Opinie 02: `Groter toezicht nodig op privéklinieken voor plastische
chirurgie'
JEAN-PHILIPPE NICOLAI, HOOGLERAAR PLASTISCHE CHIRURGIE:
Borstvergrotingen, neusverkleiningen, liposucties: wanneer is
esthetische chirurgie geoorloofd? De ethische grenzen van esthetische
chirurgie zijn moeilijk te trekken, zegt Jean-Philippe Nicolai,
hoogleraar Plastische chirurgie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hij pleit voor strenger toezicht op privéklinieken.
De grenzen zijn vaag: wanneer is er sprake van esthetische chirurgie?
Wanneer heeft iemand flaporen? En wat zijn kleine borsten: cup A of
cup B? Als de boezem van een vrouw zo plat is als een tafel, is dat
dan esthetische chirurgie, of correctie van een aangeboren afwijking?
De plastische chirurgie in het algemeen beoogt het herstel van vorm en
functie van lichaamsdelen. Voor patiënten met brandwonden, borstkanker
of hazenlippen is het de dokter die een behandeling zal aanbevelen.
Maar bij twintig procent van alle operaties in de plastische chirurgie
in Nederland gaat het echter om een esthetische ingreep: herstel van
het uiterlijk, maar niet wegens ziekte. In dat geval ligt het
initiatief bij de patiënt. Het is vervolgens aan de dokter om wel of
niet te opereren.
IJdelheid
De beslissing om te opereren is in principe arbitrair, zegt Nicolai.
Zijn maatstaf? `Doen wat de patiënt vindt dat nodig is.' Toch gaat dat
niet zomaar. `Het is niet "u vraagt, wij draaien"', zegt de plastisch
chirurg. `Voor een ingreep maak ik een overweging: kan ik de wens van
de patiënt redelijkerwijs begrijpen, en kan ik aan die wens voldoen?'
De beslissing is niet altijd eenvoudig. Zo kreeg Nicolai ooit te maken
met een patiënt die zijn normale neus wilde laten veranderen in een
boksersneus. `De rest van zijn familie had zo'n neus omdat ze allemaal
boksten. Hij wilde dat ook', vertelt de plastisch chirurg. `Ik heb het
niet gedaan.' Daarentegen zou Nicolai een Turks meisje dat in
Nederland hinder zou ondervinden van haar grote neus, wel helpen. En
ook met een borstvergroting bij een vrouw met een platte boezem, zou
Nicolai akkoord gaan. `In dat geval is de ingreep eerder normaliseren
dan verfraaien.'
Esthetische chirurgie is een legitiem specialisme dat zijn plaats in
de wereld heeft veroverd en heel veel leed verzacht, zegt Nicolai. De
meeste patiënten zijn normale, verzorgde mensen. `Ze doen het niet uit
ijdelheid. Ik ben allergisch voor ijdelheid.'
Schandalig
Toch vinden er nog steeds esthetische ingrepen plaats die volgens
Nicolai niet door de beugel kunnen. `Er gebeuren schandalige dingen.
De man die de borsten van de Franse pornoster Lolo Ferrari heeft
vergroot, mag van mij aan de hoogste boom worden opgeknoopt. Laatst
zag ik op een congres een fabrikant die op bestelling gemaakte
borstimplantaten van duizend cc verkocht. Dat is verkeerd, omdat je
mensen mismaakt.'
Waarom voeren plastische chirurgen toch dergelijke operaties uit? `Er
zijn zwakke broeders', zegt Nicolai, `ook onder dokters. Onethische
chirurgen, die op zaterdag bijklussen in malafide klinieken.' In
Nederland, dat ongeveer 35 privéklinieken voor esthetische ingrepen
telt, heerst een veilige situatie, vindt Nicolai. Dat privéklinieken
bestaan is volgens hem prima. Al zou de controle van de overheid op de
instellingen groter moeten. `In Duitsland of Spanje krijgen klinieken
elk jaar controle. Ook in de VS is de inspectie uitermate streng.'
Het tegendeel is helaas nog het geval in Nederland, zegt Nicolai. Hier
grijpt de gezondheidsinspectie alleen in als er een klacht is.
`Luiheid van ambtenaren', vermoedt Nicolai, `of angst om bemoeizuchtig
over te komen.' Een onacceptabele situatie, vindt hij. `Hier moet wat
aan gebeuren. Privéklinieken voor plastische chirurgie zouden
regelmatig gecontroleerd moeten worden, net als ziekenhuizen.
Nederland heeft al een raad voor particuliere klinieken. Wat mij
betreft kan die raad dat samen met de Inspectie voor de
Gezondheidszorg gaan uitvoeren.'
Lezing
Op dinsdag 24 januari 2006, 20.00 uur geeft Nicolai in het kader van
de lezingenreeks `Lijf en Leden - Over lichaamsbeweging en
schoonheidsidealen' van Studium Generale Groningen een lezing over
plastische chirurgie, getiteld: `Maakbaarheid van het lichaam'.
Curriculum Vitae
Jean-Philippe Nicolai (1941) studeerde geneeskunde in Utrecht en heeft
sinds 1978 als plastisch chirurg gewerkt in ziekenhuizen in Nijmegen,
Arnhem, Bennekom, Ede en Velp. Sinds 1998 is hij als hoogleraar
Plastische chirurgie verbonden aan het Universitair Medisch Centrum
Groningen (UMCG). Nicolai promoveerde in 1983 aan de Rijksuniversiteit
Groningen op een onderzoek naar de chirurgische behandeling van
aangezichts-verlammingen. In zijn huidige onderzoek richt hij zich op
zenuwgeleiders, aangezichts-verlamming en wondgenezing. Nicolai is
voorzitter van de Europese sectie van de International Confederation
of Plastic Reconstructive and Aesthetic Surgery (IPRAS). /RC
Informatie
via Joost Wessels, Bureau Voorlichting, Universitair Medisch Centrum
Groningen, tel. (050) 361 44 64 of (050) 361 22 00, e-mail
j.r.l.wessels@bvl.umcg.nl
Rijksuniversiteit Groningen