Voedingcentrum
Vraagtekens bij Amerikaans onderzoek naar effect groente/fruit en vet
11 februari 2006
Bij een grote Amerikaanse studie is geen effect naar voren gekomen van
minder vet en iets meer groente en fruit eten op de kans op hart- en
vaatziekten en kanker. Bij de studieopzet zijn echter vraagtekens te
zetten. Zo is er geen onderscheid gemaakt naar het soort vet terwijl
ook factoren als het lichaamsgewicht en lichaamsbeweging niet zijn
meegenomen.
Om hart- en vaatziekten te voorkomen, adviseert het Voedingscentrum
onder meer voldoende beweging, een gezond gewicht, weinig verzadigd
vet, voldoende volkoren producten, groente en fruit, en één tot twee
keer per week (vette) vis.
In de studie, gepubliceerd in de gezaghebbende Journal of the
American Medical Association van 8 februari, werden ongeveer 49.000
vrouwen tussen de 50 en 80 jaar zoân acht jaar lang gevolgd, waarbij
de helft het advies kreeg minder vet en meer groente en fruit te eten.
De andere helft bleef eten zoals ze gewend waren.
Uitkomsten
Door vragenlijsten af te nemen, kregen de onderzoekers een beeld van
veranderingen in het eetpatroon bij de eerste groep. Deze vrouwen
bleken gemiddeld zeven procent minder energie uit vet te halen dan
vroeger. In totaal kregen ze twee procent minder calorieën binnen en
vielen ze een kleine kilo af. Verder aten ze gemiddeld één portie
groente of fruit per dag extra.
Vervolgens werd gekeken naar het voorkomen van hart- en vaatziekten en
borst- en dikkedarmkanker in beide groepen. Daarbij kon geen
aantoonbaar effect worden vastgesteld van de veranderingen in het
eetpatroon. Ook werd onder meer het cholesterol- en insulinegehalte in
het bloed gemeten, evenals de bloeddruk. Deze lieten een bescheiden
verbetering zien.
Verklaringen
De uitkomsten zijn opmerkelijk, omdat in andere, kleinere studies wel
een positief effect is gevonden op het ziekterisico. Er zijn
verschillende verklaringen voor. Belangrijk is dat er geen onderscheid
werd gemaakt naar het soort vet. Zowel het gebruik van verzadigd als
onverzadigd vet daalde. Bekend is dat het met het oog op hart- en
vaatziekten vooral belangrijk is om te minderen met verzadigd vet en
transvet. Daarnaast gingen de vrouwen van gemiddeld drie porties
groente en fruit naar vier tot vijf porties per dag, terwijl vijf tot
zes porties per dag werden aanbevolen.
Behalve het eetpatroon spelen bij hart- en vaatziekten ook andere
factoren een grote rol. Zo is in het onderzoek niet speciaal iets
gedaan om het lichaamsgewicht te verbeteren, terwijl de betrokken
vrouwen vaak overgewicht hadden. De kleine kilo gewichtsverlies die
bleek op te treden, kon daar niets aan veranderen. Ook kregen de
vrouwen geen advies over de hoeveelheid lichaamsbeweging en is daar
verder in het onderzoek ook niet naar gekeken. In andere studies werd
de leefstijl wel op meerdere punten en drastischer aangepast. Onlangs
nog bleek uit een grote meta-analyse dat het eten van veel groente en
fruit de kans op een beroerte aanzienlijk verkleint.
Wat betreft het risico op kanker kan de duur van het onderzoek te kort
zijn geweest, of de leeftijd van de vrouwen al te hoog, om effecten
te kunnen meten. De vorming van tumoren kan al in een veel vroegere
fase hebben plaatsgevonden, terwijl de tumorgroei een veel langere
periode dan acht jaar kan omvatten.