Geannoteerde agenda Ecofin 10 en 11 juli 2006
Economische situatie
In het eerste kwartaal van dit jaar bereikte de economie van het eurogebied de hoogste jaar-op-jaar-
groei sinds medio 2004. Het BBP nam met 1,9% j-o-j toe, vergeleken met een groei van 1,7% j-o-j in
het vierde kwartaal 2005. De kwartaalgroei verdubbelde tot 0,6% k-o-k. Het meest positieve aan deze
cijfers is echter de samenstelling van de groei. De particuliere consumptiegroei jaren de Achilleshiel
van de Europese economie versnelde van 0,1% k-o-k in het laatste kwartaal tot 0,7% k-o-k in het
eerste kwartaal. Dit consumptieherstel vindt zijn bron grotendeels in Duitsland en Italië, waar de
consumptie na een krimp in het vierde kwartaal een redelijk sterke groei kende. Bovendien
bereikte de consumptie in Nederland de hoogste groei sinds jaren (gecorrigeerd voor veranderingen in
het zorgstelsel). De Europese Commissie gaat ervan uit dat de groei in het eurogebied verder versnelt
tot gemiddeld 0,7% k-o-k in het tweede en derde kwartaal. Voor geheel 2006 voorziet de Commissie
een groei van 2,1%, een aanzienlijke versnelling ten opzichte van de 1,3% groei in 2005. Voor 2007
gaat de Commissie uit van 1,8% groei. De OESO is met 2,2% in 2006 en 2,1% in 2007 iets
optimistischer.
Vertrouwenindicatoren ondersteunen de positieve groeivooruitzichten. Zo steeg het algehele
economische sentiment (Commissie-enquêtes) in mei voor de zesde maand op rij ondanks dat
analisten een afname hadden voorzien en het bereikte hiermee het hoogste niveau in meer dan vijf
jaar. De stijging was het gevolg van meer optimisme in zowel de industrie- als de dienstensector. Ook
consumenten waren optimistischer, vooral door een uiterst sterke verbetering van de
werkgelegenheidsvooruitzichten.
In mei is de inflatie in het eurogebied met 0,1%-punt opgelopen tot 2,5% j-o-j (Europees
geharmoniseerde definitie). Binnen het eurogebied kende Spanje de hoogste en Finland de laagste
inflatie. In Nederland ligt de inflatie relatief laag (1,8% j-o-j). De kerninflatie exclusief energie en
onbewerkte voeding in het eurogebied nam met 0,1%-punt af tot 1,5% j-o-j. De inflatiestijging in mei
is dan ook toe te schrijven aan een sterke stijging van energieprijzen. Begin mei bereikte de olieprijs
(Brent) een nieuwe (nominaal) record van bijna $75. De laatste weken is de olieprijs echter weer
teruggezakt tot een prijs van circa $67 (21 juni). Volgens de ECB (maandbericht juni) zijn tweede-
ronde-effecten van de olieprijsstijging in het verleden tot dusver achterwege gebleven en lijkt ook de
toekomstige inflatiedruk vanuit de arbeidsmarkt beperkt gelet op gematigde ontwikkeling van
arbeidskosten. Niettemin vormen volgens de centrale bank indirecte effecten van de olieprijsstijging
(via hogere inputprijzen voor producenten) en sterker dan verwachte tweede-ronde-effecten via de
arbeidsmarkt opwaartse inflatierisico's. De ECB heeft op 8 juni conform de verwachting van financiële
marktpartijen de rente met een kwartpunt verhoogd tot 2,75%.
---
Werkprogramma Ecofin
Document: Nog niet beschikbaar
Aard bespreking: Presentatie van het Finse voorzitterschap over het werkprogramma
Besluitvormingsprocedure: N.v.t.
Het Finse voorzitterschap zal het programma voor het komende zes maanden toelichten. De inhoud
van dit programma is nog niet bekend, maar het gezamenlijke werkprogramma van Oostenrijk en
Finland, dat in januari is gepresenteerd, zal worden geactualiseerd.
Uitbreiding Eurogebied
Document: Commissievoorstel tot opheffen van de derogatie tot euro-invoering en vaststellen van
toetreding tot de derde fase EMU
Aard bespreking: Besluitvorming
Besluitvormingsprocedure: Gekwalificeerde meerderheid en eenparigheid van stemmen
Toelichting:
Naar aanleiding van de gepresenteerde bevindingen in de Convergentierapporten van de Commissie
en de ECB heeft de Commissie voor Slovenië een voorstel gedaan tot opheffing van de derogatie op
de euro. Tijdens de Europese Raad van 16-17 juni jl. heeft de Raad in samenstelling van de
staatshoofden en regeringsleiders het Commissievoorstel besproken en Slovenië gefeliciteerd met het
voldoen aan de gestelde convergentiecriteria. De Ecofin Raad zal in deze vergadering het formele
besluit nemen volgens artikel 122 lid 2 tot het opheffen van de derogatie op invoering van de euro in
Slovenië1. Hiernaast dient eveneens een besluit genomen te worden op basis van artikel 123 lid 5
over de omrekenkoers waartegen de tolar van Slovenië wordt vervangen door de euro. Deze
beslissing wordt genomen op voorstel van de Commissie en na raadpleging van de Europese
Centrale Bank, met eenparigheid van stemmen door de lidstaten zónder derogatie.
Buitensporigtekortprocedure Portugal
Document: SEC (7006) 786 final
Aard bespreking: Commissievoorstel om momenteel geen vervolgstappen te nemen onder artikel
104.7 in de buitensporigtekortprocedure voor Portugal
Besluitvormingsprocedure: Gekwalificeerde meerderheid
Toelichting:
De Ecofin zal de buitensporigtekortprocedure van Portugal bespreken.
1 Zie kamerstuk 25107 nr. 77 2005-2006 voor achtergrond van het Nederlandse standpunt aangaande het opheffen van de
derogatie van Slovenië.
---
Kerncijfers Portugal
2004 2005 2006 2007 2008 2009
Reële BBP-groei 1,2 0,5 1,1 1,8 2,4 3,0
Reële BBP-groei (Voorjaarsvoorspellingen) 1,1 0,3 0,9 1,1 n.a. n.a.
Werkloosheid 6,7 7,6 7,7 7,7 7,4 7,0
Inflatie (HICP) 2,4 2,3 2,3 2,2 2,2 2,1
Lopende rekening -5,8 -6,8 -6,7 -6,8 -6,8 -6,6
Overheidsuitgaven 46,5 47,4 47,0 46,1 45,1 43,9
w.o. overheidsinvesteringen 3,1 3,2 2,9 2,9 2,8 2,9
Overheidsinkomsten 43,5 41,4 42,3 42,4 42,5 42,4
EMU-saldo -3,0 -6,0 -4,6 -3,7 -2,6 -1,5
EMU-saldo (Voorjaarsvoorspellingen) -3,2 -6,0 -5,0 -4,9 n.a. n.a.
Structureel saldo n.a. -5,0 -3,4 -2,6 -1,8 -1,2
EMU-schuldquote 59,4 65,5 68,7 69,3 68,4 66,2
EMU-schuldquote (Voorjaarsvoorspellingen) 58,7 63,9 68,4 70,6 n.a. n.a.
Bron: (als niet anders vermeld) stabiliteitsprogramma, update dec. 2005. Getallen in % BBP, behalve werkloosheid en inflatie
Portugal heeft tijdens de Ecofin van 7 oktober 2005 een aanpassingstermijn van drie jaar gekregen
om het buitensporige EMU-tekort onder de 3 procent te krijgen. Op voorspraak van Nederland is
destijds door de Ecofin overeengekomen dat Portugal wordt aanbevolen extra maatregelen te treffen.
Uit de voorjaarscijfers blijkt dat het overheidstekort van Portugal, bij ongewijzigd beleid, teruggebracht
wordt van 6.0% in 2005 naar 5.0% in 2006 en 4.9% in 2007. Voor 2006 blijkt de feitelijke
tekortreductie 1% te zijn. Dit is minder dan de voorgenomen 1.5%2, waardoor Portugal onvoldoende
tekortreductie realiseert om volgens het aanpassingsschema in 2008 onder de 3% te komen. Het
verschil wordt deels verklaard door een tegenvallende economische groei, waardoor de inkomsten
tegenvallen. Ook duurt het doorvoeren van maatregelen langer dan verwacht, waardoor het effect
langer op zich laat wachten.
Positief is wel dat de regering met steun van de hervormingsgezinde president, de ambitie heeft de
uitvoering van de voorgenomen maatregelen ook door te zetten in economisch moeilijke tijden. Echter,
de correctie van het buitensporige tekort in 2008 blijft onderhevig aan significante risico's en
onzekerheden. Als de aangekondigde maatregelen niet volledig geïmplementeerd worden, ineffectief
zijn, of de economische groei tegenvalt, dan zijn volgens de Commissie extra maatregelen
noodzakelijk. De Commissie adviseert dat op dit moment geen verdere stappen genomen worden in
de buitensporigtekortprocedure.
2 Het tekortpad van het Portugese stabiliteitsprogramma behelst een correctie van het structurele saldo van 1.5%-punt in 2006
en tenminste 0.75%-punt in de twee jaren daarna. Hierdoor zou het tekort dalen van 6.2% in 2005 naar 2.8% in 2008. Nu het
tekort maar met 1.0%-punt blijkt te dalen in 2006, dient het tekort in de overige twee jaren met meer dan 0.75%-punt te dalen.
---
Buitensporigtekortprocedure Cyprus
Document: Commissievoorstel tot een besluit tot abrogatie onder artikel 104(12).
Aard bespreking: De Ecofin zal een besluit nemen met betrekking tot abrogatie van de
buitensporigtekortprocedure voor Cyprus.
Besluitvormingsprocedure: Meerderheid van 2/3 van de gewogen stemmen van de lidstaten
exclusief Cyprus.
Toelichting:
De Ecofin zal de buitensporigtekortprocedure van Cyprus bespreken.
Kerncijfers Cyprus
2003 2004 2005 2006 2007
reële BBP groei 1,9 3,9 3,8 4,2 4,2
reële BBP groei (Voorjaarsvoorspellingen) " " " 3,8 3,8
Lopende rekening -2,8 -0,9 1,0 1,2 1,2
Lopende rekening (Voorjaarsvoorspellingen) " " " 1,0 1,0
Overheidsuitgaven 45,3 43,8 44,7 43,8 40,8
Overheidsuitgaven (Voorjaarsvoorspellingen) " " " 43,9 43,8
Overheidsinkomsten 39,1 39,7 42,3 41,9 41,9
Overheidsinkomsten (Voorjaarsvoorspellingen) " " " 41,8 41,8
EMU-saldo -6,3 -4,1 -2,4 -1,9 -1,8
EMU-saldo (Voorjaarsvoorspellingen) " " " -2,1 -2,0
Structureel saldo (excl. eenmalige maatr.) -7,9 -4,9 -3,0 -2,1 -2,1
Structureel saldo (Voorjaarsvoorspellingen) " " " -2,2 -2,3
Eenmalige maatregelen 1,0 0,9 0,3 0,3 0,3
EMU-schuldquote 69.7 71,7 70,3 67,0 64,0
EMU-schuldquote (Voorjaarsvoorspellingen) " " " 69,1 67,8.
Bron: (als niet anders vermeld) stabiliteitsprogramma, update dec. 2005. Getallen in %bbp.
Op 24 mei 2004 nam de Ecofin een Raadsopinie aan met de aanbeveling dat Cyprus zijn
buitensporige tekort terug moest brengen in overeenstemming met artikel 104(7). Cyprus heeft de
aanbevelingen van de Raad om zijn buitensporige tekort uiterlijk in 2005 onder de 3 procent te krijgen
en een daling van de schuldquote vanaf 2005 te bewerkstelligen opgevolgd.
Ondanks enkele eenmalige maatregelen is het tekort voornamelijk door middel van structurele
aanpassingen teruggebracht. Cyprus heeft in overeenstemming met artikel 104(7) het tekort op een
geloofwaardige en duurzame manier teruggebracht onder de 3%. Indien de in het
convergentieprogramma voorziene maatregelen worden uitgevoerd, zal het structurele tekort in 2009 tot
de gekozen middellangetermijndoelstelling (MTO) van -0,5% zijn teruggebracht. Dit is haalbaar volgens
de Commissie.
---
EU-VS dialoog: Follow-up van de EU-VS top
Document: Nog niet beschikbaar
Aard bespreking: Algemene discussie
Besluitvormingsprocedure: N.v.t.
Op 21 juni jl. vond in Wenen de halfjaarlijkse EU-VS top plaats die is afgesloten met een gezamenlijke
verklaring. Daarin is met betrekking tot financiële dienstverlening opgenomen dat `' We will continue to
work together through the EU-US Financial Markets Regulatory Dialogue (....)''.
De Commissie zal tijdens de komende Ecofin wellicht voorstellen doen met betrekking tot follow-up
van de Top in Wenen.
Belangrijke onderwerpen in het kader van de EU-US Financial Markets Regulatory dialogue betreffen:
financiering van terrorisme, convergentie van accounting standaarden, opstellen van international
financial reporting standards, implementatie van het zogenaamde Bazel 2-akkoord dat kapitaalseisen
bevat voor banken en herverzekering.
Public Finance Report
Document: Public Finance Report 2006
Aard bespreking: Uitwisseling van ervaringen
Besluitvormingsprocedure: N.v.t.
Toelichting:
Op 13 juni heeft de Europese Commissie het jaarlijkse Public Finance Report gepubliceerd. Het
rapport bestaat uit vier delen. Deel 1 gaat over de recente budgettaire ontwikkelingen in de EU. Deel 2
gaat over de ervaringen met het nieuwe Pact. Deel 3 en deel 4 over `begrotingsinstituties' en `meer
doen in goede tijden'.
Het rapport is niet erg concreet over de ervaringen in het eerste jaar van het hernieuwde Pact.
Commissaris Almunia (Economische en monetaire zaken) is in zijn communicatie naar de pers wel
duidelijk geweest. Volgens de Commissie zijn de ervaringen met het nieuwe Pact positief:
- de ownership onder lidstaten is verbeterd;
- er zijn redelijke deadlines gesteld in de EDP's;
- de flexibiliteit die het nieuwe Pact biedt is niet onnodig opgerekt;
- in 2005 is goede budgettaire voortgang geboekt;
- er zijn middellangetermijndoelstellingen gezet in lijn met het hernieuwde Pact;
- er zijn realistische groeiramingen gebruikt door de lidstaten;
- de lidstaten nemen minder eenmalige maatregelen.
Niettemin heeft de Commissie ook punten van kritiek:
- de begrotingsplannen voor de komende jaren ontberen ambitie;
- er is sprake van uitstel van inspanningen;
- grotere inspanningen zijn nodig gegeven het economische herstel;
---
- meer aandacht is nodig voor structurele hervormingen.
De belangrijkste conclusie van de Commissie is dan ook dat lidstaten de 2006-begrotingen strikt
moeten implementeren en moeten werken aan verdere consolidatie in 2007.
De Commissie toont empirisch aan dat sterke begrotingsregels bijdragen aan begrotingsdiscipline.
Onafhankelijke instituties kunnen ook een belangrijke bijdrage leveren vanwege reputatie-effecten,
beïnvloeding van het publieke debat en het vermijden van te optimistische ramingen. Volgens de
Commissie hebben Hongarije en Portugal zwakke begrotingsregels, terwijl Spanje, het Verenigd
Koninkrijk en Zweden strikte regels kennen. Nederland neemt een middenpositie in. Een positief punt
is dat de Nederlandse begrotingsregels de gehele overheid omvatten. Nederland scoort minder goed
op het feit dat de regels zijn vastgelegd in het coalitie-akkoord (in plaats van de (grond)wet).
Nederland ontvangt lof voor het CPB, waaraan de Commissie een speciale box wijt.
De Commissie vindt bewijs voor pro-cyclisch begrotingsbeleid in goede tijden door de EU-lidstaten.
Het pro-cyclisch beleid blijkt het sterkst indien de groei gedurende langere tijd bovengemiddeld is. De
Commissie noemt als mogelijke verklaringen het verlagen van de lasten om de burgers te laten
meeprofiteren van de extra opbrengsten en de politieke druk op hogere uitgaven in het geval van
betere economische omstandigheden. Het blijkt dat vooral de uitgaven in de goede tijden sneller
stijgen dan verwacht.
Uit de analyse volgt het belang van sterke uitgavenregels. Ook inkomstenregels kunnen een
belangrijke rol spelen. Volgens de Commissie zouden meevallers moeten worden gebruikt voor
schuldverlaging. Tevens noemt de Commissie de mogelijkheid van `rainy day funds' (spaarfondsen ter
voorbereiding op slechte tijden) en benadrukt zij de rol die onafhankelijke instituties kunnen spelen.
Dialoog met derde landen
Document: Commissiedocument (nog niet beschikbaar)
Aard bespreking: Eerste gedachtewisseling
Besluitvormingsprocedure: N.v.t.
Toelichting:
Onder dit agendapunt zal in de Ecofin gedachtewisseling plaatsvinden aan de hand van een door de
Commissie op te stellen document met betrekking tot bilaterale dialogen die de EU voert met
belangrijke handelspartners als VS, China, Japan en India. Nadruk zal daarbij liggen op de wijze
waarop de regulering van de financiële markten in die landen is vormgegeven.
EIB externe leningenmandaat
Document: Application of Council Decision 2000/24/EC of 22 December 1999, as amended, and
future outlook
Aard bespreking: tweede discussie
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
---
Toelichting:
In de Ecofin zal een tweede bespreking plaatsvinden over de voorgestelde nieuwe externe
leenmandaten. De huidige leenmandaten lopen van 2000 tot 31 januari 2007 en nu de Financiële
Perspectieven zijn vastgelegd worden de externe leenmandaten opgesteld voor de periode 2007-
2013. De leenmandaten worden vastgesteld door de Ecofin en de leningen worden verstrekt door de
Europese Investeringsbank. Nederland is niet op voorhand tegen een (lichte) stijging van de
leenmandaten. Wel dient dit te zijn ingebed in heldere doelstellingen voor de Europese
Investeringsbank en verankerd te worden in de EU-programma's. Verder dienen projecten
geconcentreerd te zijn op de Europese buurregio's. Speciaal aandachtspunt is de samenwerking met
andere internationale financiële instellingen. Duplicatie en concurrentie dienen voorkomen te worden.
Financiering van de IASB
Document: Nog niet bekend
Aard bespreking: Raadsconclusies
Besluitvormingsprocedure: Unanimiteit
Toelichting:
Tijdens de Ecofin van juni is (op verzoek van de Europese Commissie) oriënterend gesproken over de
financiering van de International Accounting Standards Board (IASB). De IASB stelt boekhoudnormen
vast (zogenoemde International Financial Reporting Standards IFRS) waaraan Europese,
beursgenoteerde, ondernemingen dienen te voldoen. De IASB is een private en onafhankelijke
instelling die haar werk financiert uit vrijwillige bijdragen van ondernemingen (met name
accountantskantoren). De huidige financieringsovereenkomsten van de IASB lopen op 1 januari 2008
af.
Voor de IASB is het wenselijk dat het financieringssysteem vanaf 2008 anders dan nu wordt ingericht.
Het systeem dient te worden geschoeid op ruimere leest (in plaats van relatief weinig ondernemingen
met grote bijdragen, zou er een systeem van duizenden ondernemingen met kleine bijdragen moeten
komen). Daarnaast wenst de IASB te werken met een compelling system, ofschoon niet juridisch
afdwingbaar, dat freeriders gedrag vermijdt; de te maken afspraken dienen over 3 tot 5 jaar te worden
geëvalueerd.
Doel van bespreking van dit onderwerp betreft het creëren van een gezamenlijk EU-standpunt over de
financiering van de IASB. Naast de EU zijn bijvoorbeeld ook USA en Japan betrokken partijen.
-0-
---
---- --
Ministerie van Financiën