IKON-televisie
donderdag 29 december 2005
Nederland 1
23.15 - 00.07 uur: DE DONDERDAG DOCUMENTAIRE:
DE LAATSTE EER
Voorzichtig tillen vier in het zwart geklede dragers de blankhouten kist op de baar. Aan weerskanten brandt een kaars. De aula van begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag is bijna leeg. De overledene wordt begraven door de gemeente. De afwezigheid van nabestaanden leidt tot vragen. Had de overledene geen familie, een partner, kinderen misschien? Was er nu werkelijk niemand die hem of haar de laatste eer wilde bewijzen?
Volgens de wet op de lijkbezorging zijn burgemeesters verplicht zich te ontfermen over een uitvaart waar geen opdrachtgever voor is. In de praktijk voeren de gemeentelijke sociale diensten deze taak uit. Naar schatting overlijden in Nederland per jaar enkele duizenden mensen die geen familie meer hebben, of die er geen contact meer mee hebben. Mensen die niemand nalaten om hen te begraven.
John Appel reconstrueert in De laatste eer de levens van enkele overledenen die door de sociale dienst begraven worden. Voor Wim en Gerard, twee doorgewinterde ambtenaren van de afdeling Bijzondere Hulpverlening in Den Haag, is dit dagelijkse kost. Nabestaanden opsporen is hun belangrijkste taak. Stukje bij beetje komen zij er dan achter, hoe het leven van de overledene eruit heeft gezien.Vaak blijken er wel familieleden te zijn, maar zijn er geen middelen of zien zij er teveel tegenop om een uitvaart te regelen. Soms zijn de verhoudingen zo verstoord dat de nabestaanden het overlijden negeren.
Een oordeel is snel geveld, maar de werkelijkheid is meestal complex. In gesprekken met nabestaanden en met mensen uit de omgeving van de overledene wordt zichtbaar wat er schuil gaat achter de verlatenheid aan het graf. Wat dan vaak boven komt is de onmacht om contacten te onderhouden en om verstoorde verhoudingen te herstellen. Tenslotte volgt de eenzaamheid; tot de dood ons scheidt.
Regie: John Appel; research: Saskia Hamming; eindredactie: Margje de Koning.
IKON