Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Speech Pieter van Geel milieucongres VDL Groep en DAF Trucks, Eindhoven 16 maart 2006.

Dames en heren,

Dieselmotoren hebben in vergelijking met de meeste andere motoren superieure prestaties, een lange levensduur, een grote betrouwbaarheid en het beste brandstofrendement. Helaas staan daar tot nu toe enkele vervelende milieuproblemen tegenover: uitstoot van stikstofoxiden en fijne stofdeeltjes. Precies die stoffen waarmee Nederland grote problemen heeft als het gaat om de in Europa afgesproken luchtkwaliteitseisen.

Onlangs kwam het Natuur en Milieu Planbureau met nieuwe prognoses voor de toekomstige luchtkwaliteit. Die zijn minder pessimistisch dan waar tot dusverre mee werd gerekend. Tot nu toe leek de zuidwestelijke helft van Nederland onder een deken van fijn stof te blijven liggen. Ook in 2010 en daarna. Volgens de nieuwe prognoses blijft de toekomstige normoverschrijding beperkt tot een aantal grotere steden in dit deel van Nederland.
Ik hoef nauwelijks uit te leggen dat ik blij ben met de nieuwe cijfers. Het brede pakket aan maatregelen dat afgelopen jaar werd afgesproken zou weliswaar de luchtkwaliteit verbeteren, maar lang niet altijd tot een niveau dat aan de eisen voldoet. Als de nieuwe cijfers zijn gevalideerd kunnen we inzetten op een mix van nationale en lokale maatregelen waarmee we die eisen in veel gevallen wél gaan halen. Dat biedt perspectief!
Maar niet om achterover te leunen. Er moet de komende paar jaar een grote slag gemaakt worden om de uitstoot door het verkeer terug te dringen, met name in de stedelijke gebieden waar ook volgens de nieuwe cijfers problemen blijven bestaan. In de eerste plaats om de gezondheidsschade bij stadsbewoners te beperken, maar ook om knelpunten bij bouw en infraplannen op te lossen.

In plaats van Diesel daarom vooral in de stad maar liever aardgas of LPG, of voorsorteren op waterstof? Tien jaar geleden heeft de overheid deze vraag nog volmondig met ja beantwoord.
De laatste jaren is er echter onder druk van de komende Euro-5 wetgeving en de Amerikaanse - jawel! - eisen voor 2010 een geweldige ontwikkelingsinspanning geleverd door de motorfabrikanten en hun toeleveranciers. Nu al doet een Euro-5 diesel qua NOx niet onder voor de meeste gasmotoren, en is gas qua uitstoot van deeltjes maar beperkt beter dan Euro-5 diesel.

Met filters en katalysatoren is het nu of binnenkort mogelijk om de uitstoot van dieselmotoren zover terug te dringen dat aardgas en LPG helemaal geen wezenlijke milieuvoordelen meer bieden. Met behoud van prestaties, lange levensduur en betrouwbaarheid neem ik aan. Dat is de industrie aan zichzelf en aan haar klanten verplicht. Het aardige van de SCR katalysator, waarover we het hier hebben, is dat hij zoveel potentieel heeft om NOx te verwijderen dat andere maatregelen, die ten koste gaan van een stukje rendement, wellicht achterwege kunnen blijven. Daardoor kan de dieselmotor ook op het punt van brandstofrendement zijn superioriteit behouden.

Zo'n schone dieselmotor is geen verre toekomst. Volgens mij ligt de technologie ervoor op de plank, en is het aan de industrie om ook zonder de dreiging van Euro-6 zo snel mogelijk met motoren op de markt te komen die ook qua milieu de concurrentie met gasmotoren aankunnen. Ik hoop en denk dat de hier aanwezige industrie ons vandaag een zonnige toekomst voor de heavy duty dieselmotor gaat schetsen. Recent heeft de Europese Commissie een voorstel gepresenteerd voor een richtlijn die lidstaten verplicht bij ten minste 25 % van hun overheidsaanschaf van voertuigen EEV te eisen. Nederland is in beginsel voorstander van zo'n afspraak. Maar er moet dan wel een ambitieuzer doel worden afgesproken. De huidige EEV-norm is nauwelijks strenger dan Euro-5, en als deze richtlijn over enkele jaren in werking zou treden, is Euro-5 de standaard. Nederland zal de behandeling van dit richtlijn voorstel dan ook aangrijpen om een flinke aanscherping van de EEV-norm te bepleiten, laten we zeggen met zo'n 75 %. Daarmee vormt de EEV-norm ook een mooie opstap naar een Euro-6 norm, die zo streng moet worden dat de uitlaatgassen van dieselmotoren van vrachtwagens en bussen geen milieu- of gezondheidsprobleem meer vormen.

Toekomst voor de dieselmotor?
Dat zou ik denken! Maar er moet wel wat voor worden gedaan. Vandaag en hier daag ik de industrie uit om ook zonder een Euro-6 norm en vooruitlopend op een aanscherping van de EEV-norm zo snel mogelijk met schone motoren voor vooral bussen en andere stadsvoertuigen op de markt te komen, zodat onze luchtkwaliteitsproblemen worden verminderd. Ik heb geen voorkeur voor aardgas-, diesel-, of andere motoren. Sterker: ik zie graag concurrentie op schoon en duurzaam. U bent aan zet!
\