Gemeente Woudenberg
GGD-onderzoek biedt nieuwe bouwstenen voor gezondheidsbeleid gemeenten.
De gezondheidspeiling uit 2004 onder ruim 5.000 volwassenen in regio
Eemland levert gemeenten een schat aan informatie op over de
lichamelijke en psychische gezondheid, leefgewoonten, zorg en
preventie, woonomgeving en huiselijk geweld. Door de hoge respons
(59%) ontstaat een goed beeld van de gezondheidssituatie van 20 tot 65
jarigen.
GGD Eemland voert regelmatig dergelijk onderzoek uit om te peilen hoe
het gesteld is met de gezondheid en factoren die hierop van invloed
zijn. Dergelijk onderzoek vormt een belangrijke basis voor het
gezondheidsbeleid van gemeenten, omdat nu bekend is wat de
belangrijkste problemen zijn en bij welke groepen in de bevolking ze
het meest voorkomen.
Gemeenten kunnen daardoor gefundeerde keuzes maken en accenten leggen
in het lokale gezondheidsbeleid. Tevens biedt het onderzoek
aanknopingspunten voor het beleid van GGD Eemland en andere relevante
organisaties die actief zijn in de regio Eemland.
Meer dan de helft heeft een chronische ziekte
Verreweg de meeste mensen in de regio voelen zich gezond. Toch heeft
meer dan de helft (56%) van de 20-65 jarigen een chronische ziekte of
aandoening. Ruim eenderde van alle respondenten voelt zich in zijn of
haar dagelijks leven ernstig (9%) of licht (27%) belemmerd door
chronische ziekten of aandoeningen. De meest genoemde aandoeningen
zijn migraine (19%), aandoening van nek of schouder (13%), aandoening
van rug (11%), gewrichtsslijtage (10%) en hoge bloeddruk (10%). Roken,
te veel verzadigd vet, te weinig groente en fruit en onvoldoende
beweging zijn leefstijlfactoren die mede bijdragen aan het ontstaan
van ziekten. Ter preventie van chronische ziekten is aandacht voor
bovenstaande leefstijlfactoren zeker wenselijk. Gemeenten dienen
blijvend te investeren in bestaande én nieuwe preventieve activiteiten
en voorzieningen.
Bijna 1 op de 10 heeft een lichamelijke beperking
Bijna één op de tien (9%) van de 20-65 jarige Eemlanders heeft een
lichamelijke beperking in mobiliteit, horen en/of zien. Lichamelijke
beperkingen kunnen (ernstige) gevolgen hebben voor de kwaliteit van
leven en het functioneren van mensen. Respondenten met een
lichamelijke beperking ervaren vaker een minder goede kwaliteit van
leven, rolbeperkingen en participatieproblemen. Het bevorderen van
maatschappelijke participatie is een essentiële taak van gemeenten.
Cijfers van dit onderzoek laten zien dat ook chronisch zieken en
mensen met beperkingen tussen de 20 en 65 jaar hiervoor een kwetsbare
groep vormen.
1 op de 6 heeft een slechte psychische gezondheid
In Eemland heeft 16% van de volwassenen een slechte psychische
gezondheid en 17% depressieve klachten. De effecten hiervan op de
kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie kunnen, evenals
bij lichamelijke beperkingen, groot zijn. Het verdient aanbeveling om
te onderzoeken of het bestaande preventie en hulpaanbod toereikend is
en of de doelgroep hiermee in voldoende mate bereikt wordt.
Eenzaamheid is niet alleen een probleem van ouderen
Uit dit onderzoek blijkt dat bijna eenderde van de respondenten (31%)
tussen de 20 en 65 jaar zich eenzaam voelt. Dit komt overeen met
gegevens uit andere onderzoeken.
Eenzaamheid hangt sterk samen met depressieve klachten en psychische
gezondheid. Daarnaast komen bij eenzame personen meer chronische
aandoeningen voor en hebben zij vaker te kampen met lichamelijke
beperkingen.
Bijna een kwart ervaart problemen of moeilijkheden met de financiën
Relatief veel mensen geven aan financiële problemen te hebben. Mensen
die aangaven financiële problemen te hebben, hebben ook vaker een
minder goede lichamelijke en psychische gezondheid en voelen zich
vaker eenzaam. Bezuinigingsmaatregelen in de sociale zekerheid en
gezondheidszorg zullen voor deze groep daarom grote gevolgen kunnen
hebben. Iedere gemeente dient minimaal zorg te dragen voor een
passende schuldhulpverlening en schuldsanering. Daarnaast dienen
gemeenten zorg te dragen voor een goede toegankelijkheid van
voorzieningen voor mensen met een laag inkomen.
Bijna eenderde overschrijdt de norm voor verantwoord alcoholgebruik
Als alcohol met mate wordt gedronken, schaadt dat de gezondheid niet.
Het NIGZ houdt als norm voor verantwoord alcoholgebruik aan voor
mannen maximaal 3 en voor vrouwen maximaal 2 standaardglazen alcohol
per dag èn tenminste 2 dagen in een week geen alcohol drinken om
gewoontevorming te voorkomen. Deze norm wordt door bijna eenderde
(30%) van de Eemlanders van 20 tot 65 jaar overschreden (mannen 39%,
vrouwen 25%).
Eén op de acht Eemlanders drinkt (zeer) excessief.
Excessief alcoholgebruik omvat op 8 tot 18 dagen per maand 6 of meer
glazen alcohol of op 20 of meer dagen per maand 4 tot 5 glazen
alcohol. Zeer excessief alcoholgebruik houdt in 20 of meer dagen per
maand 6 of meer glazen alcohol. Excessief of zeer excessief
drankgebruik komt het meest voor bij mannen (24% versus 5% van de
vrouwen) en bij jong volwassenen. Alcoholgebruik dient een belangrijk
speerpunt te zijn in het gezondheidsbeleid van gemeenten.
Ongezond eten en onvoldoende bewegen leidt tot overgewicht
In Eemland is bij 43% van de volwassenen sprake van overgewicht,
waarvan bij 9% sprake is van ernstig overgewicht (obesitas).
Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor diverse ziekten. Het
voorkomen van overgewicht dient een belangrijk speerpunt te zijn in
het gezondheidsbeleid van gemeenten. Vast staat dat ongezonde voeding
en onvoldoende beweging dé twee belangrijkste factoren zijn die leiden
tot overgewicht. Uit het onderzoek blijkt dat een ruime meerderheid
van de volwassenen niet voldoet aan de richtlijnen Goede Voeding: 69%
eet minder dan twee stuks fruit per dag en 71% eet minder dan 200 gram
groente per dag. Verder voldoet 44% niet aan de Nederlandse Norm
Gezond Bewegen (tenminste 5 dagen per week een half uur matig
intensief bewegen). Eén op de tien respondenten is volledig inactief
(geen enkele dag tenminste 30 minuten lichamelijk actief).
Een ongezonde leefwijze wordt blijkbaar niet herkend
Hoewel de gegevens over leefwijzen duiden op een betrekkelijk
ongezonde leefwijze van de bevolking in Eemland in het algemeen, wordt
dit door de bevolking zelf niet zo ervaren. Slechts 3% van de
respondenten in Eemland vindt de eigen manier van leven ongezond of
zeer ongezond. De meeste mensen (71%) noemen de eigen manier van leven
juist gezond of zeer gezond.
Geven van mantelzorg psychisch zwaar
18% van de volwassenen in Eemland tussen de 20 en 65 jaar geeft
mantelzorg. Het geven van mantelzorg blijkt een belasting te zijn voor
de betrokkenen. Problemen die door veel mantelzorgers aangegeven
worden zijn onder andere dat het geestelijk te zwaar is, dat men te
weinig tijd voor zichzelf of het gezin heeft en dat ze een gebrek aan
steun uit de omgeving ervaren. Ook is men vaak onvoldoende bekend met
mogelijkheden voor praktische ondersteuning en hulpmiddelen. Gezien
bovenstaande problematiek en de te verwachten toename van het beroep
dat op mantelzorgers gedaan wordt is goede ondersteuning van deze
groep van groot belang.
Huiselijk geweld wordt in 3 op de 4 gevallen niet gemeld
15% van de 20 tot 65 jarigen in Eemland heeft ooit te maken gehad met
een vorm van huiselijk geweld. Daarbij werden zijzelf of een
familielid gekleineerd of bespot, bedreigd met lichamelijk geweld of
daadwerkelijk geslagen, geschopt of van de trap gegooid. Bij 23% van
de personen die huiselijk geweld rapporteerden, kwam dit minder dan
een jaar geleden voor.
Huiselijk geweld komt vaker bij vrouwen dan bij mannen voor. De meest
genoemde daders zijn de (ex) partner of de ouders. Driekwart van de
respondenten die huiselijk geweld hebben meegemaakt, heeft dit niet
gemeld bij een instantie als politie of huisarts. Als belangrijkste
redenen waarom men dit niet gedaan heeft werd aangegeven: het was niet
ernstig genoeg, niet durven en schaamte. Blijvende aandacht voor
huiselijk geweld is noodzakelijk. De aanpak huiselijk geweld in
Eemland dient voortgezet en geïntensiveerd te worden. Extra aandacht
is nodig om de bevolking in Eemland meer bewust te maken van de ernst
en potentiële gevolgen van huiselijk geweld en de mogelijkheden voor
advies en melding.
Risicogroepen
Uit dit gezondheidsonderzoek blijkt dat mensen met een uitkering en
mensen met een lage sociaal-economische status (SES) over de gehele
linie (lichamelijke en psychische gezondheid, leefgewoonten) slechter
scoren. Tevens hebben deze twee groepen vaker problemen op diverse
terreinen tegelijkertijd (bijvoorbeeld men heeft een chronische
aandoening maar heeft ook financiële problemen en overgewicht). Mensen
met een uitkering of met een lage SES zijn dus een kwetsbare groep.
Bekend is dat mensen met een lage SES moeilijk te bereiken zijn, maar
via wijkgericht werken of community projecten zijn goede ervaringen
met gezondheidsbevordering opgedaan. Het is noodzakelijk dat de
gemeenten hun regierol oppakken om de doelgroep zo goed mogelijk te
bereiken.
Laatst gewijzigd op 29/12/2005