Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Voordracht Marjanne Sint, Nedeco 23 maart 2006.

Dames en heren,

De samenwerking tussen het bedrijfsleven en de overheid bij internationale contractacquisitie moet en kan beter. Het moet omdat onze economische positie in Europa in het geding is. Het moet omdat nieuwe markten en machten zoals China en India onze mondiale concurrentiepositie bedreigen. Het kan omdat er in Europa, maar ook in Azië, Rusland en Latijns Amerika, kansen liggen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Kansen die samen met de rijksoverheid nog beter verkend kunnen worden.

Kansen en competitie
Ik heb daarom zeer veel waardering voor het initiatief vanuit het drietal bedrijvenclusters - Rotterdam Maritime Group, NEDECO en Sino Netherlands Platform. Een initiatief om de samenwerking met de overheid een extra impuls te geven. Een team samengesteld vanuit de meer dan vijftig internationaal opererende bedrijven, heeft daartoe de afgelopen tijd gesprekken gevoerd met de top van overheid en bedrijfsleven
De conclusie van het team is dat de overheid een belangrijke rol kan spelen in de fase tussen het onderkennen van een marktkans en het moment waarop de markt daadwerkelijk open staat voor een Nederlands aanbod. Het moment waarop u als bedrijven de concurrentie met de wereld en elkaar aan moet. Dat is goed gezien, want daar treedt de overheid terug.
Anders dan vroeger zijn wij er als overheid niet om bedrijven overeind te houden die anders zouden omvallen. We zijn er ook niet om de export van bedrijven te bevorderen die daarvoor niet goed zijn toegerust. We zijn er wel om het Nederlandse bedrijfsleven te helpen bij het verkrijgen van een goede uitgangspositie op een verder zo gelijk mogelijk internationaal speelveld. We zijn er natuurlijk ook om onze eigen doelstellingen als rijksoverheid te bevorderen. En aangezien ik hier sta als Secretaris Generaal van het ministerie van VROM, zal ik het ook hebben over de doelen van het VROM-beleid.

Omslag
"Doe wat overheid, neem uw verantwoordelijkheid !" Deze roep klonk in de eerste helft van de Jaren 80 toen de Nederlandse export te lijden had van de nasleep van de 2e oliecrisis. De noodkreet van het bedrijfsleven leidde uiteindelijk tot de instelling van twee overlegorganen: het Export Platform VROM en het Export Platform Verkeer & Waterstaat. Het doel van de twee Platforms was vergelijkbaar, namelijk het bundelen van overheids- en bedrijfsexpertise. Om nieuwe exportkansen voor het bedrijfsleven te creëren.
Met het aantreden van het Kabinet Balkenende in 2003 is het hele overheidsbeleid in het teken komen te staan van het doorbreken van de stagnatie. Een doorbreking van de stagnatie die gezien werd op politiek, maatschappelijk en cultureel gebied, maar eerst en vooral op economisch terrein.
Het verbeteren van de concurrentiepositie van de BV Nederland werd een expliciet doel. Deze doelstelling is vervolgens door de verschillende ministeries vertaald in: het verbeteren van het onderwijs, versterken van het innovatievermogen, concurrerend houden van de arbeidskosten en het optimaliseren van de infrastructuur.
Ook bij VROM heeft het aantreden van dit kabinet geleid tot een cultuuromslag en nieuwe prioriteiten. Een omslag van een ministerie dat zichzelf vooral ziet als grenzensteller en hoeder van wat behouden moet blijven, tot een ministerie dat maatschappelijk initiatief wil faciliteren, ruimtelijke ontwikkeling mogelijk wil maken en kansen zoekt voor milieu en economie samen.

Dat betekent onder meer ruimte voor wonen, werken en recreëren in een gezonde en aangename leefomgeving. Dat laatste ook met het oog op een onderscheidend vestigingsklimaat voor internationale bedrijven in de drukke Randstad met het Groene Hart.

Expertise & concepten
Vanuit die nieuwe oriëntatie ontwikkelen we expertise en concepten die we kunnen inbrengen in publiek private samenwerking met het internationaal georiënteerde bedrijfsleven. Zo bundelen we onze kennis van de Europese Unie en de Europese regels in de nieuwe VROM Directie Internationale Zaken die per 1 januari van start is gegaan. Het belangrijkste doel van deze bundeling is de onderlinge afstemming van het internationale ruimte, wonen en milieubeleid. Bundeling om onze zaak sterk en gezamenlijk in Europa te kunnen bepleiten. Met oog voor de specifieke omstandigheden in ons land en met oog voor de belangen van ons bedrijfsleven.
Vanuit die nieuwe oriëntatie ontwikkelen we ook kennis en ervaring rond gebiedsgerichte ontwikkeling. Een concept dat steeds meer exportwaarde krijgt voor landen met een onstuimige groei, maar waar ruimtelijke en milieubeperkingen zich tegelijkertijd doen gelden. En op het terrein van innovatief milieubeleid hebben we aan de wieg gestaan van het idee: Clean, Clever en Competitive. Een benadering waarin kansen voor economie en milieu niet tegenover elkaar staan. Denk aan de ontwikkeling van marktanaloge instrumenten als de emissiehandel voor broeikasgassen of de vermindering van politieke en economische energieafhankelijkheid door de ontwikkeling van energiezuinige technieken en duurzame energie.

Wat doet VROM voor PPS?
Het VROM Platform Internationaal heeft zich de afgelopen jaren vooral geconcentreerd op Midden- en Oost Europa. De keuze voor deze regio was ingegeven door de behoefte aan integratie van deze landen in de Europese Unie en de kansen voor ons bedrijfsleven. De beschikbare geldmiddelen vanuit Den Haag en Brussel hebben daarbij een inspirerende rol gespeeld.
Ik geef u enkele voorbeelden van succesvolle activiteiten die daar met het bedrijfsleven zijn uitgevoerd: een presentatie over architectuur, woningbouw en stedelijke ontwikkeling in Hongarije, een seminar over het management van het stedelijk afvalbeleid in Bulgarije, een seminar over inspraak in Tsjechië, een seminar over duurzaam bouwen in Roemenië en workshops over geïntegreerde ontwikkeling van de Zwarte Zeekustzone in Bulgarije.
Bij al deze evenementen werd ingehaakt op een specifiek urgent probleem in Midden-Europese landen. Tijdens de seminars vond een intensieve uitwisseling van kennis en ervaring plaats tussen Nederlandse - en buitenlandse experts over concrete oplossingen voor lokale problemen en uitdagingen. Heel vaak leiden dergelijke evenementen, waaraan ook experts uit het bedrijfsleven deelnemen, tot concrete opdrachten voor projecten, onderzoeken of investeringen.

Ook de komende jaren zullen wij als VROM in Midden- en Oost Europa actief zijn. Veel voormalige Oostbloklanden zijn in 2004 tot de EU toegetreden of zullen dat waarschijnlijk in 2007 doen. Dat betekent dat hun wet- en regelgeving nagenoeg volledig in lijn is gebracht met de EU-regelgeving. Dat betekent echter niet dat daarmee de problemen zijn opgelost.
Er blijkt een enorme behoefte aan praktische kennis over de concrete aanpak van de renovatie en het beheer van hoogbouwflats, het opzetten van de verwerking van stedelijk afval, hergebruik en recycling en energiebesparingsmaatregelen.
Maar er is ook grote nieuwsgierigheid naar preventie- en aanpak van overstromingen of de toepassing van bijvoorbeeld Europese aanbestedingsregels, normering van bouwproducten, verbetering van arbeidsomstandigheden, naleving, stimuleringsinstrumenten van woningbouw e.d. Dat biedt goede kansen voor het bedrijfsleven! Naast Oost Europa staan er verschillende acties op stapel in China tijdens de reis van Minister Dekker en Staatssecretaris Van Geel in het najaar. Wij willen in overleg met het bedrijfsleven thematische clusters formeren zoals afval, bodem, water, architectuur, duurzaam bouwen e.d. De bedrijven die deelnemen aan deze clusters zullen zich kunnen presenteren aan de Chinese doelgroep als oplossers van een concreet probleem ter plaatse. Wij zijn van plan op verschillende plaatsen in China bijv. tentoonstellingen te organiseren en seminars te houden over actuele Chinese problemen. Wij zijn ook van plan middelen en overheidsexpertise te mobiliseren voor training en kennisuitwisseling op de eerder genoemde themaclusters.

Slot
Het is evident dat onze oplossingen voor ruimte-, wonen-, en milieuproblemen op een steeds grotere belangstelling in het buitenland mogen rekenen. In Midden- en Oost Europa waar de rommel van een failliet maatschappelijk systeem moet worden opgeruimd. Om met onze steun werkelijk deel te worden van het nieuwe Europa. Maar ook in Azië en Latijns Amerika waar de groei, maar ook de keerzijde van onstuimige groei kansen biedt voor Hollandse expertise en ondernemingszin.

Ik dank u wel