerdebat over dit rapport werd een motie
van PvdA-Kamerlid Klaas de Vries aangenomen, waarin minister van
Justitie Donner werd verzocht een analyse van deze situatie te (laten)
maken. Dit leidde tot de instelling van de Commissie Advocatuur, die
in februari van het volgend jaar met een advies zal komen.
In haar jaarrede besteedde de Algemeen Deken van de Nederlandse Orde
van Advocaten recent ook aandacht aan het procesmonopolie, door te
stellen dat er geen goede reden is om juristen van
rechtsbijstandverzekeraars en mogelijk ook bedrijfs- en
vakbondsjuristen buiten het procesmonopolie te houden. De komende
periode zal het Verbond gesprekken hierover aangaan met andere bij het
onderwerp betrokken partijen.
Over rechtsbijstandverzekeringen
In Nederland zijn meer dan tachtig rechtsbijstandverzekeraars actief.
Over 2004 hadden zij een gezamenlijk bruto premie-inkomen van 440
miljoen. Meer dan de helft hiervan is aan gezinsrechtsbijstand
gerelateerd. Zon anderhalf miljoen huishoudens hebben een
gezinsrechtsbijstandpolis. Bedrijfsrechtsbijstand en
motorrijtuigen-/verkeersrechtsbijstand zijn ieder goed voor iets
minder dan een kwart van het totale premie-inkomen. Vorig jaar werden
door rechtsbijstandverzekeraars zon 300.000 zaken behandeld. Voor meer
dan 20.000 zaken werd daarbij van externe advocaten gebruikgemaakt.
14 december 2005
---
Verbond van Verzekeraars
Verbond van Verzekeraars