Omgaan met agressie in de psychiatrische patiëntenzorg
Datum: 20 december 2005
De laatste jaren kent de gezondheidszorg over de hele linie het
fenomeen van agressie tegen professionals. Vooral verpleegkundigen
hebben er bijna dagelijks mee te maken. In de opleiding moet daar al
rekening mee worden gehouden. Gerard Jansen stelt in zijn proefschrift
dat de manier waarop de verpleegkundigen ingrijpen, in hoge mate
afhangt van hun houding ten opzichte van de agressie. De promovendus
ontwikkelde daarom een instrument dat de houding van een
verpleegkundige betrouwbaar kan bepalen.
De Attitude Towards Aggression Scale (ATAS) meet vijf verschillende
houdingen. Agressie kan ervaren worden als kwetsend gedrag; in die zin
dat agressie beledigend, grievend, onaangenaam en onacceptabel is.
Deze houding komt vaker bij vrouwelijke verpleegkundigen voor dan bij
mannen. Verpleegkundigen ervaren agressie tevens als een vorm van
communicatie, in de betekenis van een signaal van machteloosheid. Deze
groep blijkt vooral uit mannelijke verpleegkundigen te bestaan. Er
zijn ook professionals die agressie beschouwen als destructief, ofwel
als een dreiging met, of een feitelijke gewelddadige handeling.
Opvallend is dat deze houding meer voorkomt bij Britse
verpleegkundigen dan bij collega's uit Nederland, Noorwegen, Duitsland
en Zwitserland. Agressie kan tevens worden gezien als een vorm van
(zelf)bescherming van de fysieke en emotionele ruimte van de patiënt.
Tot slot kunnen professionals agressie beleven als gedrag dat inbreuk
maakt, waarbij de patiënt de intentie heeft schade of leed te bezorgen
aan de ander.
De ATAS blijkt bovendien geschikt om de houding van verpleegkundigen
te bepalen ongeacht het land van herkomst van de verpleegkundige.
Gerard Jansen (Heerlen, 1951) studeerde gezondheidswetenschappen in
Maastricht. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek binnen het
Noordelijk Centrum voor Gezondheids-vraagstukken van het UMCG, bij de
sectie Zorgwetenschappen van de disciplinegroep
Gezondheidswetenschappen van het UMCG, waaraan hij ook na zijn
promotie verbonden blijft. /ImK
Datum en tijd
dinsdag 20 december 2005, 13.15 uur
Promovendus
G.J. Jansen
Proefschrift
The attitude of nurses towards inpatient aggression in psychiatric
care; the development of an instrument
Promotores
prof.dr. S.A. Reijneveld en prof.dr. Th.W.N. Dassen
Faculteit
Medische Wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
via Joost Wessels, Bureau Voorlichting, Universitair Medisch Centrum
Groningen, tel. (050) 361 44 64 of (050) 361 22 00, e-mail
j.r.l.wessels@bvl.umcg.nl
Rijksuniversiteit Groningen