159 - Spraakbutton langer goed door karnemelk en Yakult
Datum: 8 december 2005
Spraakprotheses blijven langer functioneren als gebruikers regelmatig
karnemelk, Yakult of andere middelen met goede melkzuurbacteriën gebruiken.
Dat ontdekte UMCG-onderzoekster Noortje Schwandt. Zij onderzocht bovendien
een eenvoudiger manier om spraakprotheses te plaatsen, waardoor de belasting
voor de patiënt sterk vermindert. Door het onderzoek zouden de kosten voor
spraakprotheses met tachtig procent omlaag kunnen. Schwandt promoveert op 21
december aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Bij patiënten die worden geopereerd aan kanker van het strottenhoofd,
moet het hele strottenhoofd, inclusief stembanden, verwijderd worden.
Om na een dergelijke ingreep toch te kunnen praten, wordt gebruik
gemaakt van een zogeheten tracheo-oesophageale shuntprothese, ook wel
spraakprothese of spraakbutton genoemd. Deze protheses hebben één
groot probleem: ze zijn erg gevoelig voor de vorming van een
zogeheten biofilm met bacteriën en gisten, waardoor de levensduur van
de button beperkt is. De spraakprothese moet gemiddeld binnen drie tot
vier maanden worden vervangen, en er is een grote groep patiënten
waarbij de prothese al binnen enkele weken moet worden vervangen.
Probiotica
Onderzoekers in het UMCG kwamen een aantal jaar geleden op het idee om
het effect van dranken als karnemelk en Yakult te op de levensduur van
spraakprotheses te onderzoeken. Dat gebeurde naar aanleiding van
opmerkingen van gebruikers van de spraakbutton. Sommige patiënten
gaven aan dat de prothese langer goed bleef werken als ze bijvoorbeeld
karnemelk dronken of Turkse yoghurt aten. Onderzoek naar de
werkzaamheid van dergelijke probiotica was tot dusverre alleen in het
lab gedaan. Schwandt onderzocht het effect van de drankjes bij
patiënten. Zij bewijst dat de methode echt werkt. Als patiënten
dagelijks probiotica gebruiken, blijft hun spraakprothese gemiddeld
anderhalf keer zo lang goed.
Biofilm
De melkzuurbacteriën in karnemelk en Yakult werken op twee manieren.
In de eerste plaats zorgen de bacteriën voor een verlaging van de
oppervlaktespanning in de biofilm waardoor deze makkelijker afgebroken
kan worden. In de tweede plaats zorgen de bacteriën voor zogeheten
competitieve adhesie: doordat zij zich vestigen op de spraakprothese
is er voor andere bacteriën, schimmels en gisten minder plaats om te
hechten en zich daar in leven te houden.
Prothese aanbrengen
Op dit moment zijn twee soorten protheses beschikbaar: de Provox 2 en
de zogeheten Groningen Spraakprothese. De Groningse prothese heeft als
voordeel dat hij langer blijft functioneren en aanmerkelijk veel
goedkoper is dan de Provox. Het nadeel is dat de prothese met een
draadje door de keel geplaatst moet worden, een voor patiënten zeer
belastende methode. Schwandt onderzocht een manier om de Groningse
spraakbutton van buitenaf te plaatsen. Daarbij maakte zij bovendien
gebruik van het nieuwste model van de prothese, de zogeheten Groningen
Ultra Low Resistance prothese, een model dat gebruikers minder
weerstand geeft bij het spreken.
Curriculum vitae
Noortje Schwandt (Amstelveen, 1976) studeerde geneeskunde in Leiden en
deed in februari 2002 haar artsexamen. Zij werkt sinds 1 maart 2002 in
het UMCG en is in het voorjaar van 2004 begonnen met haar opleiding
tot KNO-arts. In haar vrije tijd is ze fanatiek skiër en zeilt ze op
een wedstrijdskûtsje.
Noot voor de pers
Meer informatie: Joost Wessels, Bureau Voorlichting van het
Universitair Medisch Centrum Groningen, telefoon (050) 361 4464/2200
Rijksuniversiteit Groningen