31 januari 2006
Vandaag is het precies tien jaar geleden dat Staatsbosbeheer het
beheer kreeg over de Oostvaardersplassen, een natuurgebied van meer
dan 6000 hectare tussen Almere en Lelystad. De Oostvaardersplassen
vormt nationaal en internationaal een boegbeeld voor
natuurontwikkeling. Het is het grootste aaneengesloten moerasgebied
van West-Europa met een waardevolle flora en fauna. Uniek in de
Oostvaardersplassen is dat er zo min mogelijk wordt ingegrepen door de
mens. Recent onderzoek, uitgevoerd door Stichting Recreatie, toont aan
dat bezoekers bijzonder positief zijn over het gebied. Vooral de
ongereptheid, de soortenrijkdom aan vogels en de grote grazers worden
als bijzonder ervaren.
Recreatieonderzoek
Stichting Recreatie onderzocht, in opdracht van Staatsbosbeheer,
recent de recreatiefunctie van de Oostvaardersplassen en de omliggende
gebieden. Het blijkt dat veel bezoekers enthousiast zijn over het
gebied. Men vindt de ongereptheid, de soortenrijkdom aan vogel en de
grote grazers bijzonder. Bijna de helft van de bezoekers komt uit
Flevoland, eenderde deel uit West-Nederland. Jaarlijks komen er naar
schatting 200.000 bezoekers, en het herhaalbezoek is hoog.
Het kerngebied van de Oostvaardersplassen is niet of slechts onder
begeleiding toegankelijk. De belangrijkste redenen hiervoor zijn de
begaanbaarheid en het voorkomen van verstoring van flora en fauna. Een
grote meerderheid (circa 90%) van de recreanten heeft begrip voor de
beperkte openstelling of vindt dat dit het gebied juist bijzonder
maakt.
De bezoekers hebben grote waardering voor het unieke karakter van het
gebied. De bijzondere aard van de Oostvaardersplassen is voor ruim 2/3
van de bezoekers reden om het gebied te bezoeken. De meeste bezoekers
kijken positief aan tegen de aanwezigheid van grote grazers en
driekwart van de ondervraagden vindt het goed voor de natuur of
passend dat kadavers in het natuurgebied blijven liggen.
Ontwikkeling en beheer
De ontwikkeling en het beheer van het natuurgebied door
Staatsbosbeheer behoeft meer uitleg omdat het anders is dan dat we in
Nederland gewend zijn. Het is geen stadspark, geen boerderij of
traditioneel natuurreservaat, dat wordt beheerd als een oud
cultuurlandschap. Alle dieren worden vrij geboren, en leven en sterven
er in vrijheid. In de Oostvaardersplassen zijn natuurlijke processen
op gang gekomen die in andere natuurgebieden geen kans krijgen.
Vogelsoorten die uit ons land waren verdwenen, zoals de grote
zilverreiger, zijn weer als broedvogels teruggekeerd. De zeearend
staat op het punt om zich weer als broedvogel te vestigen want er zit
al de hele zomer een verloofd zeearendenstel in het gebied.
De grote grazers in het gebied laten natuurlijk gedrag zien wat ze op
andere plekken niet kunnen vertonen. De edelherten leven in enorme
grote kuddes en zijn niet schuw. De wilde runderen en wilde paarden
leven er als de Kaapse buffels en zebras in Afrika. Ecoloog Frans Vera
van Staatsbosbeheer maakt de vergelijking met natuurgebied de
Serengeti in Afrika:Weliswaar is de Serengeti veel groter, namelijk
2,5 miljoen hectare, en leeft daar de op een na hoogste dichtheid van
roofdieren (de leeuw en de gevlekte hyena), toch is de vergelijking
zeker te maken. De dieren vertonen in beide gebieden hetzelfde
natuurlijke gedrag. Jonge dieren blijven na de geboorte bij hun moeder
en leven in kuddes. De dieren sterven er natuurlijk ook, door
gebreken, ouderdom of gebrek aan voedsel, en door grote roofdieren.
Ondanks de feiten dat er om de Serengeti geen hek staat, de dieren
daar trekken en de aanwezigheid van grote roofdieren, gaat 75% van de
gnoes die sterven uiteindelijk dood door gebrek aan voedsel. De grote
roofdieren nemen maar 25% van de sterfte voor hun rekening. In de
Oostvaardersplassen is Staatsbosbeheer het grote roofdier.
Staatsbosbeheer beëindigt het leven van een grote grazer als het dier
zich verzwakt afzondert van de kudde, een voorteken dat het einde in
zicht is. Vera:De afgelopen winter euthaniseerde Staatsbosbeheer 65%
van de dieren die stierven.
Staatsbosbeheer