Persbericht
Criminaliteit kost samenleving ruim 20 miljard euro
20 december 2005
Criminaliteit heeft de samenleving in 2004 ruim 20 miljard euro
gekost. Daarmee loopt Nederland niet uit de pas met andere landen. In
Nederland werden in dat jaar grofweg 5 miljoen delicten tegen burgers
en 4 miljoen delicten tegen bedrijven en instellingen gepleegd. In de
periode 1995-2004 periode steeg het aantal processen-verbaal met 8%,
maar het aantal door de politie gehoorde verdachten maakte met 44% een
veel sterkere groei door.
Dat blijkt uit het onderzoek Criminaliteit en rechtshandhaving 2004
dat vandaag door het Wetenschappelijk Onderzoek- en
Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en het
Centraal Bureau voor de Statistiek is gepubliceerd.
Ruim 20 miljard euro komt neer op ruim 1.200 euro per hoofd van de
bevolking. De totale kosten bestaan voor 21% (4,2 miljard euro) uit
overheidsuitgaven in reactie op criminaliteit, 16% (3,3 miljard euro)
uit preventieve maatregelen van particulieren en bedrijven en 63% (13
miljard euro) uit schade voor bedrijven, particulieren en overheid. De
uitgaven van de overheid in dat kader stegen in de periode 1995-2004
met 70%.
Nederland loopt niet uit de pas met andere landen. In Engeland &
Wales, Canada en Australië lopen de uitgaven aan criminaliteit per
hoofd van de bevolking uiteen van ongeveer 1.100 euro tot 1.700 euro.
De Verenigde Staten vormen met 7.000 euro per hoofd van de bevolking
een uitzondering. Ook de verhouding tussen uitgaven aan preventieve
maatregelen, schade en justitiële reactie is in Australië en Canada
ongeveer gelijk aan de verhouding in Nederland. Engelsen en Amerikanen
geven relatief meer uit aan schade.
Delicten
In Nederland werden in 2004 grofweg 5 miljoen delicten tegen burgers
en 4 miljoen delicten tegen bedrijven en instellingen gepleegd. In
hetzelfde jaar maakte de politie ruim 1,3 miljoen processen-verbaal op
en werden bijna 360.000 verdachten ondervraagd. Er werden bijna 79.000
transacties tussen de verdachte en het OM overeengekomen, terwijl
rechters ongeveer 125.000 schuldigverklaringen met straf uitspraken,
waaronder 33.000 onvoorwaardelijke gevangenisstraffen, 2.000
onvoorwaardelijke jeugddetenties, 35.000 taakstraffen, 51.000
onvoorwaardelijke geldboetes en 11.000 onvoorwaardelijke ontzeggingen
van de rijbevoegdheid. De optelsom komt hoger uit; dat komt doordat
rechters vaak een combinatie van sancties opleggen, zoals een
geldboete en een ontzegging van de rijbevoegdheid.
Gehoorde verdachten
De bevolking ondervond tussen 1995-2004 een lichte stijging van het
aantal delicten van 4,5 miljoen naar 4,7 miljoen (+5%). In diezelfde
periode steeg het aantal door de politie processen-verbaal grofweg van
1,2 naar 1,3 miljoen (+8%). Het aantal door de politie gehoorde
verdachten maakte een veel sterkere groei door (+44%). Deze toename
zien we vooral terug bij geweldsdelicten, vernielingen en misdrijven
tegen de openbare orde en het openbaar gezag. Ook het aantal
bestraffingen (inclusief transacties) groeide aanmerkelijk meer dan
het aantal processen-verbaal: van 172.000 naar 227.000 (+32%). Met
name de groei van het aantal taakstraffen - zowel die door de rechter
als van het Openbaar Ministerie heeft hieraan bijgedragen.
Het rapport is in te zien op/te downloaden van www.wodc.nl
Ministerie van Justitie