Technische Universiteit Delft

Delftse wiskundige vergemakkelijkt zoeken naar olie

Dankzij wiskundig onderzoek aan de TU Delft wordt het zoeken naar olie gemakkelijker. Yogi Ahmad Erlangga, die op donderdag 22 december promoveert, heeft een rekenmethode ontwikkeld waarmee computers een cruciale wiskundige vergelijking veel sneller op kunnen lossen. Voorheen beten de computers van oliemaatschappijen hun tanden nog stuk op deze vergelijking.

Het werk van Erlangga, betaald door Shell en SenterNovem, is puur wiskundig gericht. Het draait allemaal om de zogeheten Helmholtz vergelijking. Het oplossen van deze vergelijking is onder meer van belang bij de interpretatie van akoestische meetgegevens bij het zoeken naar olie. Hierbij stuurt men geluidsgolven de bodem in en vangt men de reflecties van deze golven aan het aardoppervlak weer op. Uit de analyse van de meetgegevens kunnen specialisten bepalen of er olie in de bodem zit.

Bij het zoeken naar olie werd de aarde tot nu toe in een aantal achter elkaar liggende tweedimensionale vlakken doorgemeten. Wat oliemaatschappijen graag willen is de aarde sneller doorlichten, namelijk in driedimensionale blokken. De rekenkracht van hun computers was daarvoor tot voor kort echter te klein. Het oplossen van de Helmholtz vergelijking vergt namelijk een zeer grote rekenkracht.

Promovendus Erlangga is er tijdens zijn promotie in geslaagd de rekenmethode om de Helmholtz vergelijking op te lossen, honderd maal sneller te maken. Hierdoor worden 3D-berekeningen voor het opsporen van olie ineens haalbaar voor bedrijven als Shell. Het ligt dan ook in de lijn der verwachting dat oliemaatschappijen interesse zullen tonen voor het werk van Erlangga.

Er zijn ook toepassingen denkbaar buiten het vinden van olie. De Helmholtz vergelijking wordt immers gebruikt om het gedrag van golven in het algemeen te beschrijven. Dit kunnen geluidsgolven zijn (zoals in het olievoorbeeld) maar ook elektromagnetische golven zoals zichtbaar licht. Toepassingen bij lasers, bijvoorbeeld de opslag van data op een blu-ray disk, of bij radarmetingen in de luchtvaart liggen derhalve ook binnen bereik.

Dr.ir. Kees Vuik, toegevoegd promotor van Erlangga aan de TU Delft: Wij denken, gezien de reacties uit de industrie en van buitenlandse universiteiten, dat er in dit werk een dertig jaar oud probleem is opgelost.



Technische Universiteit Delft