Rijksuniversiteit Groningen

Ex tunc versus ex nunc in het bestuursprocesrecht

Datum: 15 december 2005

Tussen de tijdstippen dat een bestuursorgaan een besluit neemt en een rechter dit besluit in beroepsprocedures op rechtmatigheid toetst, verstrijkt altijd enige tijd - en soms zelfs heel veel tijd. In deze periode kunnen de omstandigheden zo veranderen, dat een besluit ten tijde van de rechterlijke uitspraak niet meer zo genomen zou mogen worden. Het is de wetgever die bepaalt of de rechter de situatie ten tijde van het bestreden besluit in acht moet nemen, dus ex tunc moet toetsen, of juist de actuele situatie moet bezien, dus ex nunc moet toetsen. In het bestuursrecht geldt dat de rechter ex tunc toetst; in het vreemdelingenrecht echter geldt de ex nunc-toetsing.

Deze rechterlijke ex nunc-toetsing volstaat niet, stelt promovendus Korine Bolt. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen toetsen casus waarin uitzettingen centraal staan naar een recenter moment dan de Nederlandse bestuursrechter. De ex nunc-toetsing zou volgens Bolt dan ook in Nederland moeten gelden bij besluiten tot uitzetting of besluiten die van rechtswege de mogelijkheid tot uitzetting tot gevolg hebben.

Ook moet de belanghebbende de gelegenheid krijgen nieuwe feiten te bewijzen, stelt Bolt. `In de praktijk komt hiervan niets terecht. Dat is op zich niet verwonderlijk, want als de rechter zich intensief over elk gesteld nieuw feit zou buigen, zou hij het erg druk krijgen, en ook taken overnemen van die bij het bestuursorgaan thuishoren.' Als de wetgever de ex nunc-toetsing breder zou willen invoeren in (delen van) het bestuursprocesrecht, dan moet hij volgens de promovendus rekening houden met een taakverschuiving tussen bestuur en rechtspraak.

Korine Bolt (Rheden, 1974) studeerde Nederlands recht in Groningen. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde van de RUG. Het onderzoek werd gefinancierd door de onderzoeksschool CRBS (Centrum voor Recht, Bestuur en Samenleving). Bolt is nu als universitair docent verbonden aan de Universiteit van Tilburg. /KN

Datum en tijd

donderdag 15 december 2005, 16.15 uur

Promovendus

mw. K.F. Bolt

Proefschrift

Het rechterlijke toetsingsmoment in het bestuursprocesrecht

Promotor

prof.mr. L.J.A. Damen

Faculteit

Rechtsgeleerdheid

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Informatie

mw. K.F. Bolt, tel. (013) 46 62 504, e-mail k.f.bolt@uvt.nl (werk)