De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
ons kenmerk: IZ. 2005/3229
datum: 22-12-2005
onderwerp: Verslag Landbouw- en Visserijraad 20-22 december 2005
Bijlagen:
Geachte Voorzitter,
Hierbij breng ik u verslag uit van de Landbouw- en Visserijraad die van 20 tot en met 22 december jl. in Brussel plaatsvond.
Zoals elk jaar in december stond de visserijagenda grotendeels in het teken van de onderhandelingen over de vaststelling van de total allowable catches (TAC's) en quota voor het volgend jaar. Ook dit jaar heeft de Raad hierover een akkoord bereikt, dat voor Nederland met name voor wat betreft de visserij op schol en tong bevredigend is. Daarnaast zijn er TAC's en quota afgesproken voor de Oostzee en is een pakket van herstelmaatregelen voor de tongbestanden in het Westelijk Kanaal en de Golf van Biskaje vastgesteld. Onder diversen heeft Commissaris Borg zijn plannen ontvouwd voor de herstructurering van de visserijsector in verband met de huidige economische crisis en is het actieplan van de Commissie voor de vereenvoudiging van het visserijbeleid toegelicht.
Het grootste wapenfeit van de landbouwbespreking was het akkoord over de nieuwe bestrijdingsrichtlijn voor aviaire influenza en de bijbehorende afspraken over communautaire vergoedingen. Verder heeft de Raad conclusies aangenomen over de vereenvoudiging van landbouwwetgeving en is een akkoord bereikt over de wijnovereenkomst tussen de EU en de VS. Zoals verwacht was er in de Raad geen gekwalificeerde meerderheid voor of tegen de markttoelating van de genetisch gemodificeerde maïslijn 1507. Tot slot stond er een aantal punten onder diversen geagendeerd, waaronder het afschaffen van exportrestituties voor levende runderen.
Lijst met A-punten
Zie bijlage.
TAC's en quota voor 2006
De Raad heeft met een onthouding van Zweden de TACs en quota voor 2006 vastgesteld.
Mijn inzet was gericht op het bieden van een meerjarig perspectief waarbij een verantwoorde afweging wordt gemaakt tussen de biologische maatregelen aan de ene kant en de sociaal economische belangen aan de andere kant. In het kader van een meerjarenaanpak heb ik stabiliteit van TACs, behoud van het aantal zeedagen en stimulering van meer selectieve visserij bepleit. Ik heb daarbij ook gewezen op de herstructureringsoperatie - en het draagvlak daarvoor bij de sector - van de visserijvloot in Nederland.
De tong TAC in de Noordzee is voor 2006 vastgesteld op 17.670 ton. Dat is 5 procent minder dan in 2005 (18.600 ton). Hier bovenop komt nog het deel van het quotum dat de vissers in 2005 niet hebben opgevist. Derhalve is er in de praktijk sprake van gelijkblijvende vangstmogelijkheden. De inzet van de Europese Commissie was aanvankelijk een reductie van 15 procent. De vangsthoeveelheid voor schol in de Noordzee gaat omlaag van 59.000 naar 57.441 ton; een daling van 3%.
Voor de zogenoemde geassocieerde soorten (andere platvissoorten in de Noordzee, zoals tarbot, griet en tongschar) wilde de Commissie aanvankelijk de TAC's verlagen met 10 procent. Ook hier is besloten tot een vermindering van 5 procent.
De TAC voor kabeljauw daalt met 15% van 27.300 ton in 2005 naar 23.205 ton in 2006. Het kabeljauwbestand blijft achter bij het verwachte herstel. De Commissie stelde in het kader van kabeljauwherstelmaatregelen een aanvullende reductie voor van het aantal dagen dat de boomkorvloot mag uitvaren (de 'zeedagen'). In het licht van de gerealiseerde - en door de huidige sanering nog te realiseren - verlaging van de visserij inspanning heb ik mij sterk verzet tegen de voorgestelde zeedagenreductie. Het aantal zeedagen is nu gereduceerd van 156 dagen per jaar naar 143 dagen. Het Commissie- voorstel was 133 dagen per jaar. Door rekening te houden met de vlootsanering zal het aantal zeedagen in de praktijk ongeveer gelijk blijven. Bovendien zijn er met het oog op een grotere selectiviteit 12 extra dagen toegekend voor het vissen met een grotere maaswijdte. Ook bestaat de mogelijkheid tot het toekennen van drie extra dagen, indien er in het kader van wetenschappelijk onderzoek naar zogenoemde discards waarnemers aan boord zijn. Met deze aanpak is er in zijn totaliteit meer ruimte voor de boomkorvloot ontstaan.
De haring-TAC is vastgesteld op 454.751 ton, een daling van 15 procent ten opzichte van 2005 (535.000 ton). De TAC voor horsmakreel, een belangrijke vissoort voor de Nederlandse trawlersector, blijft gelijk op 137.000 ton. De makreel - TAC daalt licht van 420.000 ton in 2005 naar 415.824 ton in 2006. De TAC voor blauwe wijting - en in het verlangde daarvan het Nederlands quotum - daalt aanzienlijk naar 600.000 ton. De Raad heeft tevens besloten tot een andere verdeling van de vangstmogelijkheden voor blauwe wijting.
Tot slot heeft de Landbouw- en Visserijraad Nederland ontheffing gegeven om volgend jaar met de pulskor, een milieuvriendelijk- en brandstofbesparend vistuig, aan de slag te gaan op voorwaarde dat er een positief wetenschappelijk advies komt.
Het resultaat voor platvisvisserij vind ik zowel voor de TAC's, de zeedagen en de bevordering van selectiviteit bevredigend. Hier is stabiliteit bereikt. Ook het besluit met betrekking tot de pulskor is een belangrijke stap op weg naar een meer milieuvriendelijke en energiezuinige visserij. Over de uitkomst met betrekking tot de verdeling van blauwe wijting ben ik teleurgesteld. Deze is tot stand gekomen op basis van de historische visrechten van de lidstaten. Sommige lidstaten maakten daar in de praktijk nauwelijks gebruik van. Lidstaten zoals Nederland, die dat wel doen, zijn daardoor onevenredig benadeeld.
TAC's en quota Oostzee voor 2006
De Raad heeft met een tegenstem van Zweden een akkoord bereikt over de Tacs en quota voor de Oostzee.
Herstel van de tongbestanden in het Westelijk Kanaal en de Golf van Biskaje
De Raad heeft met unanimiteit de verordening met herstelmaatregelen voor tong in de Golf van Biskaje aangenomen. Over de tong in het Westelijk Kanaal zal in een later stadium worden besloten.
Bestrijding aviaire influenza
De Raad heeft zonder verdere discussie een akkoord bereikt over nieuwe regels voor de bestrijding van aviaire influenza (AI). Tijdens de diverse uitbraken van AI in de afgelopen jaren is gebleken dat de huidige regels - die uit 1992 stammen - tekortschieten. Dit gold met name op het gebied van de bestrijding van laag pathogene aviaire influenza (LPAI) en op het gebied van vaccinatie, volksgezondheid en hobbydieren. Tegen deze achtergrond is de afgelopen maanden hard gewerkt om overeenstemming te bereiken over het in juni jl. gepresenteerde Commissievoorstel voor nieuwe bestrijdingsregels. Voor de bestrijding van hoog pathogene aviaire influenza (HPAI) verandert met dit voorstel weinig. Nieuw in deze ontwerp-Richtlijn zijn de maatregelen om LPAI te bestrijden. Op bedrijfsniveau zijn de maatregelen flexibel, op gebiedsniveau zijn de te nemen maatregelen streng. In de oorspronkelijk voorgelegde versie hoorde hier onder andere het instellen van een formeel beperkingsgebied van 3 km bij. In de Nederlandse visie zijn dit te vergaande maatregelen. Nederland heeft zich er dan ook voor ingezet om de maatregelen in dit beperkingsgebied alleen op basis van risicoanalyse in te zetten. Dit heeft Nederland helaas niet kunnen bereiken, wel hebben we kunnen bereiken dat het gebied waar de maatregelen voor gelden verkleind is tot 1 km.
Verder kunnen met het nieuwe voorstel ook voor niet-commercieel gehouden pluimvee (hobbypluimvee) en andere in gevangenschap gehouden vogels, passende maatregelen genomen worden. Een ander nieuw element is de mogelijkheid die wordt gecreëerd voor preventieve vaccinatie. Noodvaccinatie is momenteel reeds toegestaan, maar is uiteraard vooral gericht op de korte termijn. Preventieve vaccinatie kan daarentegen worden gezien als een lange termijn maatregel en mag onder strikte voorwaarden worden toegepast bij pluimvee en andere in gevangenschap gehouden vogels die een risico lopen op besmetting met HPAI of LPAI.
Een voorbeeld hiervan is pluimvee met vrije uitloop. Tot slot wordt met dit voorstel het verband met de volksgezondheid versterkt. Zo worden in geval van een AI-uitbraak de relevante volksgezondheidsautoriteiten voortaan direct betrokken bij de bestrijding.
De ervaringen die Nederland tijdens de uitbraak van AI in 2003 heeft opgedaan zijn tot mijn tevredenheid grotendeels in het voorstel opgenomen. Het is met name positief dat meer ruimte wordt geboden voor vaccinatie. Ik heb dan ook ingestemd met het voorstel.
Daarnaast heeft de Raad een besluit genomen over de communautaire vergoedingen bij de bestrijding van AI. In aanloop naar de Raad kwam het voorzitterschap met een nieuw compromis waarin werd voorgesteld de kosten voor de bestrijding van LPAI gelijk te trekken met die voor de bestrijding van HPAI, namelijk voor 50%. Aanvankelijk was voor LPAI een communautaire vergoeding van slechts 30% voorzien, maar hier kon niet de benodigde gekwalificeerde meerderheid worden gevonden. Ik ben van meet af aan voorstander geweest van het gelijktrekken van de vergoeding voor LPAI en HPAI en ik heb mijn steun gegeven aan het compromisvoorstel.
Markttoelating genetisch gemodificeerde maïslijn 1507
Zoals verwacht was er in de Raad geen gekwalificeerde meerderheid voor of tegen de markttoelating van de genetisch gemodificeerde maïslijn 1507 van Pioneer voor humane consumptie. Conform de geldende procedure zal de Commissie het voorstel nu zelfstandig vaststellen. Omdat ik net als de Commissie van mening ben dat de maïssoort even veilig is als conventionele maïs, heb ik voor markttoelating gestemd.
Vereenvoudiging landbouwwetgeving
De Raad heeft conclusies aangenomen over de in oktober jl. gepresenteerde mededeling van de Commissie over de vereenvoudiging van landbouwwetgeving. Daarin wordt de Commissie onder meer opgeroepen volgend jaar een actieplan te presenteren, met daarin opgenomen de specifieke beleidsgebieden en instrumenten die voor vereenvoudiging in aanmerking komen. Verder zal de Commissie jaarlijks een voortgangsverslag aan de Raad uitbrengen. Van mijn zijde heb ik aangedrongen op meetbare doelstellingen voor de vermindering van administratieve lasten. Dit element is goed in de conclusies verwoord, die dan ook op mijn steun konden rekenen.
EU-VS wijnovereenkomst
Het akkoord dat de Commissie na meer dan twee decennia onderhandelen met de VS heeft bereikt over een overeenkomst over de handel in wijnen, is door de Raad goedgekeurd. Hiermee vervalt de dreiging dat de VS een WTO-panel aanspannen. Nederland heeft geen echt duidelijke belangen bij dit akkoord, maar ik ben van mening dat er een evenwichtig pakket op tafel ligt. Dit akkoord zal de onderlinge handel tussen de VS en de Gemeenschap een stevige impuls geven. Dat is een goede zaak en bovendien een extra reden om in de aankomende hervorming van de marktordening voor wijn het accent te leggen op de versterking van de concurrentiekracht.
Cross compliance
Duitsland vroeg in de Raad of de wetgeving op het gebied van hygiëne die de afgelopen anderhalf jaar is aangenomen, wel of niet onderdeel uitmaakt van de cross compliance-voorwaarden. De Commissie heeft recentelijk aangegeven dat zij van oordeel is dat dit wel het geval is. In navolging van Duitsland gaven meerdere lidstaten echter aan van mening te zijn dat voor een wijziging van de cross compliance-voorwaarden een Raadsbesluit nodig is. Ook ik heb mij in woorden van deze strekking uitgelaten. Commissaris Fischer Boel hield echter voet bij stuk. De kwestie zal nu begin volgend jaar in het Speciaal Comité voor Landbouw opnieuw aan de orde worden gesteld.
Diversen
a) Herstructurering van de visserijsector in verband met de huidige economische crisis
De Commissaris heeft de Raad geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot mogelijke maatregelen ter ondersteuning van de visserijsector in verband met de gestegen brandstofprijzen.
De Commissaris benadrukte dat niet alleen de brandstof, maar ook andere factoren bijdragen aan de crisis. Eventuele maatregelen zullen beoordeeld moeten worden op hun impact, onder meer op de bestanden en op concurrentie. Bovendien moeten korte-termijn oplossingen inpasbaar zijn in een langetermijnstrategie.
De Commissaris kondigde twee besluiten aan die het College binnenkort gaat nemen. Een besluit in de vorm van een Mededeling van de Commissie over verbetering van de economische situatie van de sector (begin 2006), waarin een raamwerk voor interventies van lidstaten wordt gepresenteerd. Het doel is om hiermee het juridische kader te verhelderen en daarmee het level playing field te versterken. Maatregelen om energiezuinigere tuigages en motoren te stimuleren zullen in de discussie rondom het toekomstige structuurfonds voor de visserij een plaats krijgen; bovendien is de Commissie bereid om op basis van de besluitvorming over dit fonds, indien nodig ook het huidige FIOV aan te passen. Het tweede besluit betreft een Commissievoorstel dat onder meer specifiek de minimis (drempelbedrag waaronder steun niet aan de Commissie gemeld hoeft te worden) behandelt.
b) Actieplan vereenvoudiging gemeenschappelijk visserijbeleid
De Commissaris heeft het Actieplan Vereenvoudiging van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) gepresenteerd. Hij benadrukte dat één van de belangrijkste wensen van de stakeholders ten aanzien van het visserijbeleid ook op dit terrein ligt. In de komende drie jaar wil de Commissie maatregelen gaan ontwikkelen die eenvoudiger te begrijpen en toe te passen zijn. Dat betekent dat wetgeving helderder moet worden, dat informatie meer en makkelijker toegankelijk moet worden en dat de administratieve lasten van overheden verminderd moeten worden.
De Commissaris zal zich in deze vooral richten op de TAC's, op de technische maatregelen, op dataverzameling, op controle en op rapportageverplichtingen.
De Raad heeft met instemming kennisgenomen van de presentatie. In de discussie heb ik aangegeven dat vereenvoudiging van het GVB zowel op de korte als de lange termijn prioriteit moet hebben. Ik heb daarbij gevraagd ook oog te hebben voor andere wetgeving dan visserijwetgeving, zoals de maritieme wetgeving en de vergunningverlening in het kader van de vogel - en habitatrichtlijnen. Tevens heb ik voorgesteld dat de Raad jaarlijks de stand van zaken op basis van een voortgangsverslag van de Commissie bespreekt.
c) Aviaire influenza
Commissaris Kyprianou bracht schriftelijk verslag uit van de laatste ontwikkelingen rondom de uitbraak van AI. Sinds de vorige Landbouw- en Visserijraad heeft het HPAI-virus zich uitgebreid naar Oekraïne, in reactie waarop de Commissie passende maatregelen heeft getroffen. Daarnaast bracht de Commissie de internationale conferentie over aviaire influenza die op 16 en 17 januari a.s. in Peking wordt gehouden, onder de aandacht. De lidstaten werden opgeroepen hierbij aanwezig te zijn, om het belang van assistentie bij de bestrijding van AI in derde landen te benadrukken.
d) Catarrale schapenkoorts (blue tongue)
Spanje verzocht de Commissie meer aandacht te besteden aan de bestrijding van catarrale schapenkoorts (blue tongue). Diverse zuidelijke lidstaten zijn de afgelopen jaren geconfronteerd met de uitbraak van deze dierziekte, die zich onder meer via muggen verspreidt. Om een effectief preventiebeleid te voeren, pleitte mijn Spaanse collega voor versterkte samenwerking met in het bijzonder de Noord-Afrikaanse landen. Dit zou bijvoorbeeld in het kader van de EU New Neighbourhood Policy kunnen geschieden. Commissaris Kyprianou bevestigde het belang van samenwerking met derde landen en liet weten dat veterinaire aangelegenheden met Marokko momenteel worden besproken in het kader van een nieuw actieplan voor externe betrekkingen.
e) Actieplan bescherming dierenwelzijn 2006-2010
Commissaris Kyprianou liet weten dat het actieplan voor de bescherming van het dierenwelzijn voor de periode 2006-2010 nog niet gereed was. De presentatie ervan wordt derhalve over de jaarwisseling heen getild.
f) Economische gevolgen van aviaire influenza voor de pluimveesector
Italië vroeg in de Raad aandacht voor de situatie op de pluimveemarkt, die als gevolg van de uitbraak van AI zeer slecht is. Mijn Italiaanse collega vroeg de Commissie om meer flexibiliteit voor nationale maatregelen. Commissaris Fischer Boel liet weten dat ze de situatie zorgvuldig volgt en dat het instellen van exportrestituties de enige beschikbare marktmaatregel is.
De restituties voor eendagskuikens en broedeieren zijn reeds verhoogd en de Commissie heeft restituties op bevroren kippenbouten geherintroduceerd. Van mijn zijde heb ik aangegeven belang te hechten aan zorgvuldigheid ten aanzien van de keuze van bestemmingen van gesubsidieerde export en in ieder geval de export naar West-Afrika zoals reeds het geval is, uitgesloten dient te blijven van restituties.
g) Uitvoerrestituties voor levende dieren
Denemarken heeft in de Raad gepleit voor het afschaffen van exportrestituties op levende slachtrunderen naar derde landen. Commissaris Fischer Boel schaarde zich achter dit pleidooi en kondigde een voorstel aan om deze exportrestituties af te schaffen. Ik heb aangegeven dit voorstel te kunnen steunen.
h) WTO-onderhandelingen
De Raad heeft kort stil gestaan bij de uitkomsten van ministeriële WTO-conferentie in Hongkong. Er heeft verder geen discussie plaatsgevonden.
i) Werkprogramma van de Raad voor 2006
Oostenrijk en Finland hebben hun gezamenlijk opgesteld werkprogramma voor 2006 op het gebied van landbouw en visserij aan de Raad gepresenteerd. Voorname elementen daaruit zijn de vereenvoudiging van landbouwwetgeving en de hervorming van de marktordeningen voor groenten en fruit, wijn en bananen. Tevens zal werk worden gemaakt van het nog te verschijnen actieplan voor biomassa en de verwachte voorstellen voor biobrandstoffen. Op het terrein van visserij zullen de onderhandelingen over het Europees Visserijfonds worden afgerond en zal worden gewerkt aan diverse herstel- en beheersplannen. Ook staat het groenboek geagendeerd dat de Commissie over de toekomstige EU mariene strategie zal presenteren en zullen in december de jaarlijkse onderhandelingen over de TAC's en quota worden gevoerd.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
Bijlage
Op het gebied van landbouw en visserij zijn de volgende voorstellen als A-punt, dat wil zeggen zonder discussie, door de Raad aangenomen:
* Aanneming van een beschikking van de Raad tot wijziging van Beschikking 2004/465/EG inzake een financiële bijdrage van de Gemeenschap aan de visserijcontroleprogramma's van de lidstaten;
* Aanneming van een verordening van de Raad betreffende de instandhouding door middel van technische maatregelen van de visbestanden in de Oostzee, de Belten en de Sont, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1434/98;
* Aanneming van een verordening van de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1493/1999 houdende een gemeenschappelijke ordening van de wijnmarkt;
* Aanneming van een besluit van de Raad betreffende de sluiting van een overeenkomst in de vorm van een briefwisseling tussen de Europese Gemeenschap en Thailand overeenkomstig artikel XXVIII van de GATT 1994 inzake de wijziging van concessies voor rijst die zijn opgenomen in de aan de GATT 1994 gehechte EG-lijst CXL;
* Verslag van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over de door de lidstaten genomen maatregelen om te voldoen aan Verordening (EG) nr. 1774/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 3 oktober 2002 tot vaststelling van gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten;
* Mededeling van de Commissie over het TSE-stappenplan (Voortgangsverslag);
* Internationale Unie tot bescherming van kweekproducten (UPOV): goedkeuring van een gezamenlijke verklaring van de Raad en de Commissie betreffende de voorbereiding van vergaderingen, verklaringen en stemmingen van de UPOV;
* Actieplan voor wetshandhaving in de bosbouw (FLEGT)
* Aanneming van een verordening van de Raad inzake de opzet van een FLEGT-vergunningensysteem voor de invoer van hout in de Europese Gemeenschap; en
* Aanneming van een besluit van de Raad om de Commissie te machtigen onderhandelingen te openen over partnerschapsovereenkomsten tot uitvoering van het EU-actieplan voor wetshandhaving, bestuur en handel in de bosbouw;
* Voorstel voor een verordening van de Raad houdende specifieke maatregelen op landbouwgebied ten behoeve van de ultraperifere gebieden van de Unie (politiek akkoord);
* Voorstel voor een verordening van de Raad tot vaststelling van een herstelplan voor zwarte heilbot in het kader van de visserijorganisatie in het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan;
* Aanbeveling van de Commissie aan de Raad tot machtiging van de Commissie om onderhandelingen te openen over verscheidene wijzigingen in het Verdrag inzake toekomstige multilaterale samenwerking op visserijgebied in het Noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan (het NEAFC-Verdrag) teneinde het bij te werken, de werkingssfeer ervan te verruimen, de doelstellingen ervan te herzien en de voor die doelstellingen in te zetten middelen aan te passen;
* Aanneming van een verordening van de Raad tot vaststelling van maatregelen voor het herstel van de bestanden van zuidelijke heek en langoustines in de Cantabrische Zee en ten westen van het Iberisch schiereiland, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 850/98 voor de instandhouding van de visbestanden via technische maatregelen voor de bescherming van jonge exemplaren van mariene organismen.
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit