Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Geowetenschappen
4 januari 2006
Grondwaterkwaliteit in kaart gebracht
De Utrechtse geowetenschapper Marc Vissers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om de 3-dimensionale grondwaterstroming op een begrijpelijke manier in kaart te brengen. Met een dergelijke kaart is in één oogopslag te zien waar het water in natte natuurgebieden, drinkwaterwinningen en beken/sloten oorspronkelijk vandaan komt, en waar eventuele verontreinigingen vandaan komen en naartoe zullen gaan. Vissers promoveert op 9 januari 2006 aan de faculteit Geowetenschappen.
In de zandige gebieden bevindt zich een belangrijk deel van het Nederlandse grondwater, dat onder andere voor drinkwater wordt gebruikt. Het water begint zijn weg door de ondergrond meestal als regen; al of niet verontreinigd. Vervolgens stroomt het langzaam door de ondergrond in de richting van bijvoorbeeld een beek, natuurgebied, of onttrekkingsput. Al het water dat in één zo'n uittreezone weer aan het oppervlak komt, behoort tot één grondwaterstromingsysteem. Onderweg wisselt het water stoffen uit met de vaste ondergrond. Deze drie factoren samen - stroming, kwaliteit van het voedende water, en geochemische processen - bepalen hoeveel en welke soort stoffen in het grondwater zijn opgelost en de ruimtelijke patronen daarin.
Statische kaart
In zijn promotieonderzoek heeft Vissers voor Salland en het stedelijke gebied rond Hengelo aangetoond dat geobserveerde kwaliteitspatronen gedetailleerd verklaard kunnen worden door deze drie factoren te combineren. De Nederlandse situatie blijkt gekenmerkt door veel kleine grondwaterstromingssystemen, die samenhangen met het kleinschalige drainagesysteem. Ze blijken ook relatief stabiel te zijn in de tijd. Een statische kaart is volgens de promovendus dan ook voldoende voor toepassing in ruimtelijke ordening en grondwaterbescherming.
Ecologie
Dergelijk inzicht ontbreekt nog voor de rest van Nederland, maar wordt steeds belangrijker. Omdat sloten en beken ook door grondwater worden gevoed zijn de kaarten ook voor oppervlaktewater van belang. Grond- en oppervlaktewater moeten schoon genoeg zijn om ecologische en economische functies te kunnen vervullen, zoals in Europese richtlijnen is afgesproken. Met kaarten wordt de wetenschappelijke kennis toepasbaar in ruimtelijke ordening, bijvoorbeeld bij natuurherstelprojecten, sanering van verontreinigingen, de aanleg van de ecologische hoofdstructuur, en het beschermen van drinkwaterwinningen. Er zijn vergevorderde plannen om de Provincie Utrecht in de komende maanden zo ook helemaal in kaart te brengen.
Toxische sporenelementen
Naast het ontwikkelen van de stromingskaart, heeft de promovendus ook het in detail het gedrag in grondwater bestudeerd van een dertigtal soms toxische sporenelementen, waaronder lood, zink, koper, nikkel, arseen, en cadmium. De meeste sporenelementconcentraties blijken historisch 'vastgelegd' in het sediment, onder invloed van eertijds schoon, ingedampt regenwater. Met deze gegevens kan ook voor deze stoffen de invloed van vervuiling beter worden voorspeld en gekwantificeerd.
Meer informatie
09 januari 2006, 12:45 uur, Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.
Promotie Marc Vissers, Geowetenschappen
Proefschrift: Patterns of groundwater quality
Promotor: Prof.dr. Peter A. Burrough
Copromotores: Dr. P.F.M van Gaans en dr. M. van der Perk
Voor meer uitgebreide informatie over dit onderwerp, zie www.geochemistry.nl
Voorlichter Roy Meijer (030) 253 3705/9300, r.e.t.meijer@uu.nl
Universiteit Utrecht