Arnhem Centraal wint Schreudersprijs
Het stationsgebied Arnhem Centraal heeft de Schreudersprijs gewonnen
voor innovatief, meervoudig ondergronds ruimtegebruik. Het nieuwe
stationsgebied, dat in opdracht van de gemeente Arnhem is ontworpen
door het Amsterdamse architectenbureau UN Studio (Ben van Berkel) in
samenwerking met de ingenieurs van Arup (Cecil Balmond) Amsterdam, is
het eerste Nederlandse Sleutel Project, waarvan daadwerkelijk delen
gerealiseerd zijn. Arnhem krijgt voor de tweede maal op rij de
tweejaarlijkse Schreudersprijs; in 2003 ging de prijs naar de
ondergrondse uitbreiding ArtEz van architect Hubert-Jan Henket.
Durf en visie
Volgens de jury toont Arnhem durf en visie en koestert ze hoge
ambities. Maar ze laat tegelijkertijd zien dat ondergronds bouwen een
grote toegevoegde waarde heeft voor een lastige ruimtelijke opgave van
verdichting, het wegnemen van knelpunten in infrastructuur en het
bereiken van hoge kwaliteit. Dat de diverse verkeersstromen in dit
ontwerp elkaar niet kruisen is een grote prestatie.
De gemeente Arnhem heeft als opdrachtgever een belangrijke rol vervuld
in het project. Vanaf 1996 is samen met Ben van Berkel gewerkt aan het
Masterplan, waarin met slechts een beperkte ruimtevraag een maximaal
programma mogelijk is. De oplossing is met name gezocht in het
toepassen van ondergrondse bouwtechnieken. Om dit ontwerp technisch te
kunnen realiseren is UN Studio (in overleg met
de gemeente Arnhem) in zee gegaan met ontwerp- en ingenieursbureau
Arup. Zo onstond een samenwerking met als resultaat een Masterplan met
verschillende onderdelen die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
Voetganger centraal
In Arnhem Centraal is 160.000 m2 programma ontworpen op een locatie
van 40.000m2. Volgens Ben van Berkel wordt de kwaliteit van publieke
ruimtes vaak over het hoofd gezien. In het ontwerp van het
stationsgebied staat de voetganger centraal en is er door inventief
meervoudig ruimtegebruik een publieke constructie ontworpen waarbij
aspecten als sociale veiligheid, korte verbindingsroutes en heldere
zichtlijnen bijdragen aan een kwalitatief hoogwaardige openbare
ruimte. Volgens Van Berkel moeten we in Nederland veel meer het
experiment zoeken in oplossingen voor verdichting van de binnenstad.
Het ontwikkelen van gebieden met een grote dichtheid vereist een hoge
intensiteit van samenwerking waarbij expertises uit verschillende
velden met elkaar worden verknoopt; het project Arnhem Centraal is
hier een goed voorbeeld van. Infrastructurele projecten, zoals de door
UN Studio ontworpen Erasmusbrug in Rotterdam en ook het stationsgebied
in Arnhem vormen de entree van een stad en moeten daarmee voldoen aan
hoge architectonisch, constructieve en kwalitatieve eisen.
Cecil Balmond omschrijft het Arnhem Centraal project als een prachtig
samenspel van werken, wonen, winkelen en parkeren gestoken in een
naadloze stedelijke structuur. Joop Paul verantwoordelijk voor Arups
projecten in Nederland ziet het resultaat als een verregaande
samenwerking tussen verschillende specialisten gestoeld op een open en
gelijkwaardige communicatie en het doel een hoogwaardig project te
creëren voor de stad.
Halte hogesnelheidstrein
Het nieuwe station van Arnhem is een belangrijk vervoersknooppunt op
zowel stedelijk als landelijke niveau en vormt de halteplaats voor de
hogesnelheidstrein Amsterdam Frankfurt. Het ontwerp voor het
Masterplan Arnhem Centraal van UN Studio wordt gekenmerkt door een
grote verwevenheid van verschillende aan elkaar gekoppelde functies.
Dankzij de toepassing van innovatieve ondergrondse oplossingen en een
integrale constructie, is een grote bebouwingsdichtheid mogelijk
zonder in te boeten op de kwaliteit van de openbare ruimte. De
verwevenheid van functies bestaat in technisch opzicht uit gedeelde
funderingen, korte verbindingsroutes en lichttoetreding in de
ondegrondse bouwlagen. In de architectuur komt de verwevenheid tot
uitdrukking in vloeiend doorlopende lijnen en rondingen, het
materiaalgebruik binnen het gehele plangebied en alle verschillende
planonderdelen. De toepassing van heldere bewegwijzering in nauwe
afstemming met de architectuur heeft geleid tot voor zichzelf
sprekende (loop)routes binnen het gehele stationsgebied. Eerder werd
de ondergrondse parkeergarage in het stationsgebied door de ANWB al
uitgeroepen tot de beste parkeergarage van Nederland.
16 december 2005
Gemeente Arnhem