Ingezonden persbericht
azM chirurgen CBO-doorbraakproject
Versneld herstellen na darmoperatie
Het enhanced recovery programme (ook wel fast track surgery programme genoemd) bij darmoperaties van het academisch ziekenhuis Maastricht is benoemd tot een landelijk doorbraakproject van het CBO, het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg. Hierbij is de azM-aanpak de norm en treedt een chirurgisch team van het azM op als supervisor. Bij deze aanpak kunnen patiënten enkele dagen eerder naar huis dan in geval van een reguliere behandeling.
Het Maastrichtse chirurgenteam ontving hiervoor de Colorectaal themajaar prijs 2005 van de Nederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale Chirurgie. Het azM vormt met drie andere ziekenhuizen in respectievelijk Noorwegen, Zweden en Schotland een consortium dat het enhanced recovery programme ook in Europa wil uitdragen en implementeren.
Het enhanced recovery programme (ERAS) komt er op neer dat patiënten voor en na de operatie minder ziek worden gemaakt. Daardoor kunnen patiënten vaak vier tot vijf dagen eerder naar huis dan gebruikelijk. Chirurgen prof.dr. Maarten von Meyenfeldt en dr. Cees Dejong: "Een voorbeeld: wij waren vroeger altijd bang dat na een operatie maaginhoud terecht zou komen in de longen, en daarom werd de maag standaard gedraineerd met een "maagslang". Er is echter uitvoerig literatuur beschikbaar dat zo'n maatregel niet nodig is bij een gewone patiënt, en dus slechts hinder voor hem/haar oplevert. Uit vergelijkend onderzoek in Nederland, Denemarken, Zweden, Noorwegen en Schotland blijkt dat die literatuur kennis niet in de praktijk wordt gebracht, en m.n. in Nederland zijn we nog altijd erg conservatief in het uithalen/verwijderen van maagslangen: ze worden na de operatie te lang ingelaten. Dat betekent op z'n minst een à twee dagen uitstel van het moment dat een patiënt weer kan eten en drinken."
Herstel
Ook andere zorgelementen behoeven aanpassing: darmspoelingen blijken niet nodig, want ze dragen niet bij in het vermijden van complicaties; patiënten behoeven vóór een operatie niet langdurig nuchter te blijven, maar kunnen tot 2 uur voor de ingreep een heldere vloeistof drinken. Zo krijgen ze in het ERAS programma, in tegenstelling tot voorheen, een vloeibare glucosevoeding om de kans op insulineresistentie te verminderen, en daarmee weer sneller aan het eten te kunnen. Een groot voordeel van het vermijden van die insuline resistentie is ook dat minder eiwitafbraak plaatsvindt als gevolg van de operatie, waardoor het herstel eerder begint.
Alle zorgelementen in het ERAS programma zijn erop gericht om het herstel onmiddellijk na de operatie te laten beginnen, al in de recovery. Bovendien streven chirurgen naar een 'vriendelijke incisie' (insnijding): hoe groter de incisie, hoe trager het herstel onder meer door de hogere dosering pijnbestrijding. Een belangrijke verbetering voor het hele proces vormt de introductie van de epidurale (ruggeprik) anesthesie, die het mogelijk maakt toch de vereiste pijnstilling en demping te leveren van het zenuwstelsel zonder dat een zware algehele anesthesie noodzakelijk is.
Criteria
Een patiënt stemt vooraf in met deelname aan het enhanced recovery programme. Het is belangrijk dat patiënt en familie goed krijgen uitgelegd waarom zij door deze aanpak eerder hersteld zijn en dus eerder naar huis kunnen. Ze krijgen voor de operatie duidelijke instructies met vier criteria (zelfstandig kunnen eten en drinken, onafhankelijk mobiel op het preoperatieve niveau, naar het toilet gaan en pijnvrij zijn op alleen orale pijnstillers) waaraan ze zelf kunnen toetsen of ze naar huis kunnen.
---
Noot voor de pers
Nadere informatie: Jos van Cann, stafdienst Communicatie azM ( telefoon 043-3875112,
e jos.vancann@azm.nl )