Enzymwerking van probiotische melkzuurbacteriën
Datum: 16 december 2005
Lukasz Ozimek bestudeerde enzymen van probiotische melkzuurbacteriën
uit het menselijke maag-darmkanaal. Deze enzymen kunnen sucrose
(tafelsuiker) omzetten in de polysachariden (fructanen) inuline en
levaan. Hoewel deze enzymen overigens erg veel op elkaar lijken,
bleken ze de levaan- en inulinesynthese op een zeer verschillende
manier uit te voeren. Het inuline producerende enzym katalyseert een
niet-processief reactiemechanisme, waarbij de groeiende fructaanketen
na iedere keer dat een fructose-eenheid is toegevoegd, wordt
losgelaten. Dit resulteert vooral in vorming van een serie van
fructo-oligosachariden (FOS), en in een kleine hoeveelheid inuline.
Het levaan vormende enzym daarentegen gebruikt een processief
reactiemechanisme, waarbij de groeiende fructaanketen wordt
vastgehouden door het enzym terwijl fructose-eenheden worden
toegevoegd. Dit resulteert vrijwel uitsluitend in vorming van een
groot polysacharide.
Het levaan, gemaakt bij groei van de bacterie op sucrose, wordt
hoogstwaarschijnlijk door de cellen gebruikt om zich te hechten aan
oppervlaktes (tanden) in de mond. Een bekend plantenfructaan is
inuline dat in grote hoeveelheden gewonnen wordt uit cichorei en
waaruit FOS gemaakt wordt in een tweede stap. FOS wordt niet verteerd
door enzymen in de dunne darm, en komt dus in de dikke darm terecht,
alwaar het afgebroken wordt door goedaardige bacteriën. Hierdoor wordt
de groei van aan ziekte gerelateerde kwaadaardige bacteriën
onderdrukt. FOS wordt steeds meer toegevoegd aan zuivelproducten
(yoghurt). Inuline en FOS gemaakt door bacteriën uit sucrose,
geïsoleerd uit suikerbieten dat in grote hoeveelheden in
Noord-Nederland geproduceerd wordt, is een interessant alternatief
voor plantinuline. Of synthese van FOS / inuline en levaan economisch
levensvatbare processen zijn dient nog nader te worden onderzocht.
Lukasz Ozimek (Polen, 1976) studeerde biotechnologie aan de Wroclaw
Universiteit. Zijn promotieonderzoek deed hij bij het Centre for
Carbohydrate Bioprocessing (CCB) van de RUG, een samenwerkingsverband
tussen de Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute
(GBB) van de RUG en de afdeling Innovative Ingredients and Products
van TNO Quality of Life. Het onderzoek werd gefinancierd door het Ubbo
Emmius Fonds en het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology
Institute. /FC
Datum en tijd
vrijdag 16 december 2005, 13.15 uur
Promovendus
L.K. Ozimek
Proefschrift
Structure-function relationships in fructosyltransferase enzymes from
Lactobacillus reuteri 121
Promotor
prof.dr. L. Dijkhuizen
Faculteit
Wiskunde en Natuurwetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
L.K. Ozimek, e-mail doublex@op.pl (privé)
Rijksuniversiteit Groningen