Multidisciplinair onderzoek nodig naar gezondheidsrisicos voor mensen vanuit intensieve veehouderij
Persbericht - 16 maart 2006
Stichting Wakker Dier heeft minister Hoogervorst en minister Veerman
per brief gevraagd een multidisciplinair onderzoek in te stellen naar
de samenhang van bedreigingen voor de volksgezondheid vanuit de
(intensieve) veehouderij. Directe aanleiding voor het verzoek is de
brief van Directeur Coutinho van het Centrum Infectieziektebestrijding
aan artsen en ziekenhuizen waarin melding wordt gemaakt dat
varkenshouders én hun varkens op grote schaal besmet blijken met de
gevaarlijke multiresistente mrsa bacterie, ook wel bekend als variant
op de gevreesde ziekenhuisbacterie. Deze bacterie gedijt goed in een
omgeving waar veel antibiotica wordt gebruikt zoals ziekenhuizen maar
naar nu blijkt ook de varkenssector. Eerder dit jaar waarschuwde de
Voedsel en Waren Autoriteit voor het toegenomen veterinaire gebruik
van antibiotica in de veesector en het ontstaan van gevaarlijke
zoönotische pathogenen.
Andere bekende zoönosen zijn Salmonella, Campylobacter en BSE. De
explosief stijgende veestapel in de wereld en de daarbij tevens sterk
groeiende handel in levende dieren en dierlijke producten zorgt voor
een toenemende dreiging van dierziektes en zoönosen. Nederland zou
daarop als eerste maatregelen moeten nemen omdat Nederland het
veedichtste land ter wereld is. Vooralsnog wordt elke ziekte
individueel bekeken zonder beleidsontwikkeling die rekening houdt met
deze toenemende ziektedruk door de sterk stijgende veestapel en
handel.
De oprukkende mrsa bacterie is resistent voor de meeste vormen van
antibiotica en komt vooral tot ontwikkeling op plaatsen waar veel
antibiotica wordt gebruikt. Jaarlijks zijn er ongeveer 1.500 mrsa
besmettingen in ons land. De mrsa bacterie blijkt voor te komen bij
39% van de slachtvarkens in Nederland, zo blijkt uit een recente
eerste verkenning van de voedsel- en warenautoriteit.
Uit een aanvullende steekproef onder varkenshouders bleek dat 23% van
de onderzochte varkenshouders besmet was met het `varkenstype mrsa'.
Vergelijkbaar onderzoek in Frankrijk kwam tot soortgelijke uitkomsten.
Op dit moment wordt in Nederland onderzoek gedaan door het Centrum
Infectieziektenbestrijding van het RIVM naar de vraag of mensen de
varkens-MRSA op andere mensen kunnen overbrengen. Dat zou
aanscherping van de voorzorgsmaatregelen in ziekenhuizen nodig maken,
volgens het RIVM. Te denken valt daarbij volgens het Centrum aan
speciale hygiënische maatregelen bij ziekenhuisopname van patiënten
die in contact staan met varkens. Nu gelden nog slechts speciale
maatregelen voor patiënten uit het buitenland.
Het verzoek van Stichting Wakker Dier tot multidisciplinair onderzoek
wordt ingegeven door het feit dat er sprake is van steeds meer
bedreigingen die samen lijken te hangen met de (intensieve)
veehouderij. Bekend waren al de campylobacter- en salmonella
besmettingen die jaarlijks naar schatting 100.000 mensen ziek maken en
meer dan 30 mensen in ons land het leven kosten. Ook de klassieke
vogelpest heeft inmiddels slachtoffers onder mensen gemaakt en een
pandemie met enorme aantallen menselijke doden lijkt een kwestie van
tijd bij mutatie van het H5N1 virus. BSE en mogelijk de recente
schapenziekte TSE vormen een bedreiging voor de volksgezondheid
evenals het illegaal gebruik van groeihormonen, overmatig gebruik van
antibiotica in de veehouderij en veevoerschandalen.
Het antibioticagebruik in de veesector is extreem hoog. Schattingen
gaan uit van een jaarlijks verbruik in Nederland van 400.000 kilogram
antibiotica. Het gebruik in Nederland is exceptioneel hoog. Zo
verbruikt Denemarken naar schatting vier keer minder. Eerdere
maatregelen tot beperking werkten averechts en leidden slechts tot een
toename van het verbruik. Een verbod op enkele soorten antiobiotica
leidde slechts tot een toename van het algehele verbruik. Een verbod
op preventief gebruik per 1 januari 2006 leidt nu tot een zeer snelle
stijging van het veterinaire gebruik van antibiotica, zo melde de VWA
op jongstleden 6 januari. De VWA waarschuwt voor het ontstaan van
multiresistente zoönosen, voor mensen gevaarlijke ziektes in
(landbouw)dieren. Eerder bleek uit onderzoek van CIDC-Lelystad dat
campylobacter in snel tempo resistent aan het worden is tegen het
antibioticum Baytril. Deense onderzoekers ontdekten salmonella
bacterieën die al resistent waren tegen 11 soorten antibiotica.
Recente dreigingen zijn zoals bekend H5N1 die een belangrijke
voedingsbodem heeft in de intensieve pluimveehouderij (en volgens een
hoge VN functionaris het leven van 150 miljoen mensen kan kosten) en
nu dus de MRSA dreiging die mogelijk uitgaat van de varkenshouderij.
Juist omdat de belangen van volksgezondheid in relatie tot de belangen
van de veehouderij zo groot zijn, vraagt Wakker Dier nu om een groot
onderzoek naar de samenhang van de diverse dreigingen die mogelijk
voortvloeien uit de wijze waarop de vervaardiging van dierlijke
producten is ingericht. Een afschrift van het verzoek aan de ministers
Hoogervorst en Veerman is gezonden naar de leden van de vaste
kamercommissies voor landbouw en volksgezondheid.
Stichting Wakker Dier