Ingezonden persbericht


PERSBERICHT

Architectuurcentrum Aorta en Initiatief Domplein 2013 presenteren:

Geheimen van het Domplein; Een zomerprogramma vol activiteiten

Tentoonstelling 7 juli t/m 10 september
Romeinse legionairs, middeleeuwse geestelijken, Duitse keizers, beeldenstormers, handelaren, verlichte wetenschappers, kunstenaars, studenten en kroeglopers hebben door de eeuwen heen deze plek bevolkt en hun sporen achtergelaten. Straatstenen laten nog de contouren zien van oude kerken. Het gat tussen Domkerk en Domtoren vertelt haar eigen, heroïsche verhaal. In de kelder van een kroeg ruiken keizerlijke muren naar verschraald bier. Toch is er meer, veel meer... Jaren van intensief onderzoek hebben opgeleverd wat een enkeling al vermoedde. Op het Domplein ligt de geschiedenis voor het oprapen. Zo'n 2000 jaar, in zeven tijdslagen. In een periode van zeven jaar (tot 2013) wordt deze geschiedenis weer zichtbaar en beleefbaar gemaakt door Initiatief Domplein 2013 7x7.

De eerste tentoonstelling van Initiatief Domplein 2013 wordt in architectuurcentrum Aorta georganiseerd. De tentoonstelling geeft inzicht in de ontstaansgeschiedenis van het Domplein en is het startschot voor zeven tentoonstellingen, waarin jaarlijks één van de zeven historische lagen op het Domplein centraal staat. De stad is een plek die langzaam ontstaat, waar op de ruïnes van ingestorte gebouwen verder wordt gebouwd, waar de patronen van voorbije eeuwen nog zichtbaar zijn. De geschiedenis kan bijvoorbeeld worden verteld aan de hand van straatnamen.

In deze tentoonstelling worden op een multimediale manier zeven tijdlagen van het Domplein letterlijk uitgelicht. Middels geprojecteerde glas-in-lood ramen en gesproken verhalen wordt een combinatie van gebouwen en gebeurtenissen getoond. Hun rol en betekenis voor de ontwikkeling van het Domplein door de eeuwen heen wordt toegelicht. Een reis door de tijd dus, langs Romeinen en hun castellum, Willibrord en de Heilig-Kruiskapel, de Salvatorkerk, keizer Koenraad en de Romaanse Dom, de gotische Dom, hedendaagse en futuristische plannen.

Met deze tentoonstelling krijgt een groter publiek een beeld van de historische waarde van het plein, en inzicht in de verschillende tijdlagen en hun samenhang. Het doel is vooral om de fascinatie voor de historie van de plek te ontsluiten en de fascinatie voor de toekomst aan te wakkeren.

10 september Uitfeest
Drie onderzoekers geven op 10 september een lezing over een deel van de geschiedenis en de geheimen van het Domplein. Verschillende markante en bijzondere bouwwerken zijn er in de loop van de eeuwen op het Domplein verrezen en ook weer verdwenen. In de lezingenreeks worden enkele van deze gebouwen uitgelicht.

13.30 - 14.15 uur Het Romeinse castellum en de opgravingen op het Domplein Een bevlogen verhaal over de geheimen van het Domplein. Al in de jaren 30 van de twintigste eeuw werd een deel van het castellum opgegraven. Vooral de zuidelijke poort voor het Academiegebouw baarde opzien. Deze zomer vinden er nieuwe opgravingen plaats, onder meer van een van de pijlers van het gotische middenschip van de Dom. Frans Kipp, werkzaam bij de sectie Monumenten van de Gemeente Utrecht, volgt de ontwikkelingen al jaren op de voet en is ook ditmaal bij de opgravingen betrokken.

14.30 - 15.15 uur De Heilig-Kruiskapel
Lezing door drs. Raphaël Rijntjes
De Heilig-Kruiskapel, die tussen de Maartensdom en de Salvatorkerk lag, deed in de Middeleeuwen dienst als grafkapel voor de kanunniken van beide kapittels en als seendkerk voor de proost van Salvator. De datering van het gebouw heeft echter veel stof voor discussie en speculatie opgeleverd: 8ste-, 9de- of 10de-eeuws? Daarmee is ook de identificatie onzeker: eerste Maartenskerk of Heilig-Kruisoratorium? In 1993 werd een deel van de Heilig-Kruiskapel opnieuw blootgelegd. Raphaël Rijntjes deed onderzoek naar de toenmalige bevindingen en legt inmiddels de laatste hand aan zijn proefschrift over de Heilig-Kruiskapel. Geen beter persoon dus om de geheimen van de Kruiskapel uit de doeken te doen.

15.30 - 16.15 uur De St. Salvatorkerk
Lezing door dr. Jos Stöver
De Ierse missionaris Willibrord (658-739) werd vanuit Utrecht op missie gestuurd om de Friezen tot het christendom te bekeren. Willibrord liet niet alleen het castellum herstellen, hij bouwde ook een aan Christus Salvator en alle heiligen gewijde kerk, terwijl hij een oudere Maartenskerk herstelde. Waarschijnlijk was de Salvatorkerk als moederkerk voor het nieuw te vormen (aartsbisdom) bedoeld. Het salvatorpatrocinium lijkt te verwijzen naar de Salvatorbasiliek in Rome (nu de Sint-Jan in Laterano), de zetelkerk van de paus. Later kreeg de kerk een andere positie. Van de oudste Salvatorkerk zijn tijdens de opgravingen in de jaren dertig van de vorige eeuw resten teruggevonden. Het betrof een grote zaalkerk met ingesprongen oostelijke annex, waarin blijkens de vele sarcofagen die erin werden gevonden, de eerste bisschoppen van Utrecht hun laatste rustplaats vonden. Later werd de kerk belangrijk uitgebreid en veranderde haar rol. Jos Stöver, werkzaam bij de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, promoveerde op de St. Salvatorkerk en kan daar in deze lezing van alles over vertellen.

Locatie: Architectuurcentrum Aorta
Toegang: Gratis
Aanmelden: Wegens een beperkt aantal plaatsen wordt u verzocht van tevoren te reserveren via Architectuurcentrum Aorta: tours@aorta.nu of tel: 030 2321686.

ZOMERPROGRAMMA DOMPLEIN 2013

7 juli - 10 september Domplein
Proefopgraving van een pijler van de gotische Domkerk

Vanaf 19 augustus Domplein
Saenredam op de Domkerk, een megadoek van zijn tekening uit 1633

26 augustus Domplein
Proefopgraving van de zuidpoort van het Romeinse castellum

26 augustus - 10 september Architectuurcentrum Aorta Expositie Ontwerpprijsvraag castellum

9 september Domplein
Activiteiten tijdens Open Monumentendag

Het zomerprogramma is mogelijk gemaakt door Initiatief Domplein 2013. Voor meer informatie www.domplein2013.nl

Architectuurcentrum Aorta, Achter de Dom 14, Utrecht, tel. (030)2321686, fax (030)2321390, www.aorta.nu . Openingstijden: woensdag t/m vrijdag 12.00-17.00 uur, zaterdag 13.00-17.00 uur.

Noot voor de redactie -

Ingezonden persbericht