Gemeente Vlaardingen
Echte 'haringkoppen' gezocht
06 januari 2006
Reportage: vrijdag 18.00 en 20.00 uur, NOS Journaal.
Reconstructie schedel In 2006 zal in Vlaardingen een onderzoek van
start gaan naar menselijk DNA van echte 'Haringkoppen'. Het is de
bedoeling om dit DNA van authentieke Vlaardingse families te
vergelijken met het DNA dat onlangs in de 1.000 jaar oude Vlaardingse
schedels is aangetroffen. Mensen waarvan de voorouders aantoonbaar in
de 16e eeuw in Vlaardingen woonden, komen voor het onderzoek in
aanmerking. Het is misschien zelfs mogelijk dat nakomelingen van de
duizend jaar geleden overleden Vlaardingers worden getraceerd.
De directe aanleiding voor dit onderzoek is de ontdekking dat de 1.000
jaar oude Vlaardingse schedels, die archeologen enkele jaren terug
hebben opgegraven op de locatie 'Gat in de Markt' nog DNA bleken te
bevatten.
Uit het onderzoek door DNA-deskundige prof. dr. Peter de Knijff van
het Forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek (FLDO) bleek dat het
niet alleen om het best bewaarde DNA van Nederland gaat, maar ook het
tot op heden oudste DNA. De resultaten zijn zo hoopgevend dat ook op
de andere 34 schedels DNA-onderzoek zal plaatsvinden. Daarmee ontstaat
er voor Nederland een uniek bestand van 1.000 jaar DNA. Op basis van
dit bestand kan nader onderzoek worden gedaan naar de herkomst van
Vlaardingers.
Oer-Vlaardingers
Met de opbouw van het unieke databestand van 1.000 jaar oud DNA is het
mogelijk om dit te vergelijken met DNA van authentieke Vlaardingse
families. Op basis van dit onderzoek kan inzicht worden verkregen in
migraties en evolutionaire processen van de moderne mens. Daarmee
overstijgt dit onderzoek het Vlaardingse belang. De DNA-deskundige
prof. dr. Peter de Knijff heeft toegezegd om in zijn laboratorium een
grote groep Vlaardingers het DNA te willen onderzoeken. De gemeente
Vlaardingen zal de kosten op zich nemen van het onderzoek naar het
duizend jaar oude DNA, maar zoekt voor dit onderzoek ook nog een
subsidieverstrekker. De stadsarchivaris H.J. Luth zal de zoektocht
naar oer-Vlaardingers leiden. Het Stadsarchief beschikt over een groot
genealogisch bestand met tienduizenden Vlaardingse voorouders, op
basis waarvan de heer Luth oer-Vlaardingers kan selecteren. Daarnaast
zal de heer Luth het oudste Vlaardingse poorterboek gebruiken. Dit
poorterboek uit 1555 is eigenlijk de neerslag van de eerstbekende
volkstelling, waarbij de Vlaardingse poorters, dat wil zeggen burgers,
genoteerd werden. In dat jaar telde Vlaardingen 261 poorters. Omdat
achter veel poorters een gezin zal hebben gestaan, kan de omvang van
de Vlaardingse bevolking op zon 1.500 geschat worden. Enkele
oer-Vlaardingse families die toen al voorkwamen zijn Buttgen (=Bot),
Drop, Goch en Hoogendam, Fousert, Broek, Bergwerf, De Zeeuw, Brobbel
en Den Admirant. Op basis van het DNA-onderzoek is het misschien zelfs
mogelijk om nakomelingen te traceren van de duizend jaar geleden
overleden Vlaardingers. Wellicht is het mogelijk dat er bijvoorbeeld
nog een nazaat kan worden teruggevonden van de boomkistman, waarvan op
opdracht van het Vlaardings Museum een gezichtsreconstructie is
gemaakt.
Migraties
De zoektocht naar de oer-Vlaardinger zal overigens niet zo eenvoudig
zijn. Door migraties van personen en complete families zullen ook
authentieke Vlaardingse families een voortdurende vermenging hebben
gekend met 'vreemd' DNA. Zo is het heel goed mogelijk dat reeds rond
1000 al handelaren uit verre streken zich vestigden in Vlaardingen. De
schedels dateren uit een periode dat Vlaardingen een turbulente
ontwikkeling doormaakte. Kort na 1000 groeide Vlaardingen namelijk uit
tot de belangrijkste plaats van wat later het graafschap Holland zou
heten, wat een aanzuigende werking op handelaren had die van ver
kwamen. Zo zijn er zelfs resten van Engelse Vikingschepen
aangetroffen, waarvan delen waren gebruikt om er grafkisten van te
bouwen.
Ook op andere wijze kan er vermenging van het DNA hebben
plaatsgevonden. Uit onderzoeken blijkt dat maximaal 1% procent van de
mensen een andere biologische vader heeft dan dat men denkt. Dit zal
in het verleden vermoedelijk niet anders zijn geweest, en dit kan het
onderzoek naar het oer-DNA van de Vlaardinger bemoeilijken. Daarom is
het zo bijzonder dat er in de loop van 2006 in Vlaardingen de
beschikking komt over een voor Nederland uniek databestand van 1.000
jaar oud DNA.
Nieuwjaarsreceptie
Mensen die meer over dit onderzoek willen weten, kunnen terecht op de
Vlaardingse nieuwjaarsreceptie die van 16.00 uur tot 19.00 uur zal
worden gehouden op zaterdag 7 januari in het oude Stadhuis.
Vlaardingers, of mensen van buiten Vlaardingen, die menen oer-oude
wortels te hebben in Vlaardingen kunnen zich aanmelden voor het
DNA-onderzoek op de nieuwjaarsreceptie op het Stadhuis bij de
stadsarchivaris H.J. Luth. Deze zal op basis van het genealogisch
bestand en het poorterboek uit 1555 controleren of de betreffende
persoon in aanmerking komt voor DNA-onderzoek. Het daadwerkelijke
DNA-onderzoek, het afnemen van wat wangslijm, zal na een selectie van
kandidaten in de loop van 2006 plaatsvinden. Op de nieuwjaarsreceptie
zijn ook de schedels zichtbaar waarin het oudste DNA van Nederland is
ontdekt. Stadsarcheoloog T. de Ridder is aanwezig om nadere
toelichting te geven.