Socialistische Partij
Stemwijzers in de fout
08-03-2006 * De stemwijzers van het Instituut voor Publiek en Politiek
(IPP) bij de gemeenteraadsverkiezingen hebben veel kiezers op het
verkeerde been gezet. In zeventig gemeenten konden kiezers gebruik
maken van lokale stemwijzers en meer dan 200.000 mensen hebben zich
laten adviseren. De uitkomst van deze adviezen moet veel mensen hebben
verrast. Het IPP moet de opzet van de stemwijzers verbreden, of
stoppen met de adviezen.
In Amsterdam kwam GroenLinks bij de gebruikers van de stemwijzer
veruit als grootste uit de bus, terwijl deze partij in werkelijkheid
niet won. Weinig mensen kwamen uit bij de winnaars PvdA en SP. In
Rotterdam suggereerde de stemwijzer een grote overwinning voor
Leefbaar Rotterdam en veel minder zetels voor de PvdA. In Eindhoven
werd het meest geadviseerd om Leefbaar Eindhoven, Nieuw Rechts en LPF
te stemmen. De SP, de grote winnaar in deze stad, kreeg bijna de
minste adviezen. In Nijmegen kregen D66 en Nederlandse Volksunie de
meeste adviezen. Weinig mensen kregen het advies om te stemmen op de
uiteindelijke winnaars PvdA en SP. In Apeldoorn kwam de Nederlandse
Volksunie op de eerste plaats, maar in werkelijkheid behaalde deze
partij geen enkele zetel.
Ronald van Raak SP-senator Ronald van Raak stelt dat het IPP koos voor
de gemakkelijke weg, door zich te beperken tot onderdelen van de
programma's van de deelnemende partijen: 'Daaraan zijn grote bezwaren
verbonden. Het destilleren van vijfentwintig tot dertig stellingen uit
de partijprogramma's is altijd eenzijdig: het is beter om programma's
op bepaalde punten met elkaar te vergelijken. Het IPP toont zich niet
alleen gemakzuchtig, maar heeft ook een heel beperkte visie van
politiek. De keuze van burgers voor een bepaalde partij of politicus
wordt maar voor een deel bepaald door partijprogramma's, die vaak op
de dag van publicatie al zijn achterhaald. Veel mensen kiezen vooral
voor een persoon die zij vertrouwen. De morele en ideologische
uitgangspunten van een politicus zijn belangrijk om te weten hoe
bestuurders zullen omgaan met nieuwe problemen. Een stemwijzer die
recht wil doen aan de wijze waarop mensen hun vertegenwoordigers
kiezen moet niet alleen aandacht besteden aan programmapunten, maar
ook aan de beginselen en de maatschappijvisie van een politicus.'
Ook de stemwijzer voor het referendum over de Europese Grondwet van
juni vorig jaar was eenzijdig. Toen kwam bijna elke gebruiker uit op
'voor'. Meer dan zestig procent van de mensen volgde dit advies niet
op en stemde uiteindelijk 'tegen'. Om te voorkomen dat het IPP volgend
jaar opnieuw in de fout gaat moet ze volgens Van Raak nu heldere
keuzes maken. Het instituut kan voor de verkiezingen van Provinciale
Staten, Eerste Kamer en Tweede Kamer opnieuw stemwijzers maken, maar
dan moeten deze naast de partijprogramma's ook aandacht besteden aan
de uitgangspunten en maatschappijvisies van de verschillende partijen.
Of het instituut moet zich beperken tot algemene publieksvoorlichting
en de pretentie dat zij kiezers kan helpen bij het maken van een
politieke keuze laten varen.