Ministerie van Algemene Zaken

1red16339
22-12-2005, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKLE MINISTERRAAD,

OVER HET KABINETSVOORNEMEN VOOR EEN MISSIE NAAR URUZGAN


CARASSO:
Noemt het nou wel of niet een besluit?


BALKENENDE:
We hebben natuurlijk vandaag gesproken over een concept-brief die is vastgesteld. En in die zin neemt een kabinet een besluit. Alleen wanneer zegt: 'het is een besluit', dan het is het net alsof daarmee het einde van de discussie is.


CARASSO:
Minister Brinkhorst zei na afloop: het is geen besluit.


BALKENENDE:
En dat bedoelde hij natuurlijk niet direct in juridische zin. Want altijd als je een conclusie trekt, neem je een besluit. Maar hij bedoelde, en daar heeft hij ook gelijk in, dat het kabinet zich openstelt voor het debat met de Kamer.


CARASSO:
Maar dat is toch altijd zo?


BALKENENDE:
Maar er staat wel iets belangrijks in de oplegbrief. U weet dat de artikel 100-brief vooraf wordt gegaan door een oplegbrief. En er wordt gezegd dat na het debat in de Kamer het kabinet zal bezien of die voorgenomen bijdrage zal worden geëffectueerd. Met andere woorden, kan het doorgaan? Of dat een verandering van de voorgenomen bijdrage noodzakelijk is. Dat is op deze wijze geformuleerd om daarmee recht te doen, om oog te hebben voor wat er in de Kamer naar voren zal kunnen worden gebracht.


CARASSO:
En dat was ook een manier om de minister van D66 mee te krijgen vandaag?


BALKENENDE:
Dit was een besluit, dat ging niet alleen over het meekrijgen van D66. Het was het punt van: kan het kabinet tot een conclusie komen na al die afwegingen de afgelopen maanden. Dat is niet gemakkelijk. En vandaag hebben we alles kunnen afronden. Dit is een afronding en formulering die door iedereen wordt gedragen.


CARASSO:
Nu zegt GroenLinks in een eerste reactie: dit is lafheid ten top, geen besluit. En de PvdA zegt: dit is een totaal onvermogen om te regeren. Dat is wat ze laten zien.


BALKENENDE:
Ik neem een beetje afstand van deze kwalificaties. Het zijn grote woorden. Het staat de PvdA vrij om datgene wat het kabinet aanbeveelt, te steunen. Men kan nu een grote mond hebben in de richting van kabinet, maar zou het niet veel verstandiger zijn om stil te staan bij de vraag: wat kan Nederland bijdragen aan de ontwikkeling van Afghanistan. Juist omdat het wordt gevraagd vanuit Afghanistan zelf, en vanuit de internationale gemeenschap.


CARASSO:
Maar zij zeggen: we kunnen niet debatteren over een besluit dat niet bestaat.


BALKENENDE:
Ik moet zeggen: als we het op deze manier gaan doen, dan vind ik het eerlijk gezegd een debat dat niet op een goede manier wordt gevoerd. Ik zal het nu netjes formuleren. Het kabinet komt met een visie. Wij komen met afwegingen. Wij zeggen: wij hebben de voorwaarden gesteld en aan die voorwaarden is voldaan. Wij vinden, ondanks alle risico's die er zijn, het verantwoord om het te gaan doen. Net zo goed als dat tal van andere landen het doen. En dan verwacht ik van een Kamer die volwassen is, dat die daar op ingaat op een manier dat die argumenten goed worden gewogen.


CARASSO:
Maar als je naar de afgelopen week kijkt, dan is toch ook door de opstelling van D66 de hele discussie verengd tot de politiek, tot prestige en ging het al lang niet meer om de inhoud.


BALKENENDE:
Ik behoor tot de slag politici die vindt dat inhoud maar eens voorop moet worden gesteld.


CARASSO:
Wat vindt u ervan dat D66 al voordat u een voorgenomen bijdrage heeft aangekondigd, had gezegd dat ze er tegen waren?


BALKENENDE:
Ik was wel enigszins verbaasd, moet ik zeggen. Als een kabinet nog bezig is om tot een oordeel te komen, dat dan al zo snel wordt gezegd: we zijn er tegen. Dat betekent dat je eigenlijk al op voorhand zou zeggen: we hebben geen boodschap aan argumenten die worden aangedragen. Ik heb mezelf daar overigens niet publiekelijk over willen uitlaten, omdat ik het op mijn weg vond liggen om juist te werken aan eenheid in het kabinet.


CARASSO:
Maar die heeft u nu.


BALKENENDE:
En die is er. En ik ga er nu vanuit dat alle fracties nu even los van alle politieke kwalificaties van dit moment, het debat willen aangaan over de inhoud.


CARASSO:
Maar D66 heeft het niet makkelijk gemaakt voor u.


BALKENENDE:
Dat zal moeten blijken. We weten allemaal dat elke fractie op zal lopen tegen moeilijke afwegingen. Want je kunt natuurlijk van tevoren zeggen: ach, het moet niet voor ons, maar je hebt ook te maken met de vraag wat Nederland kan bijdragen aan ontwikkeling in andere landen. Wat betekent internationale solidariteit? Wat betekent het om ook risico's te willen lopen? Wat betekent het om bij te dragen aan ontwikkeling van het leven van mensen daar? Die vraag moet ook worden gesteld. En ik hoop dat men het debat zo zal voeren, dat het gaat om wat Nederland kan betekenen voor de ontwikkeling van Afghanistan. En dat men dan vervolgens de balans opmaakt. En ik hoor nu weer niemand praten over de inhoud, het gaat over de politieke kwalificaties. Laten we het over de inhoud hebben.


CARASSO:
Maar misschien komt dat wel door die rare formulering van het kabinet?


BALKENENDE:
Dan zeg ik ook: iedereen weet dat als je een discussie afrondt en er komt een brief, dan besluit je daar natuurlijk ook over. Dat vervolgens een kabinet zegt: wij houden rekening met de gevoelens van een Kamer, wat is daar mis mee? Ik begrijp dus ook niet dat men in één keer die grote woorden nodig heeft die u net citeert. Want als een kabinet zegt: dit is een moeilijke afweging, dat geldt voor het kabinet en dat geldt voor een Kamer, wij willen de dialoog zoeken, dan begrijp ik niet dat je die open opstelling van het kabinet op zo'n manier probeert neer te sabelen.


CARASSO:
U wilt een breed draagvlak in de Kamer. Wat is uw definitie van breed?


BALKENENDE:
Daar doe ik nu geen uitspraken over.


CARASSO:
Maar de CDA-fractie heeft ook al in een eerste reactie laten weten dat er een tweederde meerderheid nodig is. Anders moet het kabinet besluiten niet te gaan.


BALKENENDE:
Ik kom op dit moment zeker niet aan die afweging toe. Ik vind dat we het eerst maar eens moeten hebben over de vraag wat er in de brief staat. Hoe kijken de fracties er tegen aan? Laten we inhoudelijk het debat zoeken en de eindafweging die komt daarna.


CARASSO:
Het is toch niet aan het fractie van CDA om voor u een grens te trekken?


BALKENENDE:
Ik hoor dat er op het ogenblik allerlei opmerkingen worden gemaakt.


CARASSO:
U schrikt zich dood van de eerste reacties, of niet?


BALKENENDE:
Nee, natuurlijk niet. We weten allemaal hoe moeilijk dit soort discussies liggen. We weten dat het politieke spel soms hard wordt gespeeld. Dus ik sta er helemaal niet van te kijken. Het enige wat ik zeg is: laten we een gewetensvolle afweging maken. En laten we het debat met elkaar aangaan op een open manier. En laten we argumenten wisselen.


CARASSO:
Maar wat vindt u er van dat het CDA eigenlijk voor het kabinet de grens stelt?


BALKENENDE:
Dit is een onderdeel van kwalificaties van bijvoorbeeld het draagvlak. En de fractie zegt er iets over. Dat mag ook na afloop van een discussie in het kabinet.


CARASSO:
Het gaat weer niet over de inhoud. Het gaat over wat u moet doen.


BALKENENDE:
Dat zullen we dan verder zien. De CDA-fractie heeft natuurlijk aangedrongen op een breed draagvlak. En waarom? Omdat in het verleden altijd is gezegd dat wanneer je Nederlandse militairen uitstuurt, en die militairen van ons zijn goede professionals, die hebben een grote reputatie in het buitenland, die weten ook wat de risico's zijn; als je Nederlanders naar andere landen stuurt, dan moeten zich gedragen weten door steun. En dat is denk ik de achtergrond geweest van de CDA-fractie om dit getal te noemen. Maar ik houd me daar nog maar eventjes buiten.


CARASSO:
Vanavond heeft u in ieder geval iets leuks, als het goed is. Een kerstdiner met het kabinet. Heeft u dit keer, net als bij de Koningin, het menu zelf ook mogen samenstellen?


BALKENENDE:
Het is niet langs me heen gegaan in ieder geval.


CARASSO:
Wat staat er op het menu?


BALKENENDE:
Dat ga ik niet vertellen. Het moet een beetje een verrassing blijven voor de leden van het kabinet. Het is overigens wel heel goed dat het we het jaar afsluiten. U zegt: u heeft vanavond iets leuks. We hebben trouwens regelmatig leuke dingen als leden van het kabinet.


CARASSO:
Maar ook regelmatig niet leuke dingen.


BALKENENDE:
Nee, maar dat hoort er nu eenmaal bij. Regeren is niet gemakkelijk. Er zijn hele goede momenten, er zijn moeilijke momenten. Dat weten we allemaal. Maar ik zie wel aan het eind van het jaar dat er een balans is die wat mij betreft echt naar de positieve kant doorslaat, omdat onze hervormingsagenda goed op de rails staat. De economische ontwikkeling gaat beter. We zien resultaten van het beleid. Internationaal spelen we ons partijtje mee. Zie wat is gebeurd in Europa.


CARASSO:
U kunt het allemaal nog even kwijt.


BALKENENDE:
Dus dat geeft mij eerlijk gezegd aan het eind van dit jaar een heel goed gevoel.


CARASSO:
En u wilt ook niet zeggen wat het toetje is?


BALKENENDE:
Nee, dat ga ik u niet vertellen. Maar laat ik iets anders doen, dit is ook uw laatste uitzending. Ik wil u danken voor de plezierige contacten, de interviews, en ik wens u alle goeds in uw nieuwe rol bij Radio 1. We zullen dan zien of de kwaliteit die u steeds naar voren heeft gebracht, ook daar weer terug zal komen.


CARASSO:
Nou ben ik een keer stil. Ik wilde het voorkomen, maar het is u gelukt. Dank u wel in ieder geval. En een goed kerstdiner. (Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RS)

donderdag 22 december 2005