Nieuwjaarspeech minister Dekker hoofdzetel VROM, 9 januari 2006
Beste mensen, medewerkers van VROM,
Om te beginnen wens ik u, uw partners en gezinnen een bruisend 2006.
De bellen en belletjes die daarbij horen ziet u straks nog terug. Om
teleurstellingen te voorkomen: niet in de vorm van champagne, maar u
zult straks bij de borrel ongetwijfeld iets naar uw smaak vinden.
2005 is voor mij persoonlijk een zeer zwaar jaar geweest. Ik verloor
eind Maart mijn partner, Constant van Gestel. Dan sta je voor de
opgave persoonlijk verdriet en publiek functioneren te combineren. Dat
is een lastige opgave. Een aantal van onze collega's heeft in het
afgelopen jaar hetzelfde lot getroffen. Marjanne Sint zal daar straks
bij stilstaan. Ik heb de spontane en hartverwarmende reacties van
collega's en medewerkers ervaren als een enorme steun om weer verder
te gaan.
Ik dank Pieter van Geel dat hij mijn taken daarom enige tijd heeft
willen waarnemen. Ik dank ook jullie voor het getoonde medeleven en de
inzet waarmee we samen onze taak weer hebben opgepakt.
Decentraal wat kan ...
Nu zijn we onderweg naar zichtbaar resultaat in 2006 en helder
perspectief voor de jaren daarna. Veel van dat resultaat moet in de
regio's, de gemeenten, de wijken en de buurten worden geboekt. Dicht
bij burgers en samen mét burgers. Decentraal waar het kan, centraal
waar het moet. Die sturingsfilosofie, basis van de Nota Ruimte, vindt
steeds meer weerklank. Ook op andere ministeries en daarbuiten. Dat is
onze gezamenlijke verdienste.
In 2006 zetten we alles op alles om de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening
door beide kamers te krijgen zodat hij begin 2007 in werking kan
treden. Samen met de instrumenten voor het grondbeleid en straks de
omgevingsvergunning, krijgt het decentraal niveau daarmee ook
werkelijk meer ruimte voor regie in het eigen gebied.
Meer ruimte voor gebiedsontwikkeling waarin provincies, gemeenten en
marktpartijen het wonen, werken, recreëren en de natuur samenbrengen
op een hoog kwalitatief niveau. Ik geloof in deze filosofie omdat ik
geloof in mensen die zich inzetten voor de ontwikkeling van
Nederland.En Centraal wat moet
Dat betekent niet dat het ministerie van VROM, dat wij overbodig zijn
geworden. Integendeel. We blijven sturen op wenselijke
ontwikkelingsrichtingen. En daar is nog altijd veel geld mee gemoeid,
ik laat u dat straks zien.
Iedereen erkent bovendien dat integrale gebiedsontwikkeling
rijkssturing vraagt en kijkt terecht naar VROM. De commissie
gebiedsontwikkeling onder leiding van Riek Bakker vraagt ons ook om de
verantwoordelijkheid voor grote projecten te nemen. En dat gaat alleen
goed als het rijk met één mond spreekt. Een vanzelfsprekende opdracht.
Het in 2006 op te richten Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf, dat
ressorteert onder VROM, is daarbij een belangrijk instrument. Evenals
de nieuwe Grondexploitatiewet en de Planschaderegeling.
Rol minister
Ik blijf ook sturen op beweging in de woningmarkt. We hebben daarvoor
belangrijke hervormingen tot stand gebracht. Met nieuw huurbeleid
gekoppeld aan hogere nieuwbouwproductie en vaart in de
herstructurering. Meer ruimtelijke kwaliteit en aandacht voor
milieukwaliteit van onze leefomgeving horen ook bij dat pakket.
Een 'verstandige mate van ontkoppeling', een flexibele koppeling dus
in de wetgeving moet het mogelijk maken om de luchtkwaliteit te
verbeteren én de broodnodige bouw en infraprojecten door te zetten.
Dat kan want we staan niet met lege handen. We hebben een omvangrijke
maatregelenbundel waarvoor alles bij elkaar 900 miljoen beschikbaar
is. Richting Europa - waar het overgrote deel van onze
luchtverontreiniging vandaan komt - zetten we ons in voor schonere
brandstoffen en motoren. De unieke kwaliteit van VROM is dat wij door
onze middelen, maar vooral door onze kennis, expertise en contacten op
deze terreinen, in staat zijn traditionele belangentegenstellingen te
helpen doorbreken. Om in gebiedsontwikkeling aansluiting te vinden bij
belangrijke ruimtelijke investeringen zoals de verkeers- en
waterinfrastructuur. Het komt nu aan op het boeken van zichtbaar
resultaat, voorwaarde voor helder perspectief.
Investeringskaart
Ik heb daarom speciaal voor deze gelegenheid de VROM investeringskaart
laten ontwikkelen. Een kaart die in één oogopslag laat zien waar VROM
het geld inzet om ons land te laten bruisen van energie. Ik zal hem nu
onthullen.
Daar zijn de bruisende bellen die ik u daarstraks beloofde! Laat het
beeld even rustig op u inwerken. U ziet onderin de kaart dat de
kleinste belletjes toch al staan voor VROM-uitgaven van 1 tot 20
miljoen en dat de grootste bubbel goed is voor 1.5 miljard Euro. Het
is dus een zeer globale kaart die ook op de VROM site is te bekijken:
www.vrom.nl/investeringskaart. Voor de mensen die de kaart nu niet
goed kunnen zien: daar kan door u, maar ook door iedere burger die
benieuwd is naar de investeringen in zijn of haar omgeving, worden
doorgeklikt naar veel gedetailleerder informatie.
Voor dit moment blijf ik even bij deze wandkaart. Wat is hier te zien?
VROM-uitgaven voor grond en vastgoed die contractueel of in de
begroting zijn vastgelegd. Grotendeels voor de periode 2000-2010,
gegroepeerd per gemeente of gemeente plus regio. Het gaat onder meer
om:
* De ontwikkeling van stationsgebieden aan de Hogelsnelheidslijn: de
zogenoemde Nieuwe Sleutelprojecten
* de investeringen in ruimtelijke kwaliteit via het BIRK, denk
bijvoorbeeld aan de tunnel in de Spoorzone Delft of de A2 bij
Maastricht.
* herstructurering en stedelijke vernieuwing via de grote pot van
het ISV, de vernieuwende projecten met geld uit het IPSV en het
Impulsbudget voor tempo in de 56 wijken.
* nieuwbouw van woningen via het Besluit Locatiegebonden Subsidie.
* bouwprojecten van de RGD, variërend van nieuwbouw voor
Binnenlandse Zaken en Justitie tot renovatie van het Paleis op de
Dam en het Rijksmuseum.
* enkele grote milieuinvesteringen met name voor aanpak van
bodemverontreiniging en geluidsoverlast van wegen.
Het VROM geld gaat grotendeels op aan stedelijk gebied en dat is
gezien onze taken ook wel logisch. De grootste investeringen voor
Krachtige Steden komen uit het interdepartementale ISV-budget. Het
brede fonds voor stedelijke vernieuwing dat ook geld uitgeeft aan
groen in de stad en milieukwaliteit. Een budget waarmee alleen al in
2006 een bedrag van 311 miljoen Euro gemoeid is.
Grootste netto ontvanger van VROM-gelden op deze kaart is Den Haag
(1.5 miljard Euro). De kosten van de nieuwe ministeries voor
Binnenlandse Zaken en Justitie zijn daar een onderdeel van. In
Amsterdam gaat naast stadsvernieuwing onder andere veel geld naar het
Rijksmuseum. Daarmee draagt de Rgd sterk bij aan de
kwaliteitsverbetering van de stedelijke omgeving in Nederland.
Dat betekent niet dat VROM alle kaarten op de Randstad zet. Neem
bijvoorbeeld Apeldoorn waar voor 300 miljoen een onderkomen voor de
belastingdienst wordt gebouwd. Of kijk naar Groningen dat in de loop
van tien jaar ongeveer 110 miljoen krijgt uit de ISV-pot.
Investeringsperspectief
Uiteraard kijken we ook verder dan 2010. Allereerst zal het kabinet
aankomende zomer een besluit nemen over de voorlopige reservering van
900 miljoen Euro aardgasgelden voor de uitvoering van de Nota Ruimte.
Een aantal van u is hard bezig om dat bedrag te onderbouwen. Met die
reservering kan eventueel worden bijgedragen aan de groei van Almere,
de Ijsseldelta, de Noordelijke IJ-oevers in Amsterdam, de stadshavens
van Rotterdam en Klavertje Vier in Venlo.
Mijn inzet is dat de toekenning van die aardgasgelden deze keer de
opmaat vormt van regulier geld voor integrale gebiedsontwikkeling waar
ruimtelijke ontwikkeling, woningbouw en optimale milieukwaliteit hand
in hand gaan.
Investeerders en andere overheden hebben er recht op dat VROM een
betrouwbare partner is die heldere criteria stelt. Die gewoon zorgt
voor een begrotingspost met een betrouwbare dienstregeling. Na
afsluiting van het interdepartementale project Klimaat voor Ruimte zal
nog in 2006 zicht kunnen ontstaan op de nodige aanpassing van de
ruimtelijke inrichting met het oog op de klimaatverandering. Daar
zullen ongetwijfeld investeringen mee gemoeid zijn.
Internationaal perspectief
VROM investeert dus in de toekomst van Nederland, maar de toekomst van
Nederland ligt in Europa. EU beleid heeft steeds meer invloed op
ruimtelijke ontwikkelingen in Nederland. Tegelijkertijd groeit de
noodzaak om onze ruimtelijke kwaliteiten sterker te profileren, om de
concurrentiepositie van Nederland te versterken.
Ik ben van mening dat de EU nu nog onvoldoende rekening houdt met de
specifieke kansen en bedreigingen van regio's en lidstaten. Ik wil
daarom dat Europa meer werk maakt van zijn unieke ruimtelijke
diversiteit als kracht om de positie van ons werelddeel economisch te
versterken. Tegen die achtergrond heb ik tijdens het Nederlandse
EU-voorzitterschap met mijn Europese collega's de zg.
'Rotterdam-agenda' vastgesteld. In mei 2007 moet die agenda zijn
uitgewerkt tot een document waaruit een beeld van de ruimtelijke
kansen en bedreigingen van de EU als geheel te voorschijn komt.
Enerzijds door ruimtelijke integratie over de grenzen heen, zoals
bijvoorbeeld in de kennisdriekhoek Eindhoven-Aken-Luik. Anderzijds
door zicht op de ruimtelijke impact van EU-beleid. Dat blijft in het
EU-beleid nu nog te vaag.
Bijvoorbeeld het belang van krachtige steden als motoren van regionale
ontwikkeling wordt in Brussel pas sinds kort voorzichtig onderkend.
Hetzelfde geldt voor de specifieke problemen die milieu- en ruimtedruk
geven in dichtbevolkte gebieden als het onze. Daarom willen we dat
Brussel meer ruimte geeft voor de meest kosteneffectieve oplossingen
van het luchtkwaliteitsvraagstuk met de grootste gezondheidswinst,
binnen onze nationale situatie.
Om daarin als VROM eensgezind en doeltreffend naar buiten te treden is
het noodzakelijk om de verschillende internationale agenda's te
bundelen. Dat wordt de uitdaging voor de nieuwe Directie
Internationale Zaken die nu officieel van start gaat. Pieter van Geel
en Marjanne Sint zullen aan dit heugelijk feit hierna nog meer
aandacht schenken.
Ik wil bij alle internationale abstracties alleen nog aandacht vragen
voor de vraag: voor wie en waarom doen we het allemaal? Dat zijn de
burgers en ondernemers die zich door concrete resultaten van ons
beleid willen laten inspireren. Om te komen tot ruimtelijke
ontwikkeling, een goede milieukwaliteit en versterking van onze
internationale concurrentiepositie.
Ik wens IZ en alle medewerkers van VROM een bruisend 2006. Met dank
aan de bubbels op de investeringskaart. Als gezegd: daarop zullen we
straks klinken in ons bedrijfsrestaurant.
Ik dank u wel
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer