Bedrijfsmigratie in de Amsterdamse regio, 1998-2004
22 december 2005
---
O+S
In de periode 1998-2004 zijn er iets meer bedrijven vertrokken uit de
Amsterdamse regio dan er nieuw gevestigd zijn. Dit is de belangrijkste
conclusie van het onderzoek naar bedrijfsmigratie in de Amsterdamse
regio 1998-2004, dat in opdracht van de gemeenten Almere, Amstelveen,
Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad is
uitgevoerd.
Op 1 januari 2004 telde het RSA gebied bijna 130.000 vestigingen met
in totaal 736.000 werkzame personen. In de periode 1998-2004 kwamen er
per saldo 16.000 vestigingen en 115.000 werkzame personen in het RSA
gebied bij. Deze toename is mogelijk toe te schrijven aan de nieuw
opgerichte bedrijven en/of uitbreiding van bestaande bedrijven binnen
het RSA gebied, maar in elk geval niet aan de toestroom van bedrijven
die naar het RSA gebied verhuizen. Het migratiesaldo over zeven jaar
was negatief: er vertrokken in totaal 1.500 bedrijven en ruim 17.000
werkzame personen meer uit het RSA gebied dan hierin van buiten zijn
gevestigd. Het RSA gebied kent dus een uitstroom van bedrijven naar
andere regio's in Nederland. Overigens gaat het niet om dramatische
aantallen. Wanneer de migratie gerelateerd wordt aan het totale aantal
vestigingen en werkzame personen gaat het voor het hele RSA gebied om
respectievelijk een afname van 0,2% en 0,4%. Deze bescheiden
percentages verbergen een gigantische dynamiek aan komende en gaande
bedrijven, en bedrijven die binnen een gemeente of het RSA gebied van
vestigingsplaats veranderen.
Resultaten bedrijfsmigratie en het aantal bedrijven per 1.000 inwoners
(van 15-64 jaar)
In bovenstaande figuur worden de resultaten van het onderzoek tevens
bezien in het licht van het aantal bedrijven per gemeente per 1.000
inwoners van 15-64 jaar (potentiële beroepsbevolking). Amsterdam,
Haarlem en Het Gooi- en Vechtstreek vallen op als de regio's waar
verhoudingsgewijs het meeste werkgelegenheid is. Almere en IJmond
vallen juist op door het relatief lage aandeel werkgelegenheid. De per
saldo relatief grote migratiestromen van vestigingen en
werkgelegenheid naar Almere worden door de figuur gerelativeerd. De
positieve migratiestromen ten spijt is Almere nog steeds een stad met
relatief weinig werkgelegenheid.
Ook binnen het RSA gebied is een behoorlijke dynamiek van bedrijven te
zien. Tussen 1998 en 2004 zijn er 15.000 bedrijven van de ene naar de
andere subregio binnen het RSA gebied verhuisd. Het grootste aantal
verhuizingen vond echter plaats binnen de subregio's zelf (45.000).
Ook hier valt Almere weer op. In Almere verhuisden er relatief veel
bedrijven binnen de regio, 9% van het totaal aantal vestigingen.
Andere subregio's waar relatief veel bedrijven binnen het gebied
verhuizen zijn Amsterdam, Zaanstreek en Het Gooi- en Vechtstreek.
In totaal zijn er in zeven jaar tijd meer dan 80.000 verplaatsingen
geweest waarbij 394.000 werkzame personen betrokken waren. Dit
betekent dat er gemiddeld 12.000 bedrijven per jaar van
vestigingsplaats veranderen, wat ruim 9% van het totale aantal
bedrijven is.
Migratiegedrag van bedrijven
Uit het onderzoek blijkt dat er een sterke relatie is tussen
economische groei en de verplaatsingen van bedrijven. In jaren dat het
economisch goed gaat verhuizen er meer bedrijven dan in de jaren
waarin de economie krimpt. Wat ook opvalt is dat bedrijven niet alleen
gevoelig zijn voor de conjunctuur, maar ook met enige vertraging
daarop reageren. Toen de economische groei al aan het afnemen was
groeide het aantal vestigingen nog behoorlijk snel (2000-2001),
bedrijven namen steeds meer personeel aan en veranderden vaak van
locatie. In de periode 2002-2003 gingen er steeds minder bedrijven
verhuizen en namen ze iets minder personeel aan. In 2004 - wanneer de
conjunctuur de eerste tekens van herstel vertoont - daalt het aantal
verhuizingen met zes procent ten opzichte van 2003.
Kenmerken van verhuizers
Kleine bedrijven verhuizen vaker dan grote bedrijven. Dit geldt des te
meer als het slechter gaat met de economie. Het aantal bedrijven met
50 of meer werknemers dat binnen het RSA gebied verhuist is sinds 2001
constant gebleven, maar de migratie naar buiten het RSA gebied en
vanuit andere delen van Nederland naar het RSA gebied en binnen de
subregio's is sinds 2001 flink gedaald. Voor de bedrijven tot 50
werkzame personen zijn de ontwikkelingen veel gematigder of zelfs
positief. Bedrijven behorende tot de categorie onroerend
goed/zakelijke diensten verhuizen vaak, niet alleen in absolute zin
omdat zij behoren tot de grootste bedrijfstak in het RSA gebied, maar
ook in relatieve zin.
1) Bron: KvK
Gemeente Amsterdam