Ingezonden persbericht
'Oudejaarsaflevering' van Spil komt eraan
Verhelderende kritische analyses van actuele kwesties
RUURLO, 17 december 2005 - Spil 2005, nummer 6 (219-220), de binnen de lopende jaargang laatste aflevering van dit kritische tijdschrift, gaat de komende week in druk. Deze (wederom) animerende en fraai uitgevoerde uitgave zal in de laatste dagen van het jaar verschijnen en worden verspreid.
Verhelderend én prikkelend zijn de analyses die door gekwalificeerde auteurs zijn gewijd aan actuele onderwerpen die bepaald wel enig kritisch onderzoek verdienen:
o de cultuur van irrationele angst waarin de Europese en de Nederlandse overheid een nodeloos rigide 'voedselveiligheidsbeleid' ontwikkelen en doorvoeren (auteur: Joost van Kasteren);
o het ontspoorde en aanhoudende 'klimaat-alarmisme', dat - vooral in Europa - een zogeheten klimaatbeleid overeind houdt dat op grote schaal publieke en private middelen verspilt (auteur: Arthur Rörsch);
o de hysterische sfeer waarin 'Brussel' en 'Den Haag' - aangespoord door onkritische onderzoekers - een naar verwachting miljarden verslindende operatie ter bestrijding van 'fijnstof' implementeren en doorvoeren (auteurs: Jaap C. Hanekamp en Roel Pieterman);
o de omstreden argumenten waarmee de Nederlandse regering - tegen aarzelend parlementair verzet in - blijft proberen, uiterst kostbare plannen voor grootschalige windenergiewinning op de Noordzee publieke acceptatie en ingang te doen vinden, onder meer voorbijgaand aan de door critici voorziene onverenigbaarheid ervan met bestaande, veel efficiëntere vormen van elektriciteitsopwekking (auteurs: Frits T. Klostermann en Frans W. Sluijter).
Interessant in verband met dit laatste onderwerp is eveneens de in de nieuwe Spil voortgezette discussie over het in september verschenen CPB-rapport over maatschappelijke kosten en baten van grootschalige windenergiewinning (auteur: Annemiek Verrips, met een kort naschrift van criticus Pieter Lukkes).
Meer over de inhoud
Uitvoeriger informatie over de inhoud van Spil 2005, nummer 6 is aangehecht in bijlage OVERSPIL.doc. De artikelen worden daarin met complete titel en auteursnaam weergegeven, voorzien van de korte samenvatting waarmee ze zullen verschijnen.
Redactionele column
De hoofdredactionele tekst waarmee Spil 2005, nummer 6 wordt ingeleid, is volledig weergegeven in bijlage REDACTIO.doc:
"Bent u ook al 'in Kyoto'?
Journalisten warmen aarde op".
Website van het Spil-project
Een bezoek aan de website van het kritische tijdschriftproject kan eveneens interessante informatie opleveren:
http://www.platteland-in-perspectief.nl
Een update daarvan zal komende maandag of dinsdag plaatsvinden.
Via een contactformulier op de site kunnen bestellingen en andere berichten worden verzonden aan het redactiesecretariaat en de administratie van het tijdschrift Spil.
Bijlagen:
Bent u ook al 'in Kyoto'?
Journalisten warmen aarde op
Arend Jan Voortman
Tot een jaar of tien geleden wijdden beoefenaren van meteorologie en klimatologie in Nederland zich nog open en onbevangen aan de studie van de verschijnselen. Een gewetensvolle leraar aardrijkskunde, natuurkunde of scheikunde met toereikende opleiding, die zich geen CO2-verhaal voor inzicht in klimaatverandering wilde laten verkopen, kon voor contra-expertise terecht bij het onvolprezen KNMI. Daar had men weinig neiging om mee te gaan in de opkomende hype van alarmisme over rampzalige, globale klimaatverandering en menselijke schuld daaraan. Henk Tennekes was er nog directeur wetenschap.
Wetenschapsjournalisten die hun vak verstonden, zaten veelal qua afstandelijkheid en kritische zin op de lijn van het KNMI. Karel Knip, schrijvend voor NRC Handelsblad, was niet de geringste onder hen. Totdat - kennelijk - ook hem de druk van de door irrationeel milieu-activisme gemasseerde en gemodificeerde publieke en politieke opinie te zwaar werd; hij ging 'om'. Het is misschien te veel eer te zeggen dat Saulus Paulus werd, maar de vergelijking dringt zich wel op.
Missionaire drang
Overbekend is uit historisch en sociologisch onderzoek dat bekeerlingen zich vaak ontwikkelen tot de meest fervente verdedigers en verspreiders van het nieuw verworven geloof. Rede en redenering spelen voor hen geen rol meer; elke poging tot ondermijning van de bereikte 'hogere' geestestoestand bestrijden zij - desnoods letterlijk - te vuur en te zwaard. Geen middel lijkt te worden geschuwd.
Voor wie indertijd 'in Louw' (de palingboer) was, bleef de schade betrekkelijk beperkt; van maatschappelijk ongerief kon niet of nauwelijks worden gesproken. Ernstiger is de actuele situatie van het wijd verspreide geloof in komende, aan menselijke schuld toe te schrijven klimaatrampen - zeg maar: het 'in Kyoto' zijn. Op veel plaatsen in de wereld is dat inmiddels bij benadering als staatsgodsdienst aanvaard; internationaal heeft het status verkregen via canonisering in IPCC-taxaties en Kyoto-protocollen.
Als zelfs wetenschappers en wetenschapsjournalisten zonder enige reserve daarin meegaan, kan men van een acute cultuurcrisis spreken. Bij eerstgenoemden - helaas ook die van 'ons' KNMI - is een nauwgezette, kritische toetsing van eigen en andermans hypothesen vervangen door de verdediging en promotie van bij handopsteken vastgestelde meningen als onomstotelijke waarheden. In hun missionaire drang worden zij slechts overtroffen door sommige wetenschapsjournalisten.
Van doodzwijgen naar wegschrijven
Kritische analyses die dissidenten wijden aan de van hogerhand verkondigde 'waarheden', werden lange tijd doodgezwegen. Nu dat minder goed lukt, worden zij met alle mogelijke drogredeneringen en zelfs verdachtmakingen als van onwaarde opzijgezet.
Blijft een wetenschapsjournalist toch zijn kritische functie vervullen, dan kan hoon zijn deel zijn, zoals Marcel Crok (Natuurwetenschap & Techniek) ervoer toen hij de eerste Glazen Griffioen in ontvangst nam. Een in de missie gevangen collega, Martijn van Calmthout (Volkskrant), riep 'boeh' - overigens meer zichzelf dan de bekroonde collega beschadigend. Dezelfde Van Calmthout had ook weinig moeite met het wegschrijven van een eind oktober gepresenteerd specimen van zorgvuldige contra-expertise, Klimaatverandering op een waterplaneet, de tot wetenschappelijke discussie uitnodigende publicatie van Arthur Rörsch cum suis. En heel bruin bakte hij ze in een schendstuk, "Alle stokers uit de broeikas", dat - vooral ook uitermate dom - werd afgedrukt in de Volkskrant van 10 december.
Karel Knip was evenmin mild in zijn kritiek op de Waterplaneet (NRC Handelsblad van 19 november). De door de auteurs gekritiseerde eenzijdige benadering van klimaatvariabiliteit binnen het IPCC-circuit bleef hij simpelweg ontkennen. De eigen analyses van de drie wetenschappers zouden niet deugen, of triviaal zijn. De zwaar omstreden 'hockeystick-grafiek' van Michael Mann, tot voor kort ook voor volgzame Karel Knip een ultiem bewijs van dramatische klimaatverandering, noemde hij van ondergeschikt belang.
Begint het te dagen?
Rond de happening van Montreal leek de eerste man van de wetenschapsredactie van onze nationale 'kwaliteitskrant' meer te gaan opiniëren via de hoofdredactionele kolommen. De bevangenheid was gebleven, maar af en toe klonk toch een vleugje ironie door. De 'slijpsteen van de geest' pleit nu zelfs ook voor kritisch onderzoek van de broeikas-hypothese. Daagt het echt op 'de kurk waarop Nederland drijft'?
---- --
Lectori salutem!
Spil 2005, nummer 6 (219-220), de actuele laatste aflevering van het jaar, zal op vrijdag 30 december verschijnen. Met onderstaande informatie over de inhoud ervan kondigen wij graag deze uitgave aan.
Wat blijft er over in het koelvak van de super?
Voedselveiligheid in een cultuur van de angst
door Joost van Kasteren
Het Nederlandse en het Europese voedselbeleid zijn gebaseerd op angst. Angst voor vergiftiging door dioxine in melk en brood, angst voor ziekte door Salmonella en Campylobacter in kip en ei, en angst voor een gruwelijke oude dag door overgewicht. Niet alleen vallen die angsten grotendeels onder de catsiaanse vrees voor het lijden dat nooit op komt dagen, ze dragen ook bij aan de cultuur van de angst die de westerse samenleving in haar greep houdt en steeds verder verlamt.
Noordwest-Europa tussen opwarming en afkoeling?
Alarmerende klimaatvoorspellingen komen steeds meer ter discussie
door Arthur Rörsch
Vrijwel geen dag gaat voorbij zonder dat de media het grote publiek bestoken met alarmerende berichten over rampzalige klimaatveranderingen. Bron van deze onrust zijn publicaties van klimatologen ('alarmisten') waarin steevast bevestiging wordt gezocht van de hypothese dat verhoging van de CO2concentratie in de dampkring de aarde als geheel opwarmt. Al langer stellen 'sceptici' daartegenover dat het zo'n vaart niet zal - sterker: niet kan - lopen. Weer anderen, 'critici', trekken vooral het wetenschappelijke gehalte in twijfel van de onderzoekingen waarmee de 'alarmisten' hun standpunt onderbouwen, en van de argumenten waarmee dezen elk scepticisme menen te kunnen weerleggen.
Criticus Arthur Rörsch, ook voor lezers van Spil geen onbekende, analyseert de uitzichtsloze status quo en pleit voor een fundamentele, wetenschapsfilosofische discussie. Die zou de vorm kunnen krijgen van een socratische ondervraging waarbij wordt bekeken of de zaken werkelijk zo zijn als ze op het eerste gezicht lijken. Tot dusver werd deze benadering onderdrukt door machthebbers in de klimatologie die - gelijk in Plato's tijd de sofisten - met grote stelligheid en retoriek visies verkondigen waaraan niet mag worden getwijfeld. De machthebbers lijken hun hand echter te overspelen; een omslag in denken en handelen ligt nu wellicht in het verschiet.
Het voorzorgbeleid blijft schade aanrichten
Misvattingen en mystificatie rond fijnstof
door Jaap C. Hanekamp en Roel Pieterman
Vraagstukken van causaliteit zijn belangrijk in de wetenschap en in het milieubeleid. Kwaliteit van milieubeleid is sterk afhankelijk van de bevindingen van wetenschappelijk onderzoek. De stelling die wij hier verdedigen en onderbouwen, is dat hantering van het voorzorgprincipe de strikte relatie tussen het causaliteitsvraagstuk en kwaliteit van beleid sterk ondermijnt. Een en ander werken we uit aan de hand van de casus van fijnstof.
Handicaps van grootschalige windenergiewinning
Turbines op zee moeten 's nacht geheel of ten dele worden uitgezet
door Frits T. Klostermann en Frans W. Sluijter
De door het kabinet beoogde grootschalige windenergiewinning verdraagt zich in nachtelijke uren slecht met moeilijk dan wel bezwaarlijk uit te schakelen elektrische centrales, zoals vele warmtekrachtcentrales of kerncentrales. Brandstofbesparing die wordt bereikt met warmtekrachtcentrales, en de daaruit voortvloeiende vermijding van CO2-uitstoot zijn veel groter dan die van grootschalige windenergie, en bovendien veel effectiever in termen van kosten. Als gevolg hiervan zullen de geplande grote windparken op zee 's nachts veelvuldig geheel of ten dele moeten worden uitgeschakeld.
Weerwoord aan Lukkes van de CPB-projectgroep
Maatschappelijke kosten en baten van windenergie op zee
door Annemiek Verrips
In Spil nummer 5 van dit jaar heeft Pieter Lukkes "twaalf kritische kanttekeningen" geplaatst bij de in september verschenen kosten-batenanalyse (KBA) van windenergie op zee van het Centraal Planbureau. Graag wil ik als projectleider van deze studie gebruik maken van de mij geboden gelegenheid een reactie hierop te schrijven. Ik zal me daarbij beperken tot een aantal belangrijke zaken in het commentaar en geen uitputtend 'weerwoord' geven op elk door Lukkes genoemd punt.
Met een beknopt naschrift van Pieter Lukkes.
Verder vindt u in dit nummer columns van Huib Hogerheijde ("Etymologie") en Douwe Bartstra ("Verwilderde wetenschap").
De hoofdredacteur schenkt aandacht aan een actueel probleem met: "Bent u ook al 'in Kyoto'? Journalisten warmen aarde op".
---- --